Саха төрүт үгэстэрин үйэтитэр бастыҥ бырааһынньыкпыт – Ыһыах.
“Туймаада ыһыаҕа ЮНЕСКО Шедеврэ буолар кыахтаах” диэн устуоруйа билимин дуоктара, Гуманитарнай чинчийии институтуттан Екатерина Романова этэр. Төрүт бырааһынньык кэнсиэпсийэтин этнограф Дьокуускай куорат баһылыгар 2018 сыллааҕы ыһыах бырагырааматын дьүүллэһэр көрсүһүүгэ билиһиннэрдэ. Устуоруйа билимин дуоктара кэнсиэпсийэҕэ олоҕуран, Туймаада Ыһыаҕын Евразия норуоттарын истиэптээҕи култуураларын тыыннаах нэһилиэстибэтин курдук көрөрүн эттэ.
Ыһыах төрүт омук үтүө үгэстэрин түмэр норуоттар икки ардыларынааҕы мииссийэни оҥорор суолталаах. Холобур, Орто Азияҕа, Сибиир соҕуруу өттүгэр, Кавказка уонна Кырыымҥа. Ол иһин тэрээһин истиэп норуоттарын сылгыны иитиигэ култуураларыгар ууруллуохтааҕын, ол эбэтэр кымыһы иһиигэ, аты сүүрдүүгэ, аты ытыктааһыҥҥа, о.д.а. диэн этэр.
Екатерина Романова, устуоруйа билимин дуоктара:
– Атын норуоттарга төрүт култуураны сайыннарыы сиэрэ-туома сүтэн эрэр. Оттон, биһиэхэ, сахаларга, үгэстэри өрө тутууну аҥаардас Гиннесс рекордун олохтообуппут көрдөрөр. Билигин Туймаада Ыһыаҕын интэриэһиргиир омук ахсаана күн-түүн элбээн иһэр. Онон төрүт бырааһынньыкпытыгар өссө ураты болҕомтону уурарбыт наада.
Мунньах кыттыылаахтара Екатерина Романова этиитин өйүүллэрин уонна сэргииллэрин биллэрдилэр. Кини кэнсиэпсийэтин бигэргэттилэр. Түмүккэ Ыһыах сүрүн бэлиэлэринэн кымыс иһиитэ, алгыс оҥоруу, аттаах киһи уонна тимир ууһа буолалларын быһаардылар.
Дьокуускай куорат култуураҕа салаатын начаалынньыга Антонида Корякина кэпсииринэн, 2018 сыллааҕы Туймаада ыһыаҕар уопсайа 120 тэрээһин ыытыллара былааннанар.
Маны таһынан, быйыл өрөспүүбүлүкэ биир чулуу киһитин – Б.Ойуунускай 125 сыллаах үбүлүөйүн бэлиэтиибит. Ыһыах бырагырааматыгар киниэхэ аналлаах тэрээһиннэр ыытыллыахтара.
Екатерина АФАНАСЬЕВА.
