Хас саас аайы куйуур айдаана кэлэрэ. Ханнык эбэттэн ким төһө балыгы таһаарбытын сураһыы буолара. Балык турар сирин булбут буоллахтарына, куйуурдьуттар бары ол күөлгэ бараллара. Оччолорго көҥөнүү, кистээһин диэн суох. Бары ыҥырса-ыҥырса күргүөмүнэн сылдьаллара. Киһи бары үлэлээҕэ. Онон өрөбүлгэ эбэтэр чугас күөлгэ үлэ чааһын кэннэ тахсаллара.
Сааскы халлаан барахсан уһаан, ылааран, өлүөр киһи таһырдьаттан киириэн баҕарбат кэмнэрэ буоллаҕа. Оччолорго быраатым биһикки кыра дьон буоллахпыт, аҕабыт куйуурга барар буолла да барса турарбыт. Аттаах буоламмыт, сыарҕаҕа олорсуоҥ эрэ кэрэх.
Бэрт өрө курааннаан, балыктаах күөл да аҕыйах быһыылааҕа. Уулара уолан, онуоха хаара чараас буолан, түгэхтэригэр диэри дөйө тоҥон, күөл балыга эстэн хаалара. Инньэ гынан күөлгэ киирэн, мээнэ алларан барбаттара. Хаама сылдьан хаар өҥүн быһааралларын өйдүүбүн. Оттон хаар хайдах өҥнөөх буоллаҕына, ойбоннорун алларан баралларын кыра буолан, долоҕойбор хатаабатахпын.
Аллара туран анньыы тыаһыттан ойбон тэстэрэ чугаһаабытын эбэтэр хойуорбутун эндэппэккэ билэллэрэ. Уулаах буоллаҕына, күүскэ түһүөлээн, уутун (оргутан) тэһэ анньаллара. Оттон таба тайаннахтарына, уу тэбэн тахсыытыгар балык бөҕө күөрэс гынара. Ону куйуурунан баһан, муустары-балыктары ыраастаан биэрэллэрэ.
Билиҥҥэ диэри дьиктиргиирим, сөҕөрүм диэн, ойбон алларааччы да, мууһун ыраастааччы да тохтоон көрбөккө тэбис-тэҥҥэ түһэллэрэ: алларааччы анньыыта үөһэ күөрэйэн баран иккиһин түһүөн иннинэ баһааччыта мууһун күрдьэҕинэн эһэ охсон ылара. Дьэ, хапсаҕай туттуу диэтэҕиҥ. Оччотугар муус баһааччы эмиэ туспа идэтийбит киһи буоларыгар тиийэр.
Бастакы ойбонтон балык таҕыстаҕына, төгүрүйэ түһэн чугас-чугас муус алларыыта саҕаланар. Туттуу-хаптыы сыыдамсыйар. Куйуур саҕаланнаҕа ол.
Ити кэннэ быраатым биһикки үлэбит дьэ саҕаланара. Эрийэн барбыт ойбоннорбутугар мунду бөҕө күөрэйэн тахсара. Ону кэрийэ сылдьан, аҕабыт оҥорон биэрбит кыра тимир сүүрүнэн баһан туспа куулга мунньарбыт. Аҕабыт балыгар холбообот дьоммут. Инньэ гынан табыллыбыт күммүтүгэр куул аҥаара курдугу хомуйарбыт.
Манна даҕатан кэпсээтэххэ, былыр күөллэр ырбыылаабыттарын кэннэ түүн тыынан мууска тахсан куйуурдууллар, муҥхалыыллар эбит. Биир эмэ кыл илимнээхтэрин ырбыы мууһуттан харыстаан, үтэн алдьаппаттар буоллаҕа.
Кэлин Тылгыныттан Күүлэккэ баран куйуурдуу сылдьыбыттаахпын. Сымалыыр диэн оскуолаҕа үөрэнэ сылдьан звеноҕа оттоспут эбэм угут дьыл ходуһата ууга барбытын, хорон түһэрэн кэбиспиттэр. Онно уһун синньигэс дириҥ уу хаалбытыгар «балык баһа сылдьаллар үһү» диэни истибитим.
Тиийбиппит, аата-ахса суох куйуур ойбоно бөҕө. Ханан да быыһа суох. Балык дөйөөтүн кыһын эрдэттэн куйуурдаабыттар эбит. Онтулара түгэҕэр диэри туруору тоҥон түһэр эбит этэ.
Ойбоннор быыстарыгар арыый кэҥэс сир баарын буламмыт, хаарын күрдьэн, саҥа ойбон тэһэн, уутун тоҕо тэптэрбиппит, собо бөҕө тахсыбыта. Хоп-хойуу, мундута суох чыыкыр собо. Онно аҥаардас көннөрү куйуурунан баһан түөрт куул собону ылбыппыт. Онтон куйуурунан эрийэн, өссө икки куул балыктанан, сөп буолан бүппүппүт.
Кэлин сэрэйдэххэ, балык, арааһа, тулатынааҕы муус тоҥон, бары биир сиргэ мустубут буолуон сөп. Оттон билигин алта кууллааҕар буолуох, күнү быһа да сылдьан куулу толордоххуна баһыыба буолар.
Басхаай,
Бүлүү.
