Ааспыт өрөбүллэргэ дойдубар тахса сылдьан, чугастааҕы айылҕаны кэрийэн кэллим. Биллэрин курдук, дойдум барахсан сирин кырса улахан ириэһин түмүгүттэн, туора-лаҥкы барбыт. Бэл, бу туһунан Америка Холбоһуктаах Штаттарын ВВС ханаалыгар көрдөрбүттэрэ. Ити оллур-буолбут сир тоҥуу хаарынан хааман сылайдым ээ. Бука, куоракка күнү супту хонтуораҕа хатанан, көмпүүтэр иннигэр бэчээттиир эрэ үлэлээх, этэ-сиинэ үөрэммэтэх киһиэхэ эбии сылаалаах буолан биэрбитэ буолуо. Чэ, ити хааллын, сүрүнэ сыалбын-сорукпун ситиһэн, балтыбын кытта ийэ айылҕам кыһыҥҥы кэрэтин харахпынан хайҕаан, чэбдик салгынынан тыынан кэллэҕим.
Аан дойду сылыйыытын түмүгэр үөскээбит быллаардар. Түөлбэбит таһыгар, сүүрбэ сыллааҕыта бу сир кырса син көнө этэ. Онон, тоҥуу хаарынан субу маннык сиринэн хаамыы хара маҥнайгыттан сылатта.
Оттон ордубут чараҥым сорҕото көнө соҕус ньуурдаах. Онон сылыктаатахха, ойуур мас тыыннааҕын тухарын сир быллаардаммакка, бааһырбакка туруо эбит... хара тыабытын, нарын чараҥнарбытын харыстыахха баара.
Ол да буоллар хатыҥнар барахсаттар маҥан суорҕаны бүрүнэн, уһун ууларыгар утуйа, нусхайа турар курдуктар. Көрөргө астыгыан!
Чараҥтан тахсарбар, хата бураан суола баар буолан абыраата. Ол тухары ханан даҕаны киһи да сылгы да суола суох. Баҕар, үөр сылгы тэпсэн ааспыт суолунан турунуом дии санаабытым. Ыраах, кэрэ айылҕаны одуулуу-одуулуу инним хоту түһүнэ турдум. Сотору кэминэн, балтым кыыс ситэн кэлиэхтээҕэ.
Иннибэр үс суол: утары - олус киэҥ бааһына, ол анараа өттүгэр Дүпсүн алааһын чараҥа, хаҥас - Абаҕа алааһа (норуокка биллэринэн Сибиинньэ алааһа) нэлэйэр, уҥа - ол-бу араас, эргэ быраҕыллыбыт тутуу мастарынан туолбут, норуокка биллэринэн Кирпииччэ алааһа (хомойуох иһин дьиҥнээх аатын билбэт эбиппин). Хайа диэки салгыы турунарбын толкуйдуу турдахпына, балтым кыыс ситэн кэллэ.
Балтым кэлэ охсон: "Улаханнык тыытыллыбатах, Абаҕа алааһын ыскаамыйалаах халдьаайытыгар барыах!" - диэн быһааран кэбистэ уонна хаҥас диэки барда. Иннибитигэр эмиэ элбэх, араас быллаар бөҕөтө. Тоҥуу хаарынан ону дабайарбытыттан, онтон аны төттөрү түһэн-тахсан хаамарбытыттан сэниэбит эстиэхчэ буолла.
Аара хааман иһэн мунаахсыйан ыллым: "Бачча кэлэн баран бааһына уҥуор баар чараҥҥа барбаккабыт", - диэн балтыбар үөгүлээтим. Киһим, хата, дьоһуннук: "Бачча тымныыга тоҥон хаалаары, аныгыс сырыыга ыраах хаамар буоллахха, үчүгэйдик тэринэн барыахпыт, билигин манна, чугас эҥээр сырыттахпытына сөп буолуо", - диэн быһааран кээстэ. Иннэ гынан, ыраахтан угуйар, аар саарга аатырбыт Чурапчым биир чараҥын одуулаан кэрэхсиирбэр эрэ тиийдим.
Балтым эдэр-эдэр курдук элэстэнэн, туһааннаах миэстэтигэр тиийэ оҕуста. Иннибэр Абаҕа алааһа, ойоҕоспор киэҥ бааһына уонна үрдүүк-үрдүк халлаан. Киһи бу кэмҥэ чыычаахха кубулуйан көтөн ылыаҕын эрэ баҕарарга дылы!
Балтым ыскаамыйаны ыраастыыр. Хата, миэстэтигэр баар эбит, ким даҕаны алдьаппатах, бүтүн тураахтыыр.
Үрүҥ күммүт биһигини кэтэспиттии, сирэйбит утары тыгар. Түбэһэ кэлбиппит эбит. Дьикти.
Кылгастык олорон, сынньанан ыллыбыт.
Абаҕа алааһын арҕаа өттүн хабан, хаартыскаҕа түһэрэ сатаатым.
Алааспытыгар төкүнүйэн түһээт, халдьаайы анныгар чараас чараҥҥа киирдибит. Көрөргө эриэхсит!
Аҕыйах мүнүүтэ одуулаамахтыы түстүбүт.
Кыһыҥҥы күн сарыала күүспүтүгэр күүс эптин, кыһыҥҥы чэдбик салгын сэниэ биэрдин.
"Чэ, эдьиий, быйыл ким даҕаны хаампатах тоҥуу хаарынан алааспытын уҥуордуох".
Дьэ, аны хааман иһэн туох эрэ хаар анныгар сытарыгар иҥнэн, охтон түстүм. Балтым илиитин уунан туруорда.
Иннибитигэр кэрэ көстүү. Алааспыт тоҥуу хаарын оймоон, этэҥҥэ туораан, уҥуор куулабытыгар тиийбиппит. Бу көстүүнү хаартыскаҕа түһэрбиппин кэнниттэн, төлөпүөнүм "өлөн" хаалла. Дьиҥинэн, куула чараҥҥа тиийэн дьикти чыычааҕы, туох эрэ хаампыт дьиибэ суолун түһэрбэккэ хааллыбыт. Аныгыс сырыыга, барытын бэлэмнэнэн, төлөпүөммүн 100% гына ииттэрэн, тиэрмэскэ итии чээйдээх, үчүгэй фотоаппараттаах, дойдум кэрэ-бэлиэ сирдэригэр тиийиэҕим.
Ираида Коркина-Чугдаара
