Кэнники икки сыл иһигэр «Ленатурфлот» хампаанньа теплоходтарынан икки круизка сылдьыбыт дьоллоохпун. Бу айаннар тус бэйэбэр уонна чугас дьоммор олус кэрэ, чаҕылхай түгэннэри бэлэхтээбиттэрэ уонна сылы быһа сырдыгынан-сылааһынан угуттаабыттара. Үлэни тэрийии үрдүк таһымынан, баай-талым астаах куукунанан, ураты сэргэх тэрээһиннэринэн «Ленатурфлот» итэҕэлбитин уонна тапталбытын ылыан ылбыта. Дьэ, кырдьыга да, Сахабыт сиригэр маннык туйгун үлэлээх туроператор баарынан киэн туттан кэлбиппит.
Оттон бүгүн тэрилтэни алтыс сылын салайар Бактыбек Егоровы кытта сирэй көрсөн үлэ-хамнас уонна навигация туһунан ыйыталастым. Манна даҕатан эттэххэ, кини Амматтан тардыылаах Дьокуускай куорат төрүт олохтооҕо.
«Сүрүн сорукпут – Саха сирин көрдөрүү»
– Бактыбек Тилекович, ааспыт сылга “Ленатурфлот” тэриллибитэ 20 сылын бэлиэтээбиккит. Бу кырата суох кэмҥэ туох түмүк, ситиһии баарый?
– Бу сүүрбэ сыллаах кэрдиис кэм биһиэхэ олус суолталаах. “Ленатурфлот” хампаанньа ПАУо “ЛОРП” иһинэн тэриллэригэр икки эрэ теплоходтаах этибит. Итилэргэ 40-нуу, офиска 5 эрэ киһи үлэлиирэ. Оттон билигин 175 үлэһиттээхпит, 3 улахан суудуналаахпыт уонна 15 түргэнник айанныыр флоттаахпыт. Өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн Уус Куттан саҕалаан Тиксиигэ тиийэ үлэлиибит. Өрүс суолунан Дьокуускайтан Өлүөхүмэҕэ, Ленскэйгэ, Сангаарга, Эдьигээҥҥэ, Пеледуйга уонна Витимҥэ дьону таһабыт. Сахабыт сиригэр пассажир 60%-на уу суолунан сылдьар диэн бэлиэтиэхпин баҕарабын. Онон сылга 80 000 тиийэ пассажир биһиги өҥөбүтүн туһанар. Маны сэргэ теплоходтарынан Өлүөнэ туруук хайаларыгар, Уус Кукка уонна Тиксиигэ туристары сынньата илдьэбит. Сахабыт сирин олохтоохторо уонна ыалдьыттара бу круизтарга олус сөбүлээн бараллар. Олохтоох туризм сайдан истэҕин ахсын турист элбээн иһэр. Холобура, ааспыт сылга биһиэхэ 11 000–12 000 турист сынньанан ааста.
“Ленатурфлот” 2022 сылтан өрөспүүбүлүкэ тыын суолталаах тэрилтэтин ахсааныгар киирэр. Онон, өйөбүл баар буолан, түргэн сырыылаах флоппутун хаҥатан биэрдибит. Ол курдук, иллэрээ сыл Аллараа Новгород уобалаһыттан – икки «Валдай», оттон ааспыт сылга биир «Метеор» суудунаны ылбыппыт.
– Эһиги үлэҕитин дьон өрүү үрдүктүк сыаналыыр. Маннык таһымы хайдах ситистигит?
– Биһиги круизтарбытын «аһатар» круизтар диэн мээнэҕэ ааттаабаттар. Тоҕо диэтэххэ, эрэстэрээммит куукуната олус тупсаҕай. Манна сахалыы да, дьобуруопалыы да элбэх ас арааһын олус минньигэстик астыыллар. Эрэстэрээммит үлэһиттэрин уон сылы быһа уларыппаппыт. Бу уһун кэмнээх бэрэбиэркэни ааспыт Беларусь анал идэлээх исписэлиистэрэ. Кинилэр биһиги майгыбытыгар, култуурабытыгар, куукунабытыгар үөрэммиттэрэ ыраатта. Навигация саҕаланыаҕыттан ыам ыйын ортотуттан сэтинньигэ диэри күүскэ үлэлииллэр.
Ити курдук үлэбит таһыма хас эмэ сылы быһа чочуллан салгыы сайдар. Идэтийбит каадыры хааччынар туһугар үрдүк үөрэх кыһаларын кытта үлэлэһэбит. Алын састаабы, бастатан туран, бэйэбит Дьокуускайдааҕы уу тырааныспарын институтун устудьуоннарыттан уонна бүтэрэн барааччыларыттан ылабыт. Ол кэннэ Хабаровскайтан, Астрахантан уонна Владивостоктан. Маны сэргэ Беларусь, Москуба уонна Санкт-Петербург куораттарга эрэстэрээн уонна көстүүнэй дьыалатыгар үөрэммит исписэлиистэри наймылаһабыт. Оттон туристары аралдьытыы өттүгэр олохтоох уонна кэлии артыыстары, ыытааччылары уонна аниматордары үлэлэтэбит.
«Хас биирдии пассажирбытын өрө тутабыт»
– Олохтоох нэһилиэнньэ араас араҥатын уонна кэлии дьон санаатын хайдах табан үлэлиигит?
– Элбэх киһилээх тэрилтэни салайарым быһыытынан дьон араас буоларын өйдүүбүн. Ол эрээри баар дьоҥҥо сыһыан тэҥ буолуохтаах. Көннөрү пассажир эбэтэр турист, олохтоох эбэтэр кэлии буоларыттан тутулуга суох – барыларын ытыс үрдүгэр тутуохтаахпыт. Биһиэхэ хас биирдии киһи күндү. Тэрилтэбит урукку салайааччылара биһигини оннук өйгө-санааҕа ииппиттэрэ. Хас биирдии үлэһит, экипажтан саҕалаан алын персоналга тиийэ, килийиэн астынан барарыгар кыһаллар. Ол да иһин сынньанааччылар аһатыы уонна аралдьытыы таһымыттан «култуурунай шок» ылааччылар. Сорохтор маннык үчүгэй круизтар Арассыыйа киин куораттарыгар да суохтар диэччилэр.
– Быйыл путевкаҕыт сыаната улаханнык үрдээбэтэх курдук. Бачча уустук кэмҥэ сыанаҕытын хайдах тутаҕытый?
– Круизтаах туур ороскуота элбэҕинэн аан дойду үрдүнэн саамай сыаналааҕынан биллэр. Ордук биһиги хотугу сирбитигэр. Ол да буоллар, нэһилиэнньэ сырыттын диэммит, сыанабытын алтыс сылын тута сатыыбыт. Ол эбэтэр, өҥөнү оҥоруу сыаната ороскуоту эрэ толуйар. Сүүрбэ бырыһыаннаах дохуот киириитэ тэрилтэни хааччыйарга барар. Маныаха пассажирдары таһыыга социальнай чэпчэтии барыта көрүллэрин бэлиэтиибин. Өссө АЭБ социальнай каартатынан, UDS уонна да атын сыһыарыыларынан кэшбэк (чэпчэтии көрүҥэ) биэрэр тиһиги туһанабыт.
«Сайдар туһугар сокуоҥҥа эмиэ үлэлэһэбит»
– «Демьян Бедный», «Михаил Светлов» уонна «Механик Кулибин» теплоходтаргытын бары билэбит уонна сөбүлүүбүт. Балары саҥардан оҥоруу хайдах баран иһэрий?
– Улахан үбүлээһин суоҕун үрдүнэн, устар аалларбытын сөпкө көрөр-харайар буоламмыт, туруктара үчүгэй. Теплоходка туттуллар хас биирдии мал эбэтэр матырыйаал ирдэбилгэ сөп түбэһэрин туһунан сэртипикээттээх уонна ботуччу сыаналаах буолар. Онон судаарыстыба өйөбүлэ суох суудунаны бүтүннүү саҥардан оҥорор кыаллыбат. Ол иһин устар аал хампаанньаларын көҕүлээһининэн, суудуналары саҥардан оҥорууга кирэдьиити-үбү субсидиялааһын туһунан сокуон бырайыага оҥоһуллан ырытыыга киирбитэ. Бу сокуон ылылыннаҕына, теплоходтарбытын «түөрт сулуска» диэри саҥардан оҥорор кыахтаныахпыт диэн эрэнэбит.
Өссө биир улахан кыһалҕабыт өрүс бириистэнэ (пуорда) суоҕа буолар. Суудуналарбыт былырыын аукциоҥҥа атыылаһан ылбыт 5-с причалбытыттан айанныыллар. Сотору бэйэбит үппүтүнэн кыралаан тупсарбытынан барыахпыт. Дьиҥэр, бу 15 миэтэрэлээх үрдэл бүтүннүү саҥаттан тутуллуон сөп этэ.
«Навигацияҕа бэлэмнэнии тэтимнээхтик барар»
– Сотору саҥа айан-сынньалаҥ кэмин арыйыаххыт. Бэлэмнэнии хайдах баран иһэрий?
– Бэлэмнэнии тэтимнээхтик барар. Ыам ыйын 25 күнүгэр Уус Кукка бастакы эриэйсэни оҥоруохпут. Бэс ыйын 1 күнүттэн теплоходунан биир күннээх дьаарбайыы саҕаланыаҕа. Оттон туристыыр кэм үөрүүлээх аһыллыыта бэс ыйын 14 күнүгэр буолуоҕа. Бу күн икки теплоход, үгэс курдук, тэҥҥэ Өлүөнэ туруук хайаларыгар айанныахтара. Туристыыр кэми арыйыыны уонна сабыыны олус сиэдэрэйдик тэрийэбит. 2021 сылтан бырааһынньыктааҕы сөлүүт ытабыт, очуостарга лазерынан шоу көрдөрөбүт, элбэх артыыһы ыҥырабыт. Причал ааныттан туристарбытын хайаан да тугунан эмэ үөрдэргэ уонна соһутарга кыһаллабыт.
Быйыл «Азия оҕолоро» норуоттар икки ардыларынааҕы оонньуулар ыалдьыттарын күүтэбит. Онон круиз наардалыгар уларыйыы баар буолуон сөп. Итинэн сибээстээн, Өлүөнэ туруук хайаларын аттынааҕы кытылга биир дебаркадеры туруоруохпутун баҕарабыт. Оччоҕо ыалдьыттар түргэн флотунан айаннаан тиийэр кыахтаналлар. Өссө салгын олбохтоох суудунаны Өлүөнэ устун туристары тиэйиигэ туһанан көрөр санаалаахпыт.
Билигин өрөспүүбүлүкэ бары эпэрээтэрдэрин кытта үлэлиибит, онон биһигиттэн хайа баҕарар олохтоох туру атыылаһыахха сөп. Сотору кэминэн улахан «Бриллиантовое кольцо Дальнего Востока» бырайыакка киирэр былааннаахпыт. Оччоҕо Уһук Илиҥҥэ Саха сирин көрдөрөр уонна олохтоох турдары атыылыыр буолуохпут.
– Бактыбек Тилекович, эйиэхэ уонна «Ленатурфлот» кэлэктиибигэр үтүө суобастаах үлэҕит уонна олус интэриэһинэй кэпсээниҥ иһин барҕа махтал. Тэрилтэҕит былаана, ыра санаата өрөспүүбүлүкэ уонна бар дьон туһугар туолан истин!
– Эйиэхэ эмиэ истибиккэр махтал. Оттон Сахам сирин олохтоохторугар уонна ыалдьыттарыгар, бастатан туран, чэгиэн туругу, инникигэ эрэли, толору дьолу баҕарабын уонна сахалыы төрүт үгэспитин тутуһан, култуурабытын өрө тутан сайдыыны түстүөҕүҥ диэн ыҥырабын.
Аадырыһа: Саха Өрөспүүбүлүкэтэ, 677000, Дьокуускай к.,Дзержинскэй уул., 2 (сүрүн кирилиэс)Билсэр төлөпүөннэр:Салалта: 8 (4112) 42-51-51 (факс) 42-27-26;Круизтар: (4112) 42-43-24Сайт: https://lenaturflot.ru/Е-mail: Этот адрес электронной почты защищён от спам-ботов. У вас должен быть включен JavaScript для просмотра.
Салайааччыны кытта кэпсэттэ КҮНДЭЛИ.
*Төлөбүрдээх матырыйаал
