Аныгы кэмҥэ биир сиргэ уһуннук олоруу, хамсаммат буолуу буортутун туһунан элбэхтик кэпсииллэр уонна суруйаллар. Бу кыһалҕа дьаҥ-дьаһах туруоҕуттан ордук сытыырхайда. Ону сэргэ, үгүс дьону соҕотохсуйуу, муунтуйуу кыһалҕата кыһарыйар. Оттон биэнсийэҕэ тахсан, кэлэктииптэн арахсан, дьиэҕэ олорор аҕа саастаах дьоммут итинник кыһалҕаны өрүү даҕаны көрсөллөр.
Маны барытын өйдүүр салайааччылар, быраастар баар буоланнар, киин куораппытыгар «Аврора» мэдиссиинэ килииникэтин иһинэн «Туймаада» көхтөөх уһун үйэлэнии киинэ тэриллэн үлэлиир. Ыам ыйын 5-c күнүгэр хайыы үйэ 18-c сезон үөрүүлээхтик түмүктэннэ.
Уон күнү быһа толору көрдөрүммүт, эмтэммит, көхтөөхтүк сынньаммыт, сэргэхсийбит аҕа саастаах дьону бу күн «Улуу Тоҕой» этнокультурнай комплекска сырытыннардылар. Кинилэри «Аврора» мэдиссиинэ килииникэтин дириэктэрэ Валерия ОХЛОПКОВА эҕэрдэлээтэ, олоххо көхтөөх сыһыаннарын иһин норуот дьокутаата Мария ХРИСТОФОРОВА илии баттааһыннаах Махтал суруктары туттарда.
Киин 18-c сезонун кыттыылаахтара бу долгутуулаах тэрээһиҥҥэ киэргэнэн-симэнэн, ырыа-хоһоон эгэлгэтин үөрэтэн, үҥкүү туруоран, бэртээхэй кэнсиэри бэлэмнээн көрдөрдүлэр. Кинилэргэ уопуттаах байаныыс Марат ПЕТРОВ доҕуһуоллаата, хореограф Александра ПОСЕЛЬСКАЯ көмөлөстө. Биһиги тэрээһин быыһыгар аҕыйах киһини таба тутан санааларын ыйыталастыбыт.
Николай ИВАНОВ, «Туймаада» көхтөөх уһун үйэлэнии киинин үлэһитэ:
– Төрдүм Ньурба. Урут физкультура учууталынан, оҕо дьиэтин иитээччитинэн, успуорт кэмитиэтигэр инструкторынан 10-ча сыл үлэлээбитим. Онтон 1994 сыллаахха, оҕолор улаатаннар, куоракка көһөн кэлбиппит. Манна «Сахабулка» тирии имитээччинэн 25 cыл үлэлээбитим. Биэнсийэҕэ тахсыахпыттан үлэтэ суох олорбутум. Онуоха бу Киин аһыллыбытын туһунан алҕаска истэммин, манна сынньана, эмтэнэ диэн кэлбитим. Уон хонук устата астына сынньаммытым, толору эмтэммитим. Наһаа сөбүлээммин, бүтэн барарбар “Туох эмэ үлэ баар буоллаҕына, эрийиэххит дуо, мин үөрүүнү кытта хайа баҕарар үлэни үлэлиэҕим” диэн көрдөспүтүм. Арай, сыл аҥаарын курдук буолан баран, биһиэхэ дворник уонна вахтер миэстэтэ таҕыста диэн эрийбиттэрэ. Ити курдук күн бүгүнүгэр диэри иккис сылбын үлэлии сылдьабын. Үөлээннээхтэрбин кытта алтыһар, кинилэр олохторун тупсарар, көхтөөхтүк сылдьар миэхэ дьол буоллаҕа.
Маннык тэрилтэ арыллыбыта саамай сөптөөх. Дьиэҕэ муунтуйан олорбут, онтон сылтаан ыарытыйбыт аҕа саастаах дьон биһиги кииммитигэр кэлэннэр, хара маҥнайгыттан тустаах болҕомтону ыланнар, туруктарын быһаартаран, араас хайысхалаах эмтэниини ааһан, аралдьытар тэрээһиннэргэ кыттан, ыллаан-туойан, үҥкүүлээн сүрдээҕин сэргэхсийэн, санааларын-оноолорун киэр илгэн, кынаттанан бараллар.
Евгения ИГНАТЬЕВА, «Туймаада» көхтөөх уһун үйэлэнии киинин 18-c сезонун кыттыылааҕа, ыстаараста:
– Мин Сунтаартан төрүттээхпин, улуус сценатын бэтэрээнэбин, Саха сирин оһуокайын үтүөлээх этээччитэбин. Быйылгы 18-с сезоҥҥа киирэн бараммын, сүүрбэ киһилээх бөлөххө ыстаарастанан талыллан үлэлии сырыттым. Биһиги сүрдээх үчүгэйдик эмтэнэн, сынньанан, бүгүн олус улахан махталлаах тарҕаһан эрэбит. Киин үлэһиттэрэ, быраастара бары наһаа эйэҕэстэр уонна кыһамньылаахтар. Манна кэлбит хас биирдии аҕа саастаах киһи сүөм үрдээн, санаалыын сырдаан, чэбдигирэн барар. Ол да иһин, сорохтор хасыһын да сылдьаллар, мин эмиэ өссө да эргиллиэм диэн эрэнэбин. Онон, үөлээннээхтэрбин бу үтүөкэн соруктаах тэрилтэҕэ хайаан да кэлэн сынньанан, эмтэнэн бараргытыгар сүбэлиибин.
Марфа АЛЕКСЕЕВА, «Туймаада» көхтөөх уһун үйэлэнии киинин хас да төгүллээх кыттыылааҕа:
– Бу Кииҥҥэ быйыл иккистээн сырыттым. Хоруона хамсыгар, онтон омикрон кэннэ турукпун сүрдээҕин тупсардым. Ол курдук, Альбина Алексеевнаҕа укуолларга сырыттым, систиэмэ ыллым, ону таһынан биһиги трудотерапия диэни аастыбыт, туойунан көмүлүөк оҥорорго үөрэннибит. Сарсыардабыт инструктор Людмила Ивановнаны кытта чэбдигирдэр хамсаныылартан саҕаланар. Ону таһынан, биһигини кытта психолог Вероника Александровна үлэлээтэ, хас биирдиибитигэр сүбэ-ама биэрдэ, бөлөҕүнэн эмиэ дьарыктаата, тириэниннэри ыытта. Аан бастаан бэйэ-бэйэбитин олох билсиспэт дьон кэлбиппит. Онтон олус үчүгэйдик билсэн, доҕордоһон, билигин «Уонна хаһан? Уонна ханна?» диэн этиинэн салайтаран, бары дьоҕурбутун арыйан, ыллаабат да дьон ыллыыр, үҥкүүлээбэт да дьон үҥкүүлүүр буолан таҕыстыбыт. Онон, бу аҕа саастаах дьону чахчы да көхтөөх уонна уһун үйэлиир кииммитигэр ис сүрэхпититтэн махтанабыт уонна барыгытын ыҥырабыт.
Вероника МАКАРОВА, «Туймаада» көхтөөх уһун үйэлэнии киинин сэбиэдиссэйэ, психолога:
– Кырдьык, биһиэхэ эмтэнии, көхтөөх сынньалаҥы кытта дьүөрэлэһэр буолан, аҕа саастаах дьоҥҥо олус көдьүүстээх буолар. Кинилэр эттэрин-сииннэрин эрэ буолбакка, ис туруктарын эмиэ бөҕөргөтүнэн, өйдүүн-санаалыын чэбдигирэн бараллар. Дьаҥ кэлиэҕиттэн дьиэҕэ хааллан олорууттан муунтуйбут биэнсийэлээхтэр элбэхтэр, кинилэр билигин хаһааҥҥытааҕар да сэргэхсийиэхтэрин, дьону кытта алтыһыахтарын баҕараллар.
Мин, психолог буоларым быһыытынан, бастатан туран, кинилэргэ диагностика оҥоробун. Онно олоҕуран, сорох кыһалҕалаах дьону кытта биирдиилээн үлэлиибин уонна бөлөҕүнэн дьарыктары ыытабын. Ол түмүгэр саҥа кэлбит дьон сыыйа-баайа арыллаллар, бэйэ-бэйэлэрин кытта бодоруһаллар, доҕордоһоллор, алтыһа үөрэнэллэр. Биэнсийэҕэ тахсан өр кэмҥэ ойдом, бүччүм олорбут, сабыллан хаалбыт дьон, кэлэктиипкэ хос эргиллибит курдук сананаллар. Холобура, түмсүүлээх буолуу, барьердары туорааһын, блоктары уһулуу, эти-сиини уоскутуу, медитация диэн ис хоһоонноох дьарыктары ыытабын. Ону кытары илбийиини, маастар-кылаастары, ураты дьарыктаах дьону кытта көрсүһүүлэри дьүөрэлиибит. Исписэлиистэргэ көрдөрүнүү уонна эмтэнии туох да уочарата, кэтэһиитэ, манаһыыта суох буолан, пациеннарбыт барытыгар үөрэ-көтө сылдьаллар, барытын күнүнэн ситиһэн иһэллэр.
Бу кэпсэммит «Туймаада» көхтөөх уһун үйэлэнии киинэ үлэ чааһынан үлэлиир буоллаҕына, бэс ыйын 1 күнүттэн хонуктаах, өссө киэҥ ис хоһонноох «Уһун үйэлэнии» чэбдигирии киинэ арылларын туһунан иһитиннэрэбит.
Билигин ыраах айанныыр уустугурбутунан сибээстээн, эрдэттэн суруйтаран, кэлэр-барар айаҥҥыт төлөбүрүн туһанан, бириэмэҕитин көдьүүстээхтик атаараргытыгар баҕарабыт! Манна киирэргэ баара-суоҕа үс эрэ докумуон (паспорт, СНИЛС, мэдиссиинэ полиһа) ирдэнэр. Эһигини 8 (914) 271 00 88 нүөмэргэ күүтэллэр уонна бары ыйытыыларгытыгар хоруйдуурга бэлэмнэр.
Тэрээһини сырдатта КҮНДЭЛИ
Сэҥээриилэр