80 саастаах дьон биэнсийэтэ үрдүүр, биир күннээх ОСАГО полиһын оҥорторуохха сөп буолар, ВПН сиэрбистэрин угуйуга бобуллар, урбаанньыт буолар судургутуйар. Кулун тутар 1 күнүттэн Арассыыйаҕа туох уларыйыылар киирэллэрин “Парламентская газета” маннык быһаарар.
БАҺААРТАН КӨМҮСКЭНЭР НЬЫМА ТУПСАР
Дойду социальнай тэрилтэлэригэр уот ситимэ умайан бараары, самыкаанньалаары гыннаҕына, электро-эниэргийэни (уоту) бэйэтэ араарар анал аптамааттары туруоруохтара. РФ бырабыыталыстыбатын ити туһунан уурааҕа бүгүҥҥүттэн, кулутун тутар 1 күнүттэн, олоххо киирдэ.
Баһаары сэрэтэр аныгы тэриллэри хапытаалынай өрөмүөн эбэтэр саҥардан оҥоруу кэннэ балыыһаларга уонна поликлиникаларга, оҕо уһуйааннарыгар уонна оскуолаларга, интэринээттэргэ уонна кырдьаҕастар дьиэлэригэр туруоруохтара. Саҥа тэрил көмөтүнэн куһаҕан туруктаах боруобаттан сылтаан баһаар барара аҕыйыахтаах.
80 СААСТААХ ДЬОН БИЭНСИЙЭТЭ ҮРДҮӨ
Кулун тутарга олунньуга 80 саастарын туолбут кырдьаҕас дьон биэнсийэтин бигэргэммит төлөбүрүн (фиксированнай) үрдэтиэхтэрэ. Ону таһынан, I курууппалаах инбэлииттэр киэнин эмиэ.
Ол гынан баран, эбии төлөбүрү биир эрэ төрүөтүнэн оҥоруохтара. Судургутук эттэххэ, өскөтүн киһи бастакы курууппалаах инбэлиит буолан бигэргэммит төлөбүрүн кээмэйэ урут икки төгүл улааппыт буоллаҕына, кини кэлин 80 сааһын туоллаҕына, туох даҕаны эбиллибэт.
Биэнсийэни үрдэтэр туһунан ханна даҕаны сайабылыанньа суруйар ирдэммэт. Итини РФ Социальнай пуондата бэйэтэ дьаһайар. 2024 с. бигэргэммит төлөбүр кээмэйэ – 8 134 солк. 88 харчы.
VPN-СИЭРБИСТЭРИ РЕКЛАМАЛЫЫР БОБУЛЛАР
Кулутун тутар 1 күнүттэн хааччахтаммыт интэриниэт-ресурсаларга киирэр “албастар” тустарынан угуйук оҥорор, ол туһунан иһитиннэриини тарҕатар кыккыраччы бобуллар. Чуолаан, трафигы “сиидэлээбэт” ВПН-сиэрбистэри сырдатар угуйук бобуллар. Роскомнадзор оннук саайтары Бобуллубут саайтар кэлим реестрдэригэр киллэриэҕэ.
АРЫГЫ ТУҺУНАН ЭЛБЭҔИ БИЛИЭХПИТ
Эмиэ бүгүҥҥүттэн арыгыны (винодельческие продукции) оҥорон таһаарааччылар уонна биирдиилээн атыылааччылар бородууксуйаларын этикиэккэтигэр эбэтэр контр-этикиэккэтигэр бу табаар көрүҥүн уонна кинини ким оҥорон таһаарбытын туһунан булгуччу толору суруйар буолуохтаах.
Санаттахха, контр-этикиэккэ арыгы иһитин кэннигэр баар буолар. Онно итирдэр утах туһунан сиһилии информация суруллар. Итини таһынан, Россельхознадзор 2 сылга хайаан да бииртэн итэҕэһэ суох виноград үүннэриллэр сирдэрин инвентаризациялыыр буолуоҕа. Ити сокуону өссө 2013 сыл балаҕан ыйын 1 күнүгэр оҥорбуттара. Ол быһыытынан, винограды үүннэрээччилэр (чааһынай дьон буолбатах) үүнүүлэрин булгуччу пааспардыыр уонна ол туһунан иһитиннэриини РФ Тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтигэр ыытыахтаахтар.
БИИСИНЭС АРЫНАР СУДУРГУТУЙАР
Кулун тутар 1 күнүттэн бэйэ биисинэһин арыйар судургутуйда. Ол курдук, бу күнтэн эспэримиэн быһыытынан “Старт бизнеса онлайн” кэлим сиэрбис үлэлээтэ. Бу сиэрбис көмөтүнэн урбаанньыттар биисинэстэрин регистрациялыахтарын, нолуок сулууспатыгар тиийбэккэ эрэ электроннай илии баттааһынын оҥоруохтарын уонна бааҥҥа счет арыйыахтарын сөп.
Эспэримиэн биир сыл ыытыллар – 2025 сыл кулун тутар 1 күнүгэр диэри. Ити кэм иһигэр нолуок сулууспата эспэримиэн хайдах үлэлээбитин кэтээн көрөн, сыаналаан баран, дойду быраабыталыстыбатыгар сиэрбиһи салгыы хайдах сайыннарыахха сөбүн туһунан этии киллэриэхтээх.
СОРОХ ЫСТАРААП УЛААТАР
Бүгүҥҥүттэн уматык-энэргиэтикэ комплексын эбийиэктэригэр куттал суох буолуутун ситэ хааччыйбат уонна террортан көмүскүүр ирдэбили тутуспат иһин көрүллэр административнай эппиэтинэһи күүһүрдүөхтэрэ.
Ыстараап кээмэйэ маннык буолуоҕа: биирдиилээн дьоҥҥо – 10 – 15 тыһыынча солкуобай; дуоһунастаах дьоҥҥо – 70 – 100 тыһыынча солкуобай эбэтэр 1 – 3 сылга диэри үлэттэн туоратыы; юридическай сирэйдэргэ – 150 – 450 тыһыынча солкуобай.
Бу сокуону тоҕо уларытталар? Тоҕо диэтэххэ, билигин уматык-энэргиэтикэ комплексын тэрилтэлэрэ ботуччу үбү-харчыны уган куттал суох буолуутун хааччыйыахтарын оннугар, судургутук аҕыйах солкуобайдаах административнай ыстараабы төлүүллэрин ордоллор. Ол иһин.
БИИР КҮННЭЭХ ОСАГО
Кулун тутар 2 күнүттэн суоппардар, массыналаах дьон кылгас болдьохтоох – 1 күнтэн саҕалаан 3 ыйга диэри – ОСАГА дуогабарын түһэрсэллэрэ көҥүллэнэр буолуо.
Дуобагар болдьоҕуттан көрөн, страховкалааччы страховкалыыр тарыып кээписиэнин кыччатыан сөп.
Кылгас болдьохтоох ОСАГО-ны массыынан аҕыйахтык сылдьар дьон туһаныахтарын сөп. Холобур, хантан эмэ массыына сүүрдэн аҕалааччылар (перегоннуур) эбэтэр уруулга страховкаҕа суруллубутах дьону олордооччулар.
СҮӨҺҮ МАРКИРОВКАТА
Кулутун тутар 1 күнүттэн. Дьиэ көтөрө, күндү түүлээх, таба, тэбиэн, тигээйи, сүөһү-сылгы тус-туспа эбэтэр бөлөҕүнэн (үөрүнэн) булгуччу маркировкаланар уонна учуокка турар буолар. Сүөһүгэ (кыылга-көтөргө) туспа анал нүөмэр иҥэриллэр, ол нүөмэр “ВетИС” ФГИС-кэ киирэр.
Хаартыска: аһаҕас источниктан.
