Сайын ыһыахтар кэннилэриттэн окко тэринии-киирии кэмэ эбит. Ким хайдах сатыырынан окко киирбиттэр. “Оччолорго саха хотуура диэн, кылгас уктаах хотуур баара”, – диэн кэпсииллэр. Маннык хотуурунан кыаммат киһи сатаан охсубата үһү. Кыахтаах, имигэс дьон дайбыыр тэриллэрэ эбит.
Саха хотуурунан икки бырааттыылар саҥа хоннохторо аһыллан, охсон күппээрдэ сылдьыбыттар. Убай обургу балай эмэ кыахтаах эрээри, ону-маны халы-мааргы тыллаһарынан аатырбыт киһи үһү. Онно холоотоххо, кыра быраат аҕыйах саҥалаах, оттомноох бэрдэ эбит. Убайыгар күүһүнэн баһыйтарар буолан, тэҥҥэ түстэхтэринэ, биир өттүк аҥаарыгар тиийиитэ, убайа хайыы-үйэ төннөн кэлэн күннүүр. Ол иһин быраатыгар киһиргии-киһиргии, охсон бурҕачытан, ылыахтаах сирдэрин үксүн кини дайбаан кэбиһэр эбит.
Биирдэ быраата сынньанан баран, дьэ ходуһаҕа киирэн эрдэҕинэ, хоту диэкиттэн сүрдээх улахан холорук ытыллан тахсыбыт. Убайа ону көрөн, төһө да күннүү-киэптии сырыттар, от быыһыгар хаптас гынан хаалбыт. Били холорук буору-сыыһы бурҕачытан, убайын аттынан тиҥинээн ааспыт. Быраата куттанан, тииккэ өйөнөн туран одуулаһа турбут.
Эбиэт саҕана иккиэн да сылайан, күлүккэ олорон, ымдаан иһэн сыта түспүттэр. Ол сыттахтарына, били ааспыт холорук сол суолунан аны төттөрү, хоту диэки, түһэ турбут. Убайа ону көрө-истэ сытан: “Дьэ, бэркэ буулаан эрэр. Маннык буоллаҕына оппутун хайдах хомуйарбыт буола?!” диэн кыһыйбыт-абарбыт санаатын эппит.
Ол күн бырааттыылар дьиэлэригэр хойутуу соҕус, икки күрүө сири дайбаатыбыт диэн, бэркэ астынан тахсыбыттар. Сарсыныгар өссө элбэҕи охсор былааннаах, сарсыардааҥҥы ыам бүтүүтэ, ходуһаҕа киирэн охсон барбыттар. Өссө да сиигэ көтө илик оту охсон силлиргэппиттэр. От сыыһа сыгынньах эттэригэр сыстан кыһытарын, тарбанан кэбиһэ-кэбиһэ, ууларыгар-хаардарыгар киирэн охсон тунайдата сылдьыбыттар.
Үөрэ-көтө дайбыы сырыттахтарына, эмиэ бэҕэһээҥҥи курдук холорук киирэн кэлбит. Бырааттыылар окко саһан олордохторуна ыккардыларынан ааспыт. Убайа эмиэ мөҕүттэ хаалбыт. Бэҕэһээҥҥи ааспыт кэмигэр холоруктара эмиэ төннүбүт. Убайа: “Туох ааттаах буулаабыт холоругуй?! Аны итинник кэлэ турар буоллаҕына, бэйи, мин да баардаах соҕус этим!” – диэмэхтээбит. Быраата истэн эрэ кэбиспит.
Оту охсубуттара үһүс күннэрэ үүнүүтэ хойуу от биллэ кууран хачыгыраан барбыт. Түргэнник куурдун диэн, отторун эргитэн, хамсатан биэрээри киирбиттэр. Хотуурунан баһан ылан хойуу оту эргитэ сырыттахтарына, били холоруктара эмиэ киирэн кэлбит да, кууран чэпчээбит оту ытыйбытынан бырааттыылар диэки кэлбит.
Оту-маһы ытыйбытынан убайыгар уун-утары киирэн эрдэҕинэ, биирдэрэ, хотуурун сиргэ батары биэрээт, хотуур биитин көннөрөргө диэн илдьэ сылдьар быһаҕын кыыныттан хостоон эрэрин быраата көрөн хаалбыт. Ол икки ардыгар холорук куугунаабытынан убайын ытыйбыт. Онтон убайын ааһа бардаҕын аайы, били ытыйан илдьэ сылдьар ото-маһа улам-улам ыһыллан, таммалаан барбыт. Кыччаан-аччаан, тус хоту баран иһэн сүтэн хаалбыт.
Убайа хотуурун сиргэ батары анньыбытыгар өйөнөн, өйүн-төйүн саҥардыы була сатаан, төбөтүн быһа илгистэ турар эбит. Быраата ону көрөн, сүүрэн тиийэн убайыгар көмөлөспүт. Иккиэн отууларыгар кэлэн олорбуттар. Ол олорон, өйүн-төйүн булан баран убайа: “Быһаҕынан бырахтым, арааһа, таптым быһылаах”, – диэбит...
Сарсыныгар холорук биллибэтэх. Отторун хомуйан бугуллаабыттар. Онтон салгыы кэбиһэн, чөмчөтөн кэбиспиттэр. Ол сайын элбэх оту оттоон сороҕун курулатыах буолан сылдьыбыттар.
Күһүөрү тыаттан биир тоҥус оҕонньоро кинилэри таарыйан ааспыт. Ол оҕонньор аһыы олорон сонунун кэпсээбит: “Дойдутугар ааттаах кыахтаах эдэр ойуун, саҥардыы ойуун киэбин кэтэн иһэн, бу сайын эмискэ анараа дойдулаата!” — диэн. Ол эдэр ойуун өлүөн аҕай иннинэ: “Бэйэм алҕас оонньуу сылдьан киирэн биэрдим! Кини да уһаабата буолуо!” — диэбит. Ону истэн олорон кыра быраата этэ тарпыт.
Оҕонньор тахсан барбытын кэннэ убайа: “Сымыйа буолуо, ол өлбүт ойуун аны кэлэн миигин тугу гынар үһү?!” —диэн дорҕоонноох соҕустук саҥарбыт.
Кырыа кыһын чугаһаабыт. Убайдыы бырааттыылар улахан булка тахсар кэмнэрэ тиийэн кэлбит. Күһүн аайы бултуур сирдэригэр тахсар үгэстээхтэрэ.
Бултарыгар да табыллан, бэркэ сылдьыбыттар. Арай биир сарсыарда убайа иһэ ыалдьан, ончу сытынан кэбиспит. Быраата онон-манан убайын эмтии сатаабыт да, туһа тахсыбатах. Сарсыныгар “тэриирбитин эһэттээн кэлиэм” диэн, үүтээниттэн тахсан барбыт. Күн ортото түргэн үлүгэрдик тэриирдэрин эһэттээн киирэн истэҕинэ, үүтээн кэнниттэн хара күннээх кырса хараҕын уота сандаарыс гынаат, тыа диэки ыстаммыт. Ыттара ол кырсаны эккирэтэ да барбатахтар...
Үүтээнигэр киирбитэ, убайа эрэйдээх былыр үйэҕэ тыына быстан сытар. Тэриирин барытын быраҕан, киһини киһи курдук өтөҕөр аҕалан буорга кистээбит. Убайын харайбыта үһүс күнүгэр, били, тыаҕа көрбүт кырсата кэлэн турар эбит. Уол балаҕаныгар ыстанан киирэн, саатын харбаан тахсыбыта, кырсата бэлиэр сүтэн хаалбыт.
Холорук буолан кубулунан, ойууннар айанныыллар дииллэр. Ону бу убайа тыытыһан, быһаҕынан дугуммутун ситистэҕэ буолуо...
