Киир

Киир

1865 сыллаахха тохсунньу 31 күнүгэр улуу учуонай Дмитрий Менделеев “Испиир ууну кытта холбоһуутун туһунан” диэн дуоктар диссертациятын көмүскээбитэ. Онон ити күнү официальнайа суохтук “нуучча буоккатын төрөөбүт күнэ” диэн ааттыыллар. Ол сылтан буокка, син эмиэ сылабаар, балалайка уонна матрешка курдук, Арассыыйа биир биллэр бэлиэтэ буолбута.

Буокка туһунан маннык чахчылары билэҕит дуо?

1. Биир лиитэрэ буокка 953 грамм ыйааһыннаах.

2. 100 гр буокка 235 киилэ калорийдаах (холобур, 100 гр эт – 250 ккал).

3. Буокка төһөнөн ыраас да, соччонон киһини күүскэ сүһүрдэр. Сорох-сорох кээмэйинэн, кини ханньаахтааҕар уонна вискитээҕэр улахан алдьатар уохтаах.

4. 50 грамм буокка киһи толкуйдуур, өйүгэр оҥорон көрөр дьоҕурун күүһүрдэр (испитин 30 мүнүүтэ кэннэ дьайар). Ол гынан баран, киһи реакцията, хаамара-сиимэрэ, туттара-хаптара мөлтүүр.

5. “Водка” диэн тиэрмин аан бастаан 1751 с. бэс ыйын 8 күнүгэр тахсыбыт Елизавета I ыраахтааҕы ыйааҕар ахтыллыбыта. Ол иннинэ кинини “килиэп винота”, “полуга”, “сомогуон” уо.д.а. ааттыыллара.

6. Саамай улахан кыраадыстаах буокканы Шотландияҕа оҥоро сылдьыбыттара. Кыраадыһа – 88,8%. Ити буокканы кинилэр кытайга атыылаабыттара. Тоҕо диэтэххэ, кытайга “8” дьол сыыппарата дэнэр. Сыаната 140 дуоллар этэ.

newsib.netХаартыска: newsib.net

7. Саамай ыарахан сыаналаах буокканы эмиэ Шотландияҕа оҥороллор. Онно буокканы Карелияҕа үүнэр хатыҥ чоҕун, анал кумах уонна бирилийээн кыырпахтарын нөҥүө сүүрдэн ыраастыыллар. Иһитин күндү таастарынан киэргэтэллэр. Оннук буокка сыаната 5 – 100 тыһыынча дуоллар буолуон сөп.

8. Арассыыйаҕа оҥоһуллубут саамай ыарахан ыйааһыннаах мэтээл “Итириктээһин иһин” диэн. Ол мэтээли 1714 с. Петр I ыраахтааҕы олохтообута. Киһи сүнньүгэр тимир сыабынан хам хараҕаланар мэтээл 8 киилэ ыйааһыннааҕа. Оннук мэтээлинэн элбэхтик эбэтэр тохтообокко арыгылаан полицияҕа түбэспит дьон “наҕараадаланаллара”. Мэтээллэрин нэдиэлэ устата, өйдөнүөхтэригэр диэри, устубакка кэтиэхтээхтэрэ.

9. Дьиҥэр, 1886 с. диэри буокка 38,3% кыраадыстааҕа. Ол гынан баран, ити сыл ааҕарга-суоттуурга табыгастаах буоллун диэн, кыраадыһын 40% гыммыттара.

10. Буокка диэн тыл нуучча источниктарыгар аан бастаан 1533 с. ахтыллар, оттон поляктар буоккалара – 1405 с.

11. ССРС уонна Польша 1977 с. саҕалаан 1982 с. диэри буокка хайа омук национальнай утаҕа буоларын мөккүһэн, сууттаһа сылдьыбыттара биллэр. 1982 с. норуоттар икки ардыларынааҕы арбитраж быһаарыытынан, Сэбиэскэй Сойуус сууту кыайбыта. Ол иһин билигин поляктар, кыайтарбыт дьон, буокканы “Wodka” диэн суруйаллар, оннук маркалаах атыыга таһаараллар.  

12. Буокка – аан дойду арыгыларыттан, итирдэр утахтарыттан саамай ыраастара. Судургутук эттэххэ, кини туох да булкадаһага суох.

13. Буокка үксүгэр 40%-на испиир уонна 60%-на уу буолар.

Добрый Жарdzen.ruПетр I олохтообут мэтээлэ. Хаартыска: Добрый Жар/dzen.ru

14. “Классическай” дэнэр буокка туорах бурдуктан эбэтэр хортуоппуйтан оҥоһуллар.

15. Буокканы иһиэх иннинэ 8 – 10С кыраадыска тиэри сөрүүкэтиллиэхтээх. Онтон тымныйдаҕына амтана биллибэт буолар. Сорох кафелар мөлтөх арыгы иһэрдэллэрин биллэримээри, аһара тымныталлар.

16. Арассыыйаҕа хас даҕаны буокка түмэлэ баар. Сүрүннээн, Москубаҕа.

17. Буокка буорту буолар утах көрүҥэр киирэр. Хараллар болдьоҕо – 12 ый.

18. Туох да булкааһа суох ыраас буокканы сүрүннээн Сэбиэскэй Сойууска олорбут дьон иһэллэр. Атын омуктар буокка булкаастаах коктейллэри ордороллор.

19. Иван Грознай ыраахтааҕы саҕана “буокка” диэн араас эми, ностуойканы ааттыыллара. Ол утахтары эмтэнээри эрэ иһэллэрэ. “За здоровье” диэн ол саҕаттан кэлбит тыл.

20. Аан дойдуга сыллата ортотунан 4,6 млрд лиитэрэ буокка оҥоһуллан атыыланар.  

21. Менделеев туһунан өссө биирдэ. Суох, кини буокканы айбыт киһи буолбатах. Кини испиир туһунан диссертацията тахсыбытын кэннэ, Арассыыйаҕа арыгыны оҥоруу технологията сайдыбыта. Ол иһин официальнайа суохтук 1865 с. тохсунньу 321 күнүн “Нуучча буоккатын төрөөбүт күнэ” дииллэр.

22. Дьиҥэр, киһи биир киэһэ иһигэр 1,5 лиитэрэ ыраас буокканы истэҕинэ өлүөн сөп. Эбэтэр лиитэрэ аҥаарын биир тыынынан түһэрдэҕинэ.

  

Бэй.кэр.
Хаартыска: сүрүн ойуу - © freepik.com

Санааҕын суруй

Бүтэһик сонуннар