Киир

Киир

   2005 с. Кооперативнай техникумҥа (кооптехха) үөрэх­хэ киирбитим. Уопсайга миэстэ көрбүттэрэ. Биир хоско үһүө буолан олорбуппут. Ол эрээри ахсынньы ортото бэрээдэги кэһэн кэби­һэн, дьиэ куортамнаһарга күһэллибип­пит.
 
  Саҥа дьыл чугаһаан эрэр буолан санаа хоту дьиэ көстөн биэрбэтэҕэ. Ол да буоллар, хата, өтөр оччолорго «Туймаада» стадион утары турар мас дьиэҕэ икки хостоох кыбартыыраны булбуппут. Сыаната да удамыр этэ.
   Кыбартыырабыт бэрт эргэ этэ. Утуйар хоско биир орон­нооҕо, саалаҕа – дьыбаан, тэлэбиисэр турара, куукунаҕа – остуолу-халадыынньыгы сэргэ түөрт олоппос. Аҕыйах хоноот сиэссийэ бүтэн дойдулаатыбыт.
   Тохсунньу онуһун эргин каникултан куоракка бастаан мин кэлбитим. Киэһэ этэ. Дьиэм таһыгар кэлэн таксыынан түһэн баран, малбын соһон подъезпар киирбитим. Онтон иккис этээскэ тахсан ааммын арыйан дьиэ иһигэр үктэнэн иһэн саала диэки хайыһан көр­бүтүм, арай түннүк таһыгар киһи турар эбит! Соһуйбутум бэрдиттэн хаһыытаан бытарыттым. Ол икки ардыгар киһим мэлис гынан хаалла. Уоту холбоотум – ким да суох. Куттанным. Бэйэм бэйэбин ха­раҕым иирдэҕэ диэн нэһиилэ уоскутуннум.
   Аҕыйах хонон баран уолаттарым кэллилэр. Көрсүһүү буолла. Устунан кулууптуу бардыбыт (оччолорго «Дракон»). Онтон мин сөп буоламмын, түүн үс саҕана кэлэн, ороммор охтон хааллым. Төһө өр сыппытым буолла? Ким эрэ эрийэн, төлөпүөнүм тыаһаабытыгар сиргэ сытар ыстааным сиэбин хасыһа олорон хараҕым кырыытынан көрбүтүм, саалам ааныгар быар куустан эдэрчи киһи турар эбит.
   – Кимҥиний?! – диэтим, ааммын хатаабатах буолла­ҕым дуу диэн ытырыктата саныы-саныы. Ол икки ардыгар киһим туох да саҥата суох уун-утары сүүрэн кэллэ даҕаны, үрдүбэр ыстанна. Эмискэ сирэйбэр тымныы салгын охсулунна, этим сааһа аһыллан дьар гынна. Хайдах эрэ, утуйа сытан уһуктубут, эбиитин тымныы уунан саба ыстарбыт курдук буоллум. Онтон устунан кутталбыттан титирээн бардым. Уоппун холбоотум, суорҕанынан ыбылы сабынным уонна олорбутунан утуйан хааллым.
   Сарсыныгар эбиэт саҕана нэһиилэ уһугуннум. Эт-этим барыта ыалдьыбыт. Эбиитин кыраадыстаммыппын. Инньэ гынан нэдиэлэни быһа суор­ҕан-тэллэх киһитэ буоллум.
   Дьоммор тугу көрбүппүн кэпсээбиппэр кырдьыктамматылар. «Түһээбитиҥ буолуо» диэн ырдьаҥнаһаллар. Инньэ гынан аны кэпсээбэтэҕим көнө диэн, тугу да токкоолоһо барбатым.
   Аны туран, били, кыраадыстаан ыалдьа сытан күлүк курдук уолу хас да төгүллээн көрдүм. Ол эрээри бу сырыыга, чахчы, түүлбэр. Түһээтэхпинэ, мэлдьи аттыбар кэлэн турар буолар. Тугу да саҥарбат эрээри, сөбүлээбэтин, абааһы кө­рөрүн эппинэн-хааммынан сэрэйэбин.
   Инньэ гынан үтүөрээт, чуурбун биэрэн, ити дьиэттэн тэскилээбитим. Аймахтарбар көс­пүтүм. Онуоха-маныаха диэри.
   Мин урут абааһы алааска-тыаҕа, дэриэбинэҕэ эрэ баара буолуо дии саныырым эрээри, куоракка даҕаны баар бы­һыылаах.
 
Кууһума.

Санааҕын суруй

Бүтэһик сонуннар