“Мультипарк”: АЛРОСА анимация эдэр талааннарын хайдах өйүүрүй?

“Үүнэр көлүөнэ паарката” АНО уонна “Саха” НКИХ СӨ Үүнэр көлүөнэ тус сыаллаах пуондатын уонна АЛРОСА хампаанньа өйөбүллэринэн кыттыһан тэрийбит “Мультипарк” анимация өрөспүүбүлүкэтээҕи куонкурустара эдэр талааннар уһаарыллан тахсар түһүлгэлэрэ буолла. Манна өрөспүүбүлүкэ араас муннугуттан 95 кыттаачы кэлэн 75 араас үлэни билиһиннэрдэ.

“Мультипарк” анимация куонкуруһа – “TO:KU FEST” саха анимациятын бэстибээлин биир тутаах, бэлиэ тэрээһинэ. “Үүнэр көлүөнэ паарката” АНО дириэктэрэ Вадим Яковлев иһитиннэрбитинэн, кэлиҥҥи кэмҥэ өрөспүүбүлүкэбитигэр айымньылаах (креативнай) экэниэмикэ сайдыытыгар дьоһуннаах болҕомто ууруллар. Оттон анимация ол быстыбат сорҕото буолар.

“Биһиги анимация айымньылаах (креативнай) индустрия биир тутаах хайысхата буоларыгар бигэтик эрэнэбит. Омос көрдөххө, анимация бэрт судургу дьыала курдук көстүөн сөп. Ол гынан баран, бу олус уустук, араас идэлээх исписэлиистэри биир айар хамаандаҕа түмэр салаа. Анимацияны араас эйгэҕэ туһаныахха сөп. Ол иһигэр ойуулук киинэлэри, биидьийэ оонньуулары оҥорорго уонна угуйук роликтарын уһуларга. Онон биһиги айымньылаах экэниэмикэ сайдыытын уонна бу курдук куонкурустарга болҕомто уурулларын олус суолталаах дьыала дии саныыбыт”, – диэн Вадим Яковлев санаатын үллэһиннэ.

“Үүнэр көлүөнэ паарката” АНО Үүнэр көлүөнэ тус сыаллаах пуондатын тумус туттар бырайыага. Паарка араас хабааннаах уонна таһымнаах айымньылаах индустрия тэрээһинин ыытар – ликбезтэн саҕалаан идэтийи куонкурустарыгар тиийэ.

“Элбэх хайысханы хабан үлэлиибит: киинэ, хаартыскаҕа түһэрии, биидьийэҕэ устуу, архитектура уонна дизайн. Урукку өттүгэр анимацияҕа анаммыт туспа улахан куонкурус суоҕа. Онон сибээстээн, быйыл биһиги “Саха” НКИХ-и кытта “Тооку Фест” бэстибээл чэрчитинэн анал куонкуруһу тэрийдибит. АЛРОСА хампаанньа уонна Үүнэр көлүөнэ тус сыаллаах пуондата ону үөрэ-көтө өйөөтүлэр”, – диэн дириэктэр кэпсиир.

Куонкуруска барыта 95 киһи кытынна, онтон отута финалга таҕыста. 18-тарыттан 35-тэригэр диэри саастаах эдэр дьоҥҥо 3D-ойууһут, Чурапчыттан төрүттээх Леонид Павлуцкай кыайда.

“Куонкуруска саха остуоруйаларын кылгас ис хоһоонноро сурулла сылдьар сорудахтары биэрбиттэрэ. Биһиги икки күн иһигэр онтон сиэттэрэн кылгас кэрчиктээх ойуулуктары оҥоруохтаах этибит. Миэхэ биллиилээх суруйааччы Суорун Омоллоон остуоруйата түбэспитэ. Куонкурус ирдэбилинэн, ол остуоруйанан кылгас кэрчиктээх ойуулук оҥорбутум. Дьиҥэр, бастаан сюжетын барытын көрдөрөр былааннааҕым эрээри, бириэмэ тиийбэккэ сүрүн ис хоһоонун эрэ ойуулаан көрдөрдүм.

Үлэбэр ойуулугум дьиҥнээх киинэлии өҥнөөх-дьүһүннээх буоларын туһугар ACES (Academy Color Encoding System) диэн бырыгыраама тиһигин, трекинг камералары, тулалыыр эйгэ албаһын (симуляция) туһаммытым. Персонажпын нейро-ситим көмөтүнэн оҥорбутум”, – диэн Чурапчыттан төрүттээх Леонид Павлуцкай кэпсээтэ.

“АЛРОСА айымньылаах эйгэни тэрийсэр”

Дьүүллүүр сүбэ чилиэнэ, АЛРОСА бэрэстэбиитэлэ Анатолий Бравин алмаастаах хампаанньа ыччат бырайыактарын мэлдьи өйүүрүн анаан бэлиэтээтэ.

“Хампаанньа Үүнэр көлүөнэ пуондатын кытта өрөспүүбүлүкэҕэ айымньылаах эйэни тэрийэргэ тиһигин быспакка үлэлэһэр. Биһиги араас айар-тутар хайысхаҕа ыччаттар дьоҕурдара арыллар, үүнэр-сайдар табыгастаах усулуобуйаларын тэрийэбит. АЛРОСА бүгүн “Тооку Фесткэ” курдук киинэ эбэтэр анимация эйгэтин өрөспүүбүлүкэтээҕи тэрээһиннэрин оҥорорго көмөлөһөр. Биһиги кэтээн көрдөхпүтүнэ, сыл аайы Сахабыт сиригэр дьиҥ-чахчы биир халыыбынан буолбакка – айымньылаахтык толкуйдуур, олоҕу ураты хараҕынан көрөр ыччат дьон элбээтэр элбээн иһэр. Ол барыта кинилэр үлэлэригэр илэ көстөрүн “Тооку Фест” ырылхайдык туоһулаата. Биһиги өрөспүүбүлүкэбит иһигэр, харахпыт далыгар номнуо хаһыс да сылын сайдар бу курдук сүҥкэн бырайыакка кыттарбытынан киэн туттабыт. Ыччаттар манна ылбыт билиилэрэ-көрүүлэрэ айар-тутар үөрэх эрэ буолбакка, кэлин идэлэрин талалларыгар көмөлөһүө уонна олохторун дьыалата буолан бэйэлэрин уонна өрөспүүбүлүкэлэрин уйгутун түстэһиэ диэн эрэнэбит”, – диэн кини кэпсээтэ.

Киһи сэргиир чахчыта:

2022 сыллаахха АЛРОСА оҕолор ортолоругар экологияҕа анаммыт ойуулаах-бичиктээх остуоруйа айыытыгар өрөспүүбүлүкэээҕи куонкуруһу тэрийбитэ. Онно киирбит үлэлэртэн 50 бастыҥ остуоруйа талан, хампаанньа нуучча, саха уонна эбэҥки тылларынан “Колодец сказок” диэн хомуурунньугу таһаарбыта. Ол остуоруйалар матыыптарынан АЛРОСА 2023 сыллаахха кылгас кэрчиктээх ойуулук тиһигин оҥорбута. Билигин ол ойуулуктары “Саха” НКИХ “Тооку” оҕо ханаалыгар көрүөххэ сөп.

“Саха анимациятын кэскилэ – оҕолор”

Куонкурус кыттыылаахтара ситиһиилэрин көрдөрбүттэрин таһынан, воркшоп форсайт-сиэссийэлэригэр уонна анимация маастардара кыттыылаах дьүүллэһиилэргэ кытыннылар. Бэстибээлгэ билигин үлэлии-хамсыы сылдьар биллиилээх режиссердар уонна анимация эйгэтин продюсердара ыалдьыттаатылар. Кинилэр “Саха анимациятын бырайыактарын далааһынын кэҥэтии: Арассыыйа уонна аан дойду ырыынагар тахсыы” уонна “Анимацияҕа Al-технологиялар” курдук тиэмэлэргэ кэпсэттилэр. “Тооку” анимация устуудьуйатын аниматор-ойууһуттара анимацияҕа маастар-кылаастары ыыттылар, о.д.а. дьарык тэрилиннэ.

“Оҕону уонна оҕо айымньытын кытта үлэлээбитим ыраатта. Биир өттүттэн көрдөххө, ол олус долгутуулаах, иккис өттүттэн ыллахха, кутталлаах да курдук. Тоҕо диэтэххэ, түмүгэ хайдах баҕарар иэҕиллэн тахсыан сөп. Куонкуруска киирбит үлэлэр ортолоругар 3D хайысха баарын көрөн үөрдүм да, сөхтүм даҕаны. Тоҕо диэтэххэ, оҥорорго, буолаары буолан биир-икки күннээх куонкурус кэмигэр, тэхиньиичэскэй өттүнэн олус уустук буолан, оҕолор да, ыччаттар да ити хайысханы сэдэхтик талааччылар. Мин 2D-анимация үлэлэрин сөбүлээтим, оҕолор идэтийбит бырагыраамаларга үлэлииллэрэ тута көстөр. Онон кинилэри туох да саарбаҕа суох саха анимациятын кэскиллэрэ диэххэ сөп.

Эһиэхэ айымньылаах идустрияны сайыннараллара, оҕо айымньылаах үлэтин өйүүллэрэ уонна хайысха бүттүүн сайдыытыгар төһүү күүс буолар АЛРОСА курдук тутулуга суох хампаанньа баара олус астык”, – диэн “Снежная Королева” диэн аатырбыт ойуулук сэрийээлин оҥорбут “Воронеж” анимация устуудьуйатыттан кэлэ сылдьар Алексей Богатырев эттэ.

Бэстибээл кыайыылаахтара

12—17 саастаах оҕолорго миэстэлэри маннык хамаандалар ыллылар:

1-кы миэстэ – “Тооку” хамаанда: Николай Степанов, “Айар уустар” креативнай индустрия кэллиэһэ; Ольга Уварова, “Айар уустар” креативнай индустрия кэллиэһэ.

2-с миэстэ – “Мичийэ” хамаанда: Кыйаар Гримм, П.П. Романов аат. Саха сиринээҕи ойуулуур-дьүһүннүүр училище; Василиса Звягинцева, Дьокуускай куорат 7-с №-дээх орто оскуолата.

3-с миэстэ – “Сулус” хамаанда: Степан Прокопьев, “Түөлбэ” оҕо айымньытын киинэ, Нам сэлиэнньэтэ; Аделина Парилова, Ф.И. Авдеева аат. Оҕо айымньытын дыбарыаһа, “Мульти-пульти” ойуулук устуудьуйата; Артур Щаляпин, ЦДОД, Алдан куорат; София Шкварко, ЦДОД, Алдан куорат.

18—35 саастаах ыччаттарга миэстэлэстилэр:

1-кы миэстэ – Леонид Павлуцкай, устудьуон, 3D-ойууһут.

2-с миэстэ – Татьяна Бурнашева, ойууһут-аниматор.

3-с миэстэ – Диана Романова, “Айар уустар” креативнай индустрия кэллиэөэ, Анимация-23.