«Хараабылы хайдах ааттыыгын да хараабыл ол курдук устуо,” – диэн этэллэр былыргылар да аныгылар да. Оттон киһи ким диэн ааттааҕа кини дьылҕатыгар сабыдыала эмиэ бэрт улахан эбит. Ол курдук, киһи аата кини тус олоҕор, дьон ытыктабылын ыларыгар, карьератыгар, сатабыллаах, ситиһиилээх буолуутугар, алтыһар дьонун талыытыгар, уопсастыбаны кытта сыһыаныгар о.д.а. улахан суолталаах диэн олохсуйбут өйдөбүл баар.
Нууччалар кэлэн православиены олохтуохтарыттан ыла сахаларга нууччалыы ааты соҥнообуттара. Онно үөрэнэн үгүстэр аахайбат да буолан хаалбыттара. Ол гынан баран, кэлиҥҥи кэмҥэ саха дьоно үгүстүк кэлэр-барар, ол иһигэр, омук дойдутугар тиэстэрбит да элбээтэ. Дьэ, онно сылдьан, омук курдук бэйэбит туспа ааппыт суоҕун туораттан истэн соһуйар, кыбыстар да буоллубут. Иккис курдук нууччалыы аат өбүгэбит ситимиттэн, төрүт култуурабытыттан, бэл Ийэ айылҕабытыттан кытта тэйитэр эбит. Холобур, саха Иванов Иван Иванович оһуохайдыыра, «Дьээ-буо!» - диэн ыллаан доллоһутара син биир Иван Иванович Иванов диэн ааттаах нуучча киһитэ оһуохайдаабытын, сахалыы ыллаабытын курдук үтүктээйи быһыы буолар (1-кы ойуу). Алааска, Тайҕаҕа Иван Иванов сылдьарын, бултуурун Ийэ Айылҕа ылыммат, Байанай булдуттан кэмчилээн бэрсэр. Оттон холобурга, Чыгыы Уйбаан уонна Дьүлэй Уйбаан диэн Үөһээ Бүлүү Сургуулугун олохтоохторо Оройуон, Өрөспүүбүлүкэ чулуу Байанайдаах булчуттара буолан, үйэлэрин тухары чиэскэ-бочуокка сылдьыбыттара, Ленин уордьаннаммыттара. Иван диэн ааттаах киһи Сургуулукка син баардыҥы этэ да, тоҕо эрэ, кинилэр биллэр булчут буолбатахтара билигин өйдөнө курдук.
Тыа сиригэр саха дьоно сахалыы хос ааттаһан уонна уларыта тутуу сылларыгар оҕону итиигэ национальнай концепция киирэн, сахалыы ааттаах оҕо уонна улааппыт да дьон элбээн, кэннэки сылларга Ийэ айылҕаларын кытары иллээхтик-эйэлээхтик алтыһан олорон эрэллэр диэххэ сөп (2-3-4-5-с ойуу).
Билигин саха омук быһыытынан бэйэтин билинэр буолла, аатын-суолун, төрдүн-ууһун, төрүт култууратын билэргэ дьулуһуута улаатта. Сотору кэминэн аата-ахсаана суох араас омук дьоно Саха сиригэр үлэлии, олохсуйа кэлэллэрэ күүтүллэр (6-с Ойуу). Онно бэйэбит сахалыы аата, биир сүрүн Итэҕэлэ суох буоллахпытына сэнэбилгэ түбэһэрбит өйдөнөр. Дьон ону долоҕойугар оҕустаран эрэр. Ол иһин сахалыы ааттаныан баҕалаах киһи элбиэх курдук.
Сахалар сахалыы ааттаныҥ! - диэн үгүстэр билэр киһилэрэ Хара Таала бэйэтин Сайтыгар даҕаны, араас көрсүһүүлэргэ даҕаны тиһигин быспакка дьону ыҥырар.
Мантан аллара кини ыҥырыытын бэйэтин Сайтыттан ылан уларыппакка эрэ (цитата) биэрэбит:
“Бэйэтэ аата, араспаанньата, аҕа аата суоҕу сэниир, тыла, итэҕэлэ суох омугу билиммэт уонна якут диэн тылы абааһы көрөр, мөлүйүөнүнэн мусульман омук бөҕө кэлэн киирээри, талбытынан айбардаары тураллар(8-9-10-с ойуу). Билигин даҕаны, хас күн аайы - соҕуруу куораттартан көтөн кэлэр самолет иһэ - тобус толору атын омук.
Дьэ онно, ханныктык эмэтик сахам дьоно харыстанан хааллар, якут таһымыттан тахсара буоллар, кэлии омуктарга сэнэппэт туһугар, сахам дьоно барахсаттар хойутаан да буоллар саха буола охсуоххут этэ!
Саха Сирин Сахалара бары биирбит.
Олох сүрүнэ - Саха Буолуҥ! Бэйэ-бэйэҕитин түһэн бэрсимэҥ (ити улуустаһыы, сэтэрэьии быстах көстүү - сотору ааһыаҕа), омуктартан охсуһуута-этиһиитэ суох, ытыктабылы эрэ ыларга - оҕолоргутун-ыччаттаргытын, кыргыттаргытын - саха оҥоруҥ.
Саха омукпутун Быыһыырга - бары турунуҥ. Туох да этиһиитэ, охсуһуута суох быыһанар суол баар!
Ол Саха Буолуу! Бастаан Бары сокуонунан Саха Буолуҥ, сахалыы А,АА,Ааттаныҥ, паспоргытыгар суруйтарыҥ. Кэлии Омуктары кытары Саха Сиригэр иллээх уонна эйэлээх сыһыаны олохтуурга, Йакуут буолан бүтэ охсуҥ.
ХАРА ТААЛА ХААН.”
Пааспардарын уларыттаран сахалыы ааты ылынар дьон бааллар. Билигин сахалыы ааттаныыга сокуон өттүттэн туох да мэһэй суох. Урукку Ил Дархаммыт дөкүмүөҥҥэ суруллар аакка өссө -уола, –кыыһа диэн эбии суруйарга көҥүл биэрбитэ.
Төһө да сокуоҥҥа хаарчах суоҕун иһин, пааспарга ааты уларыттарыы бэйэтэ уустуктардаах. Холобур, саастаах киһи баайын-дуолун, кэргэннии буолуутун, үөрэҕин-тойун о.д.а. араас элбэх дөкүмүөнэ саҥа аатынан хаттаан оҥоһуллуон наада. Онно элэх бириэмэ, тулуур уонна харчы наада. Киһи эрэ барыта ону кыайбат.
ТАҤАРАИАНСТВО БАҔАЛААХ ДЬОНУ
САХАЛЫЫ ААТЫНАН СУДУРГУТУК СҮРЭХТИЭҔЭ
Итини учуоттаан уонна урукку традицияҕа сөп түбэһиннэрэн, Таҥараианство дьоҥҥо Сахалыы Ааты биэрэри наадалааҕынан ааҕар. Ол курдук, биһиги Итэҕэлбит үлэһитэ оҕону (оҕону төрөөтүн кытта сахалыы ааттыыр олус судуругу), өскөтүн төрөппүт дөкүмүөнүгэр сахалыы ааты суруттарыан баҕарбат буоллаҕына уонна саастарыттан тутулуга суох улахан дьону барыларын Айыы Таҥара Дьиэтин анал Кинигэтигэр киллэрэн, тустаах Туоһу сурук (Свидетельство, Сертификат) биэрэн туран, Сахалыы толору ааты (Фамилия имя Отчество) эбэтэр Хос ааты (псевдонимы) иҥэрэн, Сүрэхтээһини ыытыаҕа. Ол бэриллэр Туоһу сурук, биллэн турар, пааспары, төрөөбүт сибидиэтэлистибэни солбуйбатар даҕаны, Айыы Тойон Таҥараттан көҥүллэтэн ылыллыбыт дөкүмүөн быһыытынан, Киһи «Мин – Сахабын! - дэнэригэр, ис туруга бөҕөх сылдьарыгар, төрөөбүт төрүт буорун Ийэ Айылҕатыныын истиҥник алтыһарыгар, Айыылартан араҥаччылатарыгар, өбүгэ ситимэ салҕанарыгар сүдү суолталаах буолуоҕа.
Итинтэн көстөрүн курдук, Таҥараианство Дьиэтэ Сахалыы ааты иҥэрэрэ уонна ону дөкүмүөннүүрэ туох да сүпсүлгэнэ суох олус судуругу.
Олохторугар, үлэлэригэр табыллыбатах дьон ааттарын уларыттахтарына олохторун сүнньэ тосту уларыйан, бары өттүнэн тупсан киирэн барарын туһунан суруйуулар элбэхтэр. Ыарыһах дьоннор ааттарын уларыттахтарына доруобуйалара көнөрө эмиэ биллэр. Маннык дьоннор ааттарын сахалыы уларыталлара бары өттүнэн табыгастаах.
САХАЛЫЫ ААТЫ ОҔО ИЙЭТИН ИҺИГЭР СЫЛДЬАН ТАЛАР
Оҕоҕо сахалыы ааты кини өссө ийэтин иһигэр сырыттаҕына – 8-с – 9-с ыйыгар, бэйэтигэр талларыахха сөп. Ону ийэ иһигэр баар оҕотун имэрийэ-имэрийэ сахалыы ааттары ааттаталыахтаах (11-с ойуу). Оччоҕо Оҕо сөбүлүүр аатын иһиттэҕинэ үөрэн хамсаан киирэн барар. Ону чуолкайдыыр туһугар икки-үс хонон баран, ийэ эмиэ сахалыы ааттары хатылыахтаах, оччоҕо оҕо били урут сөбүлээбит аатын ааттаатахха үөрбүттүүү хамсыыр буоллаҕына, оҕону ол аатынан ааттыахха наада.
Айыы Таҥара итэҕэлэ – Таҥараианство дьон олоҕун чэпчэтэргэ, тупсарарга туруулаһарын биир холобура бу – судургутук сахалыы ааттааһыны эбэтэр сүрэхтэниини киллэрэрэ буолар.
Ааптары – Угаров Гавриил Спиридоновиһы кытары сибээстэһиэн баҕалаахтар суруккутун почтаҕа ыытыаххытын (677000 Якутск, Главпочта А/я 270) эбэтэр электронай почтаҕа (Этот адрес электронной почты защищён от спам-ботов. У вас должен быть включен JavaScript для просмотра.) суруйуоххутун сөп. Ватсап-телефон эмиэ баар – 8-914-237-10-80.
