Киир

Киир

«Оскуолатааҕы кэм – оҕо саас барахсан кэрэ-бэлиэ кэмнэрэ оҥой-соҥой көрүөлээн, оҥоот-чоҥоот сирдэргэ оонньоон-көрүлээн ааспыта билигин үгүс сыл, кэм-кэрдии кэнниттэн чуорааннара чугдааран, ахтылҕан сырдык өйдөбүллэрэ буоланнар, кулгаахтарга дуораһан чуопчаарыһан кэлэллэр... Хаһан да, ханна да буолларбыт тэбэнэттээх оҕо сааспыт ааспат-арахпат ахтылҕана, оскуола модьоҕотун аан бастаан атыллаабыт үөрэх-билии эйгэтин саҕалаабыт дьикти, умнуллубат түгэннэрэ өйтөн-сүрэхтэн өспөккө-сүппэккэ олохпут тухары хас биирдиибитин арыаллаан сырыттахтара эбээт...

...Кылааспыт салайааччыта буолуохтаах Ольга Васильевна, биһигиттэн оҕолортон, улааттахпытына ким туох идэлээх буолуоҕын ыйыппыта. Бары ким быраас, учуутал, ким лүөччүк эҥин буолуохпутун баҕарабыт диэбиттэрэ буолуо, онтон мин тоҕо эбитэ буолла, “сэбиэскэй киһи буолуохпун баҕарабын” диэбиппин олус чуолкайдык өйдүүбүн. Күлбүттэрин өйдөөбөппүн, ол эрэн Ольга Васильевна мин баҕабын хайҕаабытын олоҕум тухары өйдөөн хаалбыппын. Оччолорго сэбиэскэй киһи буолуу диэн олус үчүгэй диэн санаан эрдэҕим...»

 «Алтан чуораан алгыһынан”  диэн 1973 сыллааҕы
выпускниктар  кинигэлэриттэн
 

IMG20230419080410

Тыымпыга Тоҕус аҕыс кылаастаах оскуолатын 1973 сыллаахха бүтэрбиттэр 50 сылларын бэлиэтиир көрсүһүүлэрэ буолан ааста.

Бу күҥҥэ, билигин эһээ, эбээ буолбут дьон, оскуолатааҕы оҕо саас кэрэ кэмнэрин ахтыһан-санаһан аастылар. Кыраайы үөрэтэр оскуола түмэлигэр хараллан турар паартаҕа олорон ыллылар, бөрүөлээх уруучуканы тутан көрдүлэр. Кылаас сурунаалын көрөн, урукку түгэннэри санаһан күлсэн, үөрэн-көтөн ыллылар. Пионерскай хаалтыс баанан, горн, барабаан тыаһынан, урукку речевканан доҕуһуолланан барааттаан киирдилэр. Лиза Чайкина аатынан пионерскай этэрээт бэрэссэдээтэлэ Марфа Васильева (Сергина) чуор куолаһынан хамаандалаан, кылааһын стройдатан, оскуола дириэктэрэ Тимофеева Маайыска Григорьевнаҕа пионерскай салюттаах рапорт туттарда. Бу көхтөөх хаамыыттан билиҥҥи үөрэнээччилэр харахтара чаҕылыстылар, урут оскуоланы бүтэрбит учууталларга оҕо-саас кэрэ кэмнэрин санаттылар.

Лиза Чайкина аатынан этэрээтЛиза Чайкина аатынан этэрээт

Үөрэммит оскуолалара билигин эстетическэй хайысхалаах орто оскуола, Саха бастакы идэлээх балерината, РСФСР үтүөлээх, Саха АССР норуодунай артыыһа, биир дойдулаахпыт Евдокия Александровна Степанова аатын сүгэр.

Оскуола үөрэнээччилэрэ улаатан, дьиэ-уот тэринэн, үлэлээн-хамсаан, хайдах-туох дьон буолбуттарын кэпсиир «Көлүөнэлэр көрсүһүүлэрэ” диэн бырайыагы, бу кылаас үөрэнээччитэ, СӨ үөрэҕириитин туйгуна Колтовская Мария Егоровна этии киллэриититтэн саҕаламмыта. Кини үөрэммит оскуолатыгар, 1990–2002 сылларга математика, информатика учууталынан, ол иһигэр алта сыл үөрэххэ дириэктэри солбуйааччынан ситиһиилээхтик үлэлээбитэ.  Оскуола хас биирдии выпускнига, эдэр көлүөнэ үөрэнээччилэрэ бэйэ-бэйэлэрин билсиһэн, өйдөһөн-өйөһөн сылдьалларыгар бу бырайыак төһүү күүс буолбута.

Бу оскуоланы 1973 сыллаахха 17 буолан бүтэрбит буоллахтарына, бүгүн 12 буолан,  олус интэриэһинэй  программа оҥостон кэлбиттэр. Көрсүһүүгэ, үөрэппит учууталларын уонна бастакы учууталларын,  1–8 кылааска дылы үөрэппит,  иккис ийэлэрин тэҥэ буолбут СӨ үтүөлээх учууталын, СӨ Учууталларын учууталын, РФ үөрэҕириитин туйгунун, Бүлүү улууһун, Бастакы Тоҕус нэһилиэгин бочуоттаах олохтооҕун Ольга Васильевна Унарованы, РФ үөрэҕириитин туйгунун Степан Степанович Сухановы, СӨ үтүөлээх учуутала Елизавета Алексеевна Сивцеваны,  СӨ үтүөлээх учуутала Иван Иванович Кондаковы үөрэ-көтө көрүстүлэр. Үөрэппит учууталларыгар чиҥ билиини биэрбиттэригэр, сиэр-майгы өттүнэн иитиллиилээх буолалларыгар көмөлөспүттэрин иһин барҕа махтал тыллар этилиннилэр.

2023 сыл Россияҕа “Педагог уонна уһуйааччы”, Саха сиригэр “Үлэ сылынан” биллэриллибитэ.

СӨ үөрэҕириитин туйгуна Колтовская МСӨ үөрэҕириитин туйгуна Колтовская М.Е.

Бу кылааска Уһуйааччы элбэҕэ сөхтөрөр, ол курдук: Семенова Р.С.– СӨ үөрэҕириитин туйгуна, Колтовская М.Е. – СӨ үөрэҕириитин туйгуна, Данилова М.Н. – СӨ үөрэҕириитин туйгуна, Васильева М.Т – РФ үөрэҕириитин туйгуна, Егоров А.В. – СӨ үтүөлээх уонна норуодунай артыыһа, Михайлова З.И. – СӨ культуратын туйгуна, Егоров Ф.И. – остуол тенниһигэр республика призера, Манчаары уонна Саха сирин норуоттарын спартакиадаларын  кыттыылааҕа.

Егоров Ф.И. теннискэ маастар кылаас көрдөрөрЕгоров Ф.И. теннискэ маастар кылаас көрдөрөр

Максимова У.И. маастар кылаас ыытарМаксимова У.И. маастар-кылаас ыытар

Уһуйааччыларын туоһулаан маастар-кылаастары көрдөрдүлэр. Колтовская М.Е – “Разбор заданий ОГЭ по информатике”,  Егоров А.В. – “Принципы и методы вокального обучения”, Егоров Ф.И. – “Настольный теннис. Приемы подач ”,  Данилова М.Н. – “Космофизика”, Михайлова З.И. – “П.А. Ойуунускай аатынан Саха академическай театра”,   Максимова У.И., Иванова М.И, Васильева М.Т. – “Сатабыллаах илиилэр”,  Григорьев А.А., Егоров Н.Н., Николаев В.А, Кычкин П.И. – “Булчут үүтээнэ”. Егоров А.В. иккис күнүгэр нэһилиэк ансамблларыгар маастар-кылаастары ыытта, бэйэтэ оранжировкалаабыт саҥа ырыалары үөрэттэ.

СӨ норуодунай артыыһа Егоров А.В. маастар кылаас ыытарСӨ норуодунай артыыһа Егоров А.В. маастар-кылаас ыытар

Тыа сирин нэһилиэгин олоҕор механизатордар сүрүн оруолу ылаллар. Бу кылааска үөрэммит уолаттартан, үс уол тракторист буоланнар, нэһилиэги тутан олорбуттара. Кинилэр наҕараада туһа диэбэккэ,  отделение сүрүн үлэһиттэрэ буолан, сыраларын ууран туран үтүө суобастаахтык үлэлээбиттэрэ. Ол курдук Михайлов С.Н. “Михайлов ударнай үлэтэ” диэн фоторепортаж  хаһыакка тахсыбыта, Бастакы Тоҕус нэһилиэгэ диэн кинигэҕэ киирбитэ. Филиппов Ю.В. бастыҥ үлэтинэн элбэх Бочуотунай грамоталарынан бэлиэтэммитэ,  Боронов В.А. Тыа хаһаайыстыбатын министерствотын “Үрүҥ көмүс бэлиэлээх” Бочуотунай грамотатынан наҕараадаламмыта. Виктор Афанасьевич айылҕаттан талааннаах ходуоһунньук этэ. Нэһилиэк кулуубун фойетыгар анаан уруһуйдаабыта өр сылларга дьон-сэргэ сөҕүүтүн-махтайыытын ылбыта.

Уһуйааччы диэн оскуола эрэ учуутала буолбатах, хас биирдии дьиэ кэргэн ийэтэ, аҕата эмиэ  Уһуйааччы буолар. Бу выпускниктар оҕолоро олоххо дьоһун миэстэни ыллылар, нэһилиэк олохтоохторо кинилэринэн эмиэ киэн тутталлар.

Васильева М.Т. – улахан кыыһа Лена, филологическай наука доктора, Канадаҕа олорор, Альберта университекка үлэлиир, Колтовская М.Е. – кыра уола Николай MYTONA компания специалиһа, билигин Сингапурга олорор, үлэлиир,  Данилова М.Н. – кыра кыыһа Юлия, оскуоланы кыһыл көмүс мэтээлинэн бүтэрэн, Санкт-Петербургтааҕы Бонч-Бруевич аатынан университет бакалаврын уонна Санкт-Петербургтааҕы университет  ИТМО магистрын бүтэрэн, IT компанияҕа үлэлиир, Егоров А.В. – улахан уола Өркөн СӨ культуратын туйгуна, республикаҕа биллэр эстрада ырыаһыта, Семенова Р.С. – кыра кыыһа Сахаяна, саха тылын учуутала,  «Знак надежды Якутии” бэлиэлээх, ийэтин туйаҕын хатаран Бүлүү колледжыгар преподавателинэн үлэлиир. Николаев В.А. – үс уолаттара биир кэмҥэ аармыйаҕа сулууспалаабыттара, бу маннык сэдэх көстүү улуус  аайы суох. Иккис уол, Прокопий, Москваҕа ыытыллыбыт Бүтүн Россиятааҕы Роман Дмитриев кэриэһигэр мас тардыһыыга III миэстэни ылбыта. Кинилэр Чинэкэ киэн туттар эдэр ыччаттара.

Выбор уонна Степан Быкалыровтар ааттарынан спортивнай саалаҕа «Алтан чуораан алгыһынан” диэн истиҥ ахтыылардаах, урукку да билиҥҥи да олохторун көрдөрөр элбэх хаартыскалардаах кинигэ сүрэхтэниитэ буолла. Төгүрүк остуол тула олорон санаа үллэстии, бэйэ-бэйэни кытта истиҥник-иһирэхтик сэһэргэһии, оҕо саас бэлиэ түгэннэрин   ахтыһан аастылар. Кылаас ырыаһыттара Федот Егоров уонна Алексей Егоров кэргэнэ Екатериналыын ырыаларын бэлэхтээтилэр. “Дьүрүскэн” эр дьон уонна “Сарыада” дьахталлар ансамбллара ыллаан киэргэттилэр. Бу кинигэ, кэлин кэлэн иһэр кэнчээри ыччаттар, үүнэр көлүөнэлэр маннык дьоннор баар этилэр диэн өйдүү-саныы сылдьалларыгар, нэһилиэктэрин историятын үөрэтэллэригэр туһалаах буолара саарбахтаммат.

Выпускниктар оскуола тас өттүн тупсарыыга 50 000 сууммалаах сертификат бэлэх ууннулар, манна выпускниктар төрөппүт оҕолоро кыттыспыттара эмиэ кэрэхсэнэр. Бу буолар көлүөнэттэн көлүөнэҕэ үтүө санааны үөскэтии, бэйэ-бэйэни өйдөһүү, өйөһүү.

Оскуола коллектива уонна үөрэппит учууталлара махталларын биллэрдилэр. Нэһилиэк баһылыга, Михайлов А.А. маҥнайгы учууталларыгар Ольга Васильевнаҕа Ил Түмэн Почетнай грамотатын, выпускниктарга эҕэрдэ суруктары туттарда.

Учууталга сүгүрүйүү уонна үөрэммит оскуолаларыгар махтаныы көрсүһүүтэ тэрээһиннээхтик, көхтөөхтүк ааста.

Павлова А.В.
СӨ үөрэҕириитин туйгуна
Бүлүү улууһа, Тыымпы.