Балаҕан ыйын 5 күнүгэр Сочи куоракка дойду бэрэсидьиэнэ Владимир Путин Уһук Илин Анаадыр, Магадан уонна Дьокуускай куораттарын сайдар тосхоллорун (маастар-былааннарын) олоххо киллэрии туһунан сүбэ мунньах ыытта. Кэпсэтиигэ Магадан уобалаһын күбүрүнээтэрэ Сергей Носов, Чукотка автономиялаах уокуругун күбүрүнээтэрин э.т. Владислав Кузнецов уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Дархана Айсен Николаев кытыннылар.
Санатар буоллахха, бастакынан 2022 сыл балаҕан ыйыгар Петропавловскай-Камчатскай куорат маастар-былаана бигэргэммитэ. Оттон бу сыл кулун тутар ыйыгар өссө биэс: Улан-Удэ, Чита, Соҕурууҥҥу-Сахалинскай, Северобайкальскай уонна Тында куораттар маастар-былааннарын ырыппыттара.
Владимир Владимирович Анаадыр, Магадан уонна Дьокуускай куораттар инникилэрин бииргэ тутан көрүү тыйыс килиимэттээх уонна уустук сырыылаах регионнар буолаларыттан тахсыбытын бэлиэтээтэ. Кини, бастатан туран, сүрүн болҕомто бу эрэгийиэн олохтоохторо Уһук Илин уонна Арассыыйа устун кыһалҕата суох айанныылларын туһугар аныгы тырааныспарга сөптөөх суолу тутууга, алларанан, үөһэнэн уонна уунан айан ситимин сайыннарыыга ууруллуохтааҕын тоһоҕолоото. Ол курдук, манна өрдөөҥүттэн быһаарылла сатыыр Өлүөнэ күргэтин, ону сэргэ Алдан өрүһү туоруур күргэни тутуу уонна «Халыма» федеральнай айан суолун саҥардан оҥоруу инники күөҥҥэ турдулар.
Ил Дархан Бэрэсидьиэни кытта кэпсэтиититтэн барыбытын долгутар Өлүөнэ күргэтин тутуу боппуруоһун сырдатабыт.
Өлүөнэ күргэтин тутуу үбэ-харчыта чопчуланна
Айсен Николаев Өлүөнэ күргэтин тутууга бэлэмнэнии тигинэччи бара турарын эттэ. Ол курдук, күргэ иннинээҕи былаһааккалар, уот-гаас, оптиковолоконнай ситимнэри тардыы ыытыллар. Бу үлэ, өрүс хаҥас кытылыгар бүппүт буоллаҕына, уҥа кытылыгар сыл бүтүүтэ түмүктэниэхтээх. Кини этэринэн, күргэ бырайыагын докумуона Марат Хуснуллин таһымыгар сиһилии көрүллүбүт. Судаарыстыбаннай эспэртиисэ түмүгүнэн күргэ тутуллар сыаната (НДС ааҕан туран) 130 млрд. солк.-га тэҥнэспит.
Онон, Айсен Сергеевич Арассыыйа салалтата Өлүөнэ күргэтин тутууга федеральнай бүддьүөттэн 65 млрд. солк.-тан кырата суох эбэтэр инбэстииссийэ кээмэйин 50 %-тан кырата суох үбү-харчыны, ону сэргэ үбүлээһин регионнааҕы өлүүтүн хааччыйарга бүддьүөт кирэдьиитин быһыытынан 25 млдр. солк. көрөрүгэр көрдөстө.
Жатайдааҕы судоверфэни - өрөспүүбүлүкэ бас билиитигэр
Бэрэсидьиэн манна даҕатан Жатайдааҕы судоверфь туһунан ыйытыытыгар Ил Дархан, бас билии боппуруоһуттан сылтаан кэм-кэрдии ааһан, сыана үрдээн, билигин тутууга 1 млрд. солк. тиийбэтин эттэ. Кини федеральнай аахсыйалаах бакыат барыта өрөспүүбүлүкэ бас билиитигэр бэриллэр түгэнигэр, ити үбү бэйэбит булан тутан бүтэриэхпит диэн мэктиэлээтэ. Онуоха, РФ Бырабыыталыстыбатын бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Денис Мантуров федеральнай аахсыйалаах бакыаты өрөспүүбүлүкэ бас билиитигэр биэриэх иннинэ чопчу мэктиэлэри ирдээбитин, ол туолбутун бигэргэттэ. Онон, кини туһааннаах ыйаах бырайыага тахсарга бэлэм сытар, Бэрэсидьиэн өйүүр түгэнигэр дьүүллэһиигэ тахсыаҕа диэн эттэ. Оччотугар өрөспүүбүлүкэ 2024 сыл бүтүүтэ Жатайдааҕы судоверфэни бэйэтин суотугар тутан бүтэриэхтээх.
Маны таһынан, сүбэ иунньахха Владимир Владимирович Алдан күргэтин, кыһыннары-сайыннары үлэлиир киинэ павильонун, Үрдүкү муусука оскуолатыгар саҥа куорпуһу тутууга, Дьокуускай куорат олохтоохторун хаарбах дьиэлэртэн көһөрүүгэ сыһыаннаах чопчу сорудахтары биэрдэ.
Бэйэ кэр.
