Киир

Киир

АРАССЫЫЙА БААНА КЫҺАЛЛА САТААБЫТ ЭРЭЭРИ...
 
 
Бэҕэһээ биир ааҕааччыбыт “Мои документы” элбэх өҥөнү оҥорор киинтэн соһуйан-өмүрэн киирдэ, эмиэ да “дьиҥэр, кыһалла сатаабыттар ээ” диэн сонньуйар.
 
“Бэйэм наадабынан “Мои документы” сылдьан кэллим. Уочараппын кэтэһэ таарыйа, таах олоруохтааҕар, остуолга сытар түөкүттэртэн сэрэхтээх буоларга ыҥырар “Арассыыйа баанын” (Банк России) сахалыы боросууратын ылан ааҕан баран, эмиэ да күллүм, эмиэ да сонньуйдум, эмиэ да абара санаатым. “Арассыыйа баанын” курдук улахан тэрилтэ сахалыы тыллаах нэһилиэнньэҕэ анаан сыаналаах халыҥ кумааҕыга өҥнөөх-дьүһүннээх боросуураны оҥорторон баран, сахалыы сөпкө суруйар биир киһини булбатах муҥа буоллаҕа дуу? Баллырҕас алҕас, сыыһа. Муҥ саатар, итиччэ кыһаллан суруйан баран, идэлээх киһиэхэ көрдөрүөх эбиттэр. Бука, барыта харчыттан иҥиннэҕэ. Төһө да баан буоллар, билигин харчы барыта чопчу ыстатыйанан хамсаан эрдэҕэ.
 
“Кыымнар” быйыл Төрөөбүт тыл уонна сурук-бичик күнүгэр саха тылын туттуллар эйгэтин кэҥэтиигэ туох эрэ бириэмийэ олохтообуккут ээ. "Сбербааннар" уонна "Дьокуускайдааҕы килиэп собуота" кыайбыттара. Эһиил “Арассыыйа бааныгар” “анти-бириэмийэ” биэриэххэ сөбө буолуо. Эбэтэр сахалыы суруйарга кыһалла сатаабыттарын иһин, “Кыайыыга дьулуур” диэни”, – диэн аҕааччыбыт кэпсиир.
IMG 20240704 WA0025
 
Кырдьык, боросуураны көрбүппүт, Арассыыйабыт – Ырассыыйа, каартаҥ – картаН, киһиҥ – киһиН, сэрэниҥ – сэрэниН, сыыппара – сыыппЫра, нүөмэр – нУЕмэр, эмтэнэр – эмПтэнэр, үлэ – улэ, бэрэбиэркэ – бэрИбиэркэ буолбут. Сорох ардыгар саайт – “саайт”, оттон ардыгар – “сайт” дэнэр. Аны туран, сорох тыл олус үчүгэйдик дорҕооно сахатытыллыбыт буоллаҕына, сорох букатын "умнуллубут". Уопсайынан, сыыһа-халты балачча.  
 
Нууччаҕа ураҕас икки төбөлөөҕүн туһунан бэргэн этии баар. Бу түгэн эмиэ ону санатар. Мөҕөн, сирэй-харах анньан барыаҕы – урут сахалыы тыллаах боросуураны оҥоруохтааҕар биир биллэриини ыйаабатах дьон ис сүрэхтэриттэн кыһаллан, үтүө суолга ылсан бэчээттээбиттэрэ – хайҕаллаах, туһалаах дьыала. Аны хайҕыаххын – сахалыы суругар элбэх аҕастаах. Онон судургутук этиэхпитин сөп. Саха тылын туттуллар эйгэтин кэҥэтэргэ, тарҕатарга, көҕүлүүргэ ылсыбыккыт уонна кыһамньыгыт иһин – барҕа махтал! Ол гынан баран, кэлэр сырыыга тиэкиһи тыл үөрэхтээхтэригэр суруйтараргыт эбэтэр бэйэҕит суруйан баран, эрэдээксийэлэтэргит ордук буолуо этэ. 
 
Эбэн эттэххэ, тэрилтэлэр ааттарын, ыйынньыктарын, бородууксуйаларын сахалыы суруйарга, саха тылын туттуллар эйгэтин кэҥэтэргэ, тарҕатарга, харыстыырга уонна сайыннарарга "Кыым" хаһыат үөрүүнэн көмөлөһөргө мэлдьи бэлэм.
 
Бэй.кэр.