Киир

Киир

Ааспыт нэдиэлэ бүтэһик күннэригэр уу содулуттан эмсэҕэлээбит Нам улууһун Маймаҕа уонна Хатырык нэһилиэгин олохтоохторо, халаан уутун кэнниттэн хайдах-туох балаһыанньалаахтарын билсэ, көрө-истэ эбиэт кэнниттэн киэһэлик автовокзалга тиийэбин. Киэһээҥҥи оптуобуска билиэт номнуо бүппүт. Такси сырыыта кэмчи буолан биэрдэ. Икки чаас устата массыына кэтэһэн олордум. Хомондьуруопкаҕа тахсан эрэр киһи быһыытынан, санаабар, кибитээнсийэлээх таксины көрдөнөбүн.

Сөҕүөм, соһуйуом быатыгар, кибитээнсийэлээх биир да такси суох буолан биэрдэ. Баар таксилар 700 солкуобайынан сыаналарын быһаллар, кибитээнсийэ диэни саҥа истэр курдук тутталлар-хапталлар, илиилэрин нэлэҥнэтэллэр. Урукку сылларга, сыыспат буоллахпына, “Эҥсиэли” диэн ааттаах такси сулууспата баар курдук этэ. Ону ыйыталаспытым ким да билбэт буолан биэрдэ. Чэ, ити курдук айаным саҕаланна...

МАЙМАҔАҔА

Хатырык бөһүөлэгиттэн Маймаҕа аһара ырааҕа суох сытар дэриэбинэ эбит. Дьиҥинэн, суоллара куһаҕана суох эрээри, иннигэр-кэннигэр массыына аастаҕына, быыла бурҕаҥнаан олорор.

Маймаҕа улуус кииниттэн 40 км тэйиччи сытар. 2004 сыл сэтинньи 30 күнүттэн Маймаҕа нэһи­лиэ­гэ диэн ааттанан туһунан муниципальнай тэриллии буолбут. Нэһилиэнньэтэ – 139 киһи.

1. Собакин уул.3 с дьиэтэСобакин уул. 3 №-дээх дьиэтэ

Собакин уулусса 3-с нүөмэрдээх түөрт кыбартыыралаах дьиэтигэр кэлэбин. Дьиэ 3-с кыбартыыратын тоҥсуйан киирэбин. Улахан дьонтон ким да суох. Саастарын туола илик 2 уол, 1 кыыс баалларыгар түбэһэбин. Халаан уута ааҥнаан барбыт дьиэ ис туругун көрбүттээҕэр сэрэйбит ордук. Истиэнэлэринэн көрдөххө, уу дьиэ өһүөтүгэр 15 см тиийбэтэх. Билиҥҥэ диэри сиигирбит, туһаттан тахсыбыт мал-сал хос ортотугар өрөһөлөнөн сытар. Төһө даҕаны икки ый аастар, дьиэ билиҥҥэ диэри улаханнык сөргүтүллүбэтэх, бөх-сах быыһыгар олороохтууллар.

Манна бэрэпиискэлээҕинэн 7 киһи олорор, ол иһигэр 4 саастарын туола илик оҕолор. Оҕолор барахсаттары аһына көрдүм. Уйулҕаларыгар төһө охсууну ылбыттарын айбыт таҥара билэн эрдэҕэ!

Өрөмүөннээтэххэ да, тупсан кэлбэт дьиэ

Салгыы кэккэлэһэ турар кыбар­тыы­раҕа киирэбин. Манна 60 саастаах Сергей ШАРАБОРИН, кэргэниниин, 4 сиэннэрин кытта олороллор. Халаан уутун кэнниттэн сөргүтүллүбэккэ турар дьиэтин кэлэн көрө сылдьарыгар түбэстим.

Бу дьиэҕэ 1996 сылтан олороллор. Дьиэлэрэ 1998 сыллаахха ууга бара сылдьыбыт. Хаарбах туруктааҕынан “Ваш дом будет расселен не позднее 01.09.2025 года” диэн учуокка ылыллыбытын, таһырдьа дьиэ эркинигэр ыйанан турар дуоскаҕа көрөбүн. Бу дьиэ Маймаҕа дьаһалтатын балаансатыгар турарын ыйынньык кэрэһилиир. Онон быйыл маннык өрөмүөнэ суох дьиэҕэ кыстыыр дьылҕаламмыттар. “Кыстык кэлиэ тур­даҕа. Ханна баран кыстыыбытый?” – диэхтиир Сергей Иннокентьевич. Бэйэтэ бу күннэргэ балыыһаттан тахсыбыт. Саҥата иһиттэн нэһиилэ тахсар. Билигин да туруга мөлтөҕө, бэ­йэ­тин кыаҕынан өрөмүөн оҥостор кыаҕа суоҕа харахха быраҕыллар. Быстах кэмҥэ кыыһын дьиэтигэр олорор эбит. Дьиэ иһин-таһын көрдөххө, киһи кыайан олорбот туруктаммыт.

2. Сергей Шараборин дьиэтэСергей Шараборин дьиэтэ

“Өрөмүөн оҥосторго 4-тээх былаахы аҕалбыттара. Ону маннык туруктаах дьиэни өрөмүөннээн да туһата суох”, – диир Сергей Иннокентьевич. Этэрэ оруннаах. Киирэ түһээт, муоста тэллэйдэммитин соһуйа көрөбүн. Сыта-сымара ыарахана, сөтөлбөр чачайа сыһан, түргэнник таһырдьаны булабын. Кырдьык, өрөмүөннээтэххэ да тупсан кэлбэт дьиэтин бэлиэтии көрөҕүн. 2025 сылга хаарбах туруктааҕынан дьиэ­лэниэхтэригэр диэри хайдах маннык дьиэҕэ олоруохтарын өйүм хотуппата. Маны олохтоох, улуус дьаһалтата туох диэн быһаарыахтара эбитэ буолла?

Хаарбах туруктаах дьиэ бырагырааматын талбыттар

Ааһан иһэн, чааһынай тэлгэһэлээх ыалга киирэбин. Манна 58 саастаах, хараҕынан инбэлиит Константин Васильевич ЛАЗАРЕВ 10 киһилээх дьиэ кэргэнэ олороллор. Тиэргэҥҥэ бытырыыс оҕолор сүүрэ­кэлэһэллэр, 9, 6, 4 уонна икки оҕо 3 саастаахтар.

Быйыл ууга бараннар, хаарбах туруктаах дьиэ бырагырааматыгар сайабылыанньа биэрбиттэр. “Хапытаалынай өрөмүөҥҥэ биитэр хаарбах туруктаах дьиэҕэ хайатыгар сайабылыанньа биэрэҕитий?” диэн талларбыттарыгар, хаарбах туруктаах дьиэ бырагырааматын талбыттарын кэпсээтилэр. Улуустан уонна куораттан икки төгүл хамыыһыйа кэлэн бэрэбиэркэлээн барбыт. Ол билигин быһаарыыга сылдьар, бакаа чуолкай эппиэтэ биллэ илик. Быйыл кыстыырдыы бэйэлэрин кыахтарынан өрөмүөннэнэ сылдьаллар. Күүлэлэригэр “Имуществоҕа” диэн көрүллүбүт дьиэ кэргэн чилиэнигэр бэриллибит үпкэ атыылаһыллыбыт миэбэллэр өссө да таҥыллыбакка хааларыгар кыстанан сыталлар.

Константин Васильевич: “1973 сыллааҕы тутуу дьиэбитин сарайыгар диэри уу бүтүннүү ылбыта. Муостатын барытын көтүрэн, саҥаттан оҥордубут. Үөһэттэн өһүө тостубутун тирээбиллээтибит. Быйылгы уу кэнниттэн дьиэбитин “сноскаҕа” ыытарга уочаракка ыллылар. Дьиэбитин 1998 сыллаахха уу ылан, муостатын таһыйбыттааҕа.

Хас биирдии дьиэ чилиэнигэр 100 тыһ. солк. көмө биэрбиттэрэ. Бу дьиэҕэ бэрэпиискэлээҕинэн 10 киһи (5 улахан киһи, 5 оҕо) олорор. Оҕолорбут, сиэннэрбит бары бииргэ олоробут. Бэйэм харахпынан олох көрбөппүн. Онон туһам суох. Хата, Бүлүү Тылгынытыттан кийииппит аҕата 74 саастаах Виталий Матвеев кэлэн, муостабытын, дьиэбит ис-тас үлэтин барытын оҥорон барда. Кийииппит огдообо, уолбут оһолго түбэһэн суох буолбута.

Дьиэбитигэр волонтёрдар, МЧС үлэһиттэрэ, тутар этэрээт байыастара, маны тэҥэ атын нэһилиэк волонтёрдара кэлэн, сүрдээх улахан көмөнү оҥорбуттара. Дьиэ үрдүн-аннын сууйбуттара. Бары биир түмсүүлээх сомоҕо буолан көмөлөстүлэр. “Урал”, погрузчик тиэхиньикэнэн кэлэн күүс-көмө буоллулар. Үһүс болдьоҕор үлэлии олорор баһылыкпыт А.И. Егоров көмөтө, өйөбүлэ баһаам, дьаһалтабыт үлэһиттэрэ эмиэ күнүстэри-түүннэри үлэлээтилэр.

Кэтэх хаһаайыстыбабытыгар 10 сүөһүттэн 7-тэ ууга былдьаммыта. Онно буор босхо 2 ньирэйи Кэбээйиттэн, 2 ньирэйи Нөмүгүттэн аҕалбыттарын ылбыппыт. Маны сэргэ 1 тыһаҕас биэрбиттэрэ. Бүгүн (18.07.24) 4 куул уотурба ылан олоробут”.

Уордьаннаах ыанньыксыт дьиэтигэр

Сэрии оҕото, уордьаннаах ыанньыксыт, 88 сааһыгар сылдьар Мария Николаевна Жиркова дьиэтигэр кэлэбин. Балачча улахан дьиэ. Дьиэ иһигэр киирбитим кураанаҕынан көрүстэ. Тобус-толору миэбэлинэн туолан турбут дьиэ миэбэллэрэ быраҕыллыбыттар. Дьон биэрбит муннуктуу быһыылаах дьыбааннара сааланы баһылаан турар. Ытык кырдьаҕас тымныы, сииктээх дьиэҕэ тымныйан, боруоҥхата бэргээн, балыыһаҕа эмтэнэ сытар эбит.

Спиридон ЛЕБЕДЕВ, гаас эпэрээтэрэ:

– Ийэбит Мария Николаевна Жиркова ааспыт үйэ 70-с сыл бүтэһигин эргин тутуллубут дьиэтигэр олоробут. Түннүктэрин аһан салгылаттыбыт, МЧС-тарынан муоста аннынааҕы уутун оборторбуппут. Куурдан, сууйдубут-соттубут. Бэйэбит мантан чугас икки этээстээх 8х8-таах саҥа дьиэ тутта сылдьабыт, уота уонна гааһа эрэ тардылла илик. Ол дьиэбит муостатыгар уу киирэн, барыта тэллэй буолан турар. Дьиҥинэн, тутуллан бүппүт дьиэ. Үөһээ-аллараа этээһинэн миэбэлин толору ылбыппыт. Ол дьиэбитигэр бэрэпиискэлээхпит. Онон “имуществоҕа” диэн анаммыт көмөнү “частичнай” диэн ааттаан 50%-нын эрэ ыллыбыт. Дьиэбит түннүгүн улахан аҥаарынан 80%-нын уу ылбыта. Саҥа ылбыт миэбэллэрбит таҥыллыбакка хаатыгар сыппыттара, барыта кэриэтэ ууга барбыта. Онон “возмещение” диэннэрин дьиэ кэргэн биирдии киһитигэр 50 тыһ.солк. биэрбиттэрэ. Биһиги дьиэ кэргэн 4 чилиэннээх буоламмыт 200 тыһ.солк.ыллыбыт. Онон улахан хоромньуну көрүстүбүт. Кэргэним Ньургуйаана социальнай үлэһит буолан, улуустааҕы социальнай управление өттүттэн көмөнү оҥордулар.

Нэһилиэнньэ бииртэн хомойор – “харыы суох, куттал суоһаабат” диэн иһитиннэрии бара турбутуттан уонна уу кэлбитин кэннэ “сотору тохтуо” диэн эрэл кыыма баарыгар эрэммиттэриттэн.

ХАТЫРЫККА

Маймаҕаттан төннөн иһэн, Атамай диэн ааттаах учаастак аттынан ааһабыт. Көрдөххө, бэрт аҕыйах дьиэ көстөн ааһар.

Халаан содулун хайдах баарынан...

Хатырыкка киирии аартыкка, биир ыал тэлгэһэтигэр балаакка турарыгар хараҕым хатанан, киирэ сылдьарга быһаарынабын. Ыалдьыты кэтэспэккэ олорбут дьон, кимнээҕэр аламаҕайдык көрүстүлэр.

Бу – ПРОКОПЬЕВтар ыал. Урут 50-ча сүөһүнү тутан олорбут кэтэх бааһынай хаһаайыстыбалар. Билигин кыайан көрөр кыахтара суох буолан эспиттэр, сүөһүлэрэ суох. Иккиэн биэнсийэлээхтэр.

1987 сыллаахха тутуллубут дьиэ муостата бүтүннүү көтүллэн, хара буорунан көрөн сытар. Саастаах эр киһи, киирбиппин өйдөөн көрбөккө, үлэлээн бурҕата, омуһахтан буору ылан быраҕаттыы турарыгар түбэстим. Билистибит. 64 саастаах Илья Ильич Прокопьев, сүрэҕинэн 3-с курууппалаах инбэлиит.

Илья Ильич: “2 оҕолоохпун, сиэннэрдээхпин. Элбэх буолан олоробут. Судаарыстыба көмө харчы биэрбитинэн, дьиэбитин оҥосто сылдьабыт. Бу көрөрүҥ курдук, акылаатын саҥарда сылдьабын, сороҕун сиэмэнтэлиэм, сороҕун маһынан, хайдах кыайарбынан. Оһохпун уларытыам, үлэ элбэх. Аны күһүн, халлаан тымныйыар диэри дьиэбитигэр киирбит киһи. Гарааспытын оҥостон, онно олоробут, таһырдьа балааккаҕа аһыыбыт. Күүспүт кыайарынан оҥосто сылдьабыт. Билигин боппуолдьабын оҥостобун, уу кэлбитигэр барыта сууллан хаалбыта. Кэлэ-бара табаарыстарым, күтүөттэрим көмөлөһөллөр. Тустаах үлэлээх дьон үлэлэрин быыһыгар кэлэллэр.

Бу халаан кэлиитэ – мээнэҕэ буолбатах, барыта сибээстээх. Хайдах баарынан ылынарбытыгар эрэ тиийэбит. Мин сыл аайы дьиэбин-уоппун оҥостуох буолабын да, иллэҥим суох буолан, ааһан иһэр этэ. Быйыл уу кэлэн, өрө тардыныы, оҥостуу баран эрэр. Атамайга олорор И.А. Винокуров диэн 96 саастаах эһэлээхпит. Кини “100 сыл устата маннык улахан уу кэлэ илигэ” диир. Быйылгы уу дьиэбит түннүгүн үрдүнэн сапта. Бастаан уу кэлэригэр олохтоохтор суолбутун бүөлүү сатаабыппыт. Онтубут таһынан барбытыгар дьиэбитигэр ыыталаабыттара. Кэлиэм икки ардыгар дьиэбэр уу туолан барбыта. Нэһиилэ аҕыйах малы-салы үөһэ таһаарбыппыт кэннэ, уу ылан кэбиспитэ”.

Парковай уулуссанан салгыы...

Прокопьевтарга “этэҥҥэ буолууну” баҕаран туран, Парковай уулуссанан баран иһэн, сабыс-саҥа дьиэ аттыгар эдэр киһи олороругар хараҕым хатанна. Кэпсэттибит. “Дьиэҕин көрдөрүөҥ дуу?” диэн тылланааччы буоллум. Кимин-тугун, аатын-суолун өйдөөн ыйыталаспатахпын. Хата киһим улгумнук дьиэтигэр ыҥырда. Дьиэтин муостата паркыатынан бүрүллүбүт. Онон-манан кыратык эрэ өрө көтөҕүллэн аппайбыт. Муостаны үрдүнэн уу ылбыт. “Бу аттынааҕы ыалларбар сылдьыаххын сөп. Кинилэр дьиэлэрэ букатын ууга баран, тэлгэһэлэрин иһигэр атын сиргэ көһөрөн тутан эрэллэр”, – диэн ыйааччы буолла.

Ол дьиэ тэлгэһэтигэр көтөн тү­һэбин. Дьиэлээхтэр ходуһаҕа барбыттар, тутар биригээдэ үлэ-хамнас үгэнигэр сылдьар. Көтүрүллэн эрэр дьиэни өҥөҥнүүбүн. Чахчы да, улаханнык эмсэҕэлээбит. Тэлгэһэ ортотугар атын сиргэ куораттан кэлбит тутуу биригээдэтэ сирин үрдэтэн, дьиэ акылаатын оҥоро сылдьаллар.

Хотон, сүөһү боппуруоһа – “салгыҥҥа ыйанна”

Хатырык нэһилиэгин “Кырдал” түөл­бэтин ыйдаран, ол диэки суолу тутабын. Олохтоохтор бу сири “аллара” диэн ааттыыллар эбит. Кырдьык, өйдөөн көрдөххө, үрдүк хотоолтон сырыынньа түһүү сир эбит.

Манна “Толоон” бааһынай хаһаайыс­тыба салайааччыта, чааһынай урбаанньыт Александра Васильевна Слеп­цоваҕа ааттаан-суоллаан кэлэбин.

Балаһыанньаны билсэ, олорор дьиэтиттэн чугас баар хотоҥҥо барабыт. Далга кыһыл боруода өҥнөөх ньирэйдэр сылдьаллар, ас көрдөөн мэҥирэһэллэр. Түгэҕэ көстүбэт сүүнэ улахан ааркалыы быһыылаах хотоҥҥо киирэбит. Бу хотону 2013 сыллаахха дьиэ кэргэн гранын ылан туттубуттар. 2015 сыллаахха толору мэхэньисээссийэлээх хотону үлэлэтэн барбыттар.

7. Александра СЛЕПЦОВА

Александра Васильевна: “Биһиги бааһынай хаһаайыстыбабыт 1994 сылтан тэриллэн үлэлиир. Бастаан биир “паай” ынахтан саҕалаабыппыт. Сыл аайы эбэн испиппит. Күн бүгүҥҥэ диэри 100-тэн тахса сүөһүнү тутан олорбуппут. Онтубутун... Ыам ыйын 18 күнүгэр халаан уута кэлэн, пиэрмэни пиэрмэнэн, сүүһүнэн сүөһүбүтүн уу ылан кэбистэ.

Нам уонна өрөспүүбүлүкэ баа­һы­най хаһаайыстыбаларыттан сүөһү­нэн көмө оҥордулар. Билиҥҥи туругунан – 22 ыанар ынах, 9 борооску, ньирэйдэр, төбөнөн – 70-тан тахса сүөһүлэннибит. Хотоммутугар өрөмүөн үлэтэ барбакка турар. Өлбүт сүөһүлэри “возмещение” оҥоруохпут диэбиттэрэ даҕаны хайыыллар... Сураҕа, докумуон барыта оҥоһуллан, Москубаҕа барбыт да, күттүөннээх эппиэт суох. “Хотону бэйэҕит кыаххытынан оҥосто туруҥ” дииллэр даҕаны бэйэбит күүспүтүнэн 100 миэстэлээх хотону кыайан оҥостор кыахпыт суох. Урут толору мэхэньи­сээссийэлээх, автопоилкалаах хотон этэ. Онон икки саары икки ардыгар олоробут... Олорор дьиэбитигэр, хотоҥҥо, сүөһүлэргэ барыларыгар акт оҥоһуллубута. Онон “кэтэһиилээх бала­һыанньаҕа” сылдьар курдукпут.

Хотонум сэндвич паныалынан оҥоһуллубут буолан, сүөһү өлүктэрин кытта өрө көтөҕүллэн тахсыбыт этэ. Муостата барыта көтүрүллүбүтэ. Ахсынньыга диэри сиир 100-тэн тахса оттоох этибит, барыта устан барбыта.

Саҥа кэлбит ынахтары ыан, үүт­тэрин туттаран 100 тыһ.солк. ыллыбыт. Ол харчынан туонна сэлээркэ ылынныбыт. Күҥҥэ 200-тэн тахса лиитэрэ үүтү ыан, туттара олоробут. Ньирэйдэрбит тымныйан сөтөллө сылдьаллар, аны кыһыҥҥа диэри төһөтө тиийэрэ биллибэт. Тыыннаах хаалбыт сүөһүлэр тымныйан, сүһүөхтэрэ бокуйан, нэ­һиилэ хаамаллар. Эмп эрэ күүһүнэн сылдьаллар. Бэтэринээрдэр кэлэн систиэмэ туруораллар, укуол биэрэллэр. Ол барыта – төлөбүрдээх. Бэтэринээри ыҥырыы – бэйэтэ туспа төлөбүр.

Дьон оттоон эрэллэр. Биһиги окко киирэ иликпит. Оттуурга биир даҕаны тиэхиньикэбит суох, барыта ууга барбыта. Былырыын “кормопроизводство” бырагырааматынан саҥа “Бөлөрүүс” тыраахтар ылбыппыт. Онтубутугар ууну кытта кумах киирэн, тимирдэрин дьэбин быһа сиэн кэбиһэн, алдьаммыт. Дьонум билигин тиэхиньикэлэрин көрүнэ сылдьаллар. Уу ылан, алдьаммыт тиэхиньикэлэрбитигэр аакта оҥорботулар, тиэхиньикэ страховкатыгар “ДТП” диэн ыстатыйа эрэ көрүллэр эбит. Онон илии сотуннубут.

Уу кэлэн ааспыта икки ый буолла. Биһиги олорор дьиэбитин, кирэдьиит ыламмыт, оҥосто сылдьабыт. Бэйэбит эмиэ кыстыкка киириэхпитин наада курдук. Билигин оттоон-мастаан, кыстыкка киириэххэ диэри “үлэни барытын үмүрүтэ охсуохпут дуо?” диэн ыйытык күнүстэри-түүннэри долгутар. Дьиэ, хотон, сүөһү боппуруоһа барыта “салгыҥҥа ыйанан” баран турар. Ыам ыйын 18 чыыһылатыгар ууга баран, “бомж” буолан хааллыбыт. Кыстыкка диэри балтараа эрэ ый хаалла. Дьэ, хайаһаахтыыбыт... Чэ, сити курдук.

Ааптартан

Александра Слепцовалыын сэһэргэһиим “дууһа кыланыылаах” барда. Балаһыанньатын көрөн-истэн, көмө­лөһөр кыаҕа суохпуттан санаам түстэ. Буолумуна, 30-ча сылы быһа сыралаһан муспут 100-кэ сүөһүттэн, үгүс элбэх тиэхиньикэттэн биир түгэҥҥэ ытыс соттуу... Уруккута толору хааччыллыылаах хотон сэймэктэммитин көрөр өссө ыарахан хартыына. Тэлгэһэҕэ туһаттан тахсыбыт тиэхиньикэ арааһа турарын харааста көрөбүн. Миэстэтигэр кэлэн, балаһыанньаны илэ көрдөххүнэ эрэ, хайдахтаах курдук күүстээх халаан уута кэлэн, тоҕо солоон ааспытын, ороскуот бөҕөтүгэр тэбиллибиттэрин көрөҕүн, сыаналыыгын, өр кэмҥэ оспот сырҕан бааска кубулуйбутун өйдүүгүн...

Манна Тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтиттэн түргэн быһаарыныылаах эппиэти хаһыат нөҥүө кэтэһэбит. Кыһыммыт кэлэрин “умнубатах” буоллаҕына кыстыкка киирии саҕаланыа турдаҕа...

Сырыы түмүгүнэн

Дьэ, бу курдук Намҥа сырыым түмүктэннэ. Илэ харахпынан көрөн, дьону-сэргэни кытта кэпсэтэн санааларын иһиттим. Ханан эрэ киһи үөрэ, сэргэхсийэ истэр үтүө да, мөкү да сонуна баар... Сэргэх сонуна – ууга барбыт дьиэ кэргэн хас биирдии чилиэнигэр судаарыстыбаттан 100 тыһ.солк. сэргэ 10-нуу тыһ.солк. көмө ылбыттар. Онон син уоскуйбут балаһыанньалаахтар.

Оттон мөкүтэ: ис-иһигэр киирдэххэ... кыайан быһаа­рыл­лыбакка турар кыһалҕа син биир баарын бэлиэтии кө­рө­ҕүн. Олортон биирдэс­тэрэ – соҕотох олорор кыр­дьаҕастарга, кыамматтарга, доруобуйаларын туругунан кыайан өрөмүөннэнэр кыаҕа суох араҥаҕа сыһыаннаан, дьиэлэрин сөргүтэллэригэр сөптөөх дьаһал суоҕа. Мантан сиэттэрэн, “Кыаммат араҥаҕа, ордук соҕотоҕун олорор дьоҥҥо, болҕомто тоҕо ууруллубата?” диэн ыйытык үөскээн тахсар. Киһи эрэ барыта дьонноох-сэргэлээх, кыахтаах, үптээх-харчылаах буолбатах эбээт! Балар истэригэр соҕотох олорор кырдьаҕастар бааллар. Дьиэлэрин уу ылыаҕыттан кэлэн “көрөн” эрэ бараахтаабыттар. Маннык балаһыанньалаах дьоммут былаас болҕомтотун таһыгар хаалбыттара хомолтолоох, кыһыылаах. Үйэ тухары муспут баайдарыттан, көмүс ньээкэ уйаларыттан ытыс соттуу – иэдээн! Уйулҕаҕа, доруобуйаҕа – улахан охсуу! Ол содул түмүгүн – сэрэйиэххэ эрэ сөп.

Биһиги эрэдээксийэбит Нам улууһун ууга барбыт нэһилиэктэрин бала­һыанньаларын туругун иһитин­нэрэ, биллэрэ, анал эриэйдэлэри оҥоро туруоҕа, хаһыатыгар бэ­чээттиэ. Күндү ааҕаач­чыларым, аллара баар куар куодка төлөпүөҥҥүтүн даҕайан, анаан уһул­лубут видеоны көрүҥ! Киһи уйадыйа, аймана көрөр сюжеттара уһулунна.

Ыстатыйа уонна видео ааптара Саргылаана БАГЫНАНОВА,  Дьокуускай–Нам–Маймаҕа–Хатырык.