Сылын аайы креативнай индустрияны интэриэһиргиир дьон ахсаана хаҥаан иһэр. Бу эйгэни билигин оскуолаҕа үөрэнэр, кэлин айар идэлэргэ холонон көрүөн, ону кытта олохторун сибээстиэн баҕалаах оҕолор улаханнык сонургуур, интэриэһиргиир буоллулар. “Креативнай индустрия аччыгый академията” (МАКИ) биэрэр кыахтарын туһанан, бу оҕолор саҥа идэлэри баһылыахтарын, бэйэлэрин сонун бырайыактарын, стартаптарын саҕалыахтарын, талбыт үрдүк үөрэхтэригэр киириэхтэрин сөп.
“Креативнай индустрия аччыгый академията” – оҕолор айар дьоҕурдарын сайыннарар, кинилэр кэлин ханнык идэни талалларыгар көмөлөһөр сыаллаах бырайыак. Ол иһигэр тыйаатыр, ойуулуур-дьүһүннүүр ускуустуба, киинэ, муусука, үҥкүү уо.д.а. киирэллэр. Ону АЛРОСА үбүнэн-харчытынан көмөтүнэн, Култуура уонна ускуустуба Арктикатааҕы судаарыстыбаннай института (АГИКИ) уонна “Үүнэр көлүөнэ паарката” АНО ДПО олоххо киллэрэллэр. Бу идиэйэ бырайыага, анаабыт курдук, Оҕо харыстабылын күнүгэр үөскээбитэ ураты суолталаах.
“Кретивнай каадыр итэҕэһин толороору”
“МАКИ” бырайыак АГИКИ базатыгар кэлин – креативнай өй-санаа уонна үрдүк таһымнаах идэтийии ураты суолталанар кэмигэр – ыччаты бэлэмниир креативнай индустрия университетын үөскэтиэхтээх. Ити бырайыак бүттүүн өрөспүүбүлүкэ иэнин да куоһарар киэҥ сири хабан үлэлиэҕэ. Бу курдук, Саха сирин олохтоохторун кретивнай чыпчаалларга таһаарар бырайыактар – АЛРОСА үбүлээн олоххо киллэрэр киэҥ хабааннаах улахан хамсааһынын сорох эрэ чааһа буолаллар.
“Биһиги институппутугар алтынньы ураты суолталанна. Ол курдук, “Креативнай индустрия аччыгый академията” үлэтин саҕалаата. Бу бырайыак институппут аныгы креативнай индустрия хайысхатыгар өссө элбэх идэтийбит каадыры, урбаанньыты иитэн таһаарарыгар тирэх буолуо диэн эрэнэбит. Бу дьаһал көмөтүнэн биһиги профориентациябыт тиһигин өссө тупсарыахпыт, креативнай идэлэргэ каадыр тиийбэтин толорон биэриэхпит.
Биһиги үөрэнээччилэрбит бэйэлэригэр барсар туһааннаах идэлэри талан ылыахтара, Саха сирин креативнай экэниэмикэтигэр туһалаах исписэлиис буолан тахсыахтара дии саныыбыт”, – диэн АГИКИ үөрэххэ проректора Зоя Стрекаловская кэпсиир.
Зоя Стрекаловская эппитинэн, бу бырайыак үс чаастан турар: фирменнэй кылаастар, онлайн-оскуола уонна оскуола оҕолоругар аналлаах креативнай индустрия былаһаакката.
“Фирменнэй” дэнэр кылаастарга үөрэнээччилэр, холобур, тыйаатыр ускуустубатын, хореография, киинэ, муусука, АйТи, дизайн уо.д.а. курдук биридимиэттэри дириҥэтэн үөрэтиэхтэрэ. АГИКИ оскуола педагогтарыгар методология, билим өттүнэн көмөлөһүө, идэтийии таһымын үрдэтэр куурустары тэрийэн ыытыа. Онлайн-оскуола үөрэнээччилэрэ оскуоланы бүтэрэн баран, салгыы биһиги институппутугар туттарсан киирэллэрин туһугар, абитуриеннары литэрэтиирэ, обществознание эксээмэннэригэр бэлэмниэ.
Креативнай индустрия былаһааккаларын быһыытынан “КиноМАНиЯ”, “Медиахакатон” курдук тэрээһиннэр үлэлэһэллэр. Кинилэр маны, АЛРОСА өйөбүлүнэн, АГИКИ Үүнэр көлүөнэ тус сыаллаах пуондатын кытта бииргэ үлэлэһии чэрчитинэн олоххо киллэрэллэр.
Бу бырайыакка бастакыларынан Саха сирин 8 оскуолата киирдэ. Кинилэр базаларыгар хайыы үйэ идэтийбит фирменнэй кылаастар аһыллан үлэлээн эрэллэр. Бу Сахаполитехническэй лицей (Дьокуускай куорат), Чурапчы гимназията уонна Одьулуун орто оскуолата (Чурапчы улууһа), “Эврика” оройуоннааҕы гимназия (Өлүөхүмэ улууһа), Чаппанда орто оскуолата (Ньурба улууһа), Тааһаҕар орто оскуолата (Бүлүү улууһа), Дьэлиҥдэ орто оскуолата (Өлөөн эбэҥки национальнай улууһа), Амма-Наахара орто оскуолата (Амма улууһа).
“АГИКИ уһуйааччыларын эспиэрдиир састаабын уонна үөрэх методикатын көмөлөрүнэн, үөрэх муҥутуур көдьүүстээх уонна интэриэһинэй буолуоҕа. Оскуола оҕолоро бэйэлэрин бырайыактарынан үлэлиэхтэрэ, идиэйэлэрин олоххо киллэриэхтэрэ, бу эйгэ идэтийбит исписэлиистэрин кытта ыкса алтыһыахтара. Ити барыта биһиги элбэх идэтийбит исписэлииһи иитэн-үөрэтэн таһаарарбытыгар, креативнай экэниэмикэнэн дьарыктанар хампаанньалары хаҥатыһарбытыгар, үлэ уонна өҥө креативнай ырыынагар дьайарбытыгар көмөлөһүө”, – диир Зоя Стрекаловская.
Фирменнэй кылаастар биир уратылара – “Креативнай индустрия аччыгый академиятыгар” оҕолор ылбыт билиилэрин-көрүүлэрин, айар сорудахтарын күннээҕи олоххо – практикаҕа – быһаччы тутталларыгар кыах бэриллэрэ. Үөрэнээччилэр профильнай олимпиадаларга уонна куонкурустарга кыттар буолуохтара. Ол кинилэр дьулуурдарын-көхтөрүн өссө үрдэтэргэ, айар дьоҕурдарын сайыннарарга көҕүлүүр стимул буолуо. Бу түмүгэр кинилэр түөрүйэ өттүнэн билиини эрэ буолбакка, олоххо суолларын булуохтара, профессионал быһыытынан хайыы-үйэ ситэн-сайдан барыахтара.
“Креативнай индустрия аччыгый академиятыгар” кыттыһар кыах үөскээбититтэн олус үөрбүппүт. Билигин биһиги бу бырайыакка хайыы-үйэ киирэн кытта сылдьабыт. Ити биһиги оскуолатааҕы бырайыакпытын кытта лоп курдук дьүөрэлэһэр. Биһиги бэйэбит эмиэ “Креативнай индустрия” диэн бырайыактаахпыт, ити – биһиги оскуолабыт ыытар үлэтин биир тутаах хайысхата. Биһиги оҕолорбут аныгы ырыынак саҥа хайысхаларыгар киирэн сайдалларыгар уонна үтүө түмүгү ситиһэллэригэр интэриэстээхпит. Бу курдук кыттыһан үлэлиир үтүө түмүгү биэрэригэр саарбахтааһын суох. Кэлэр өттүгэр оскуолабыт үөрэнээччилэрэ баҕалаах үрдүк үөрэхтэригэр киирэллэригэр толору бэлэмнээх буолалларын ситиһиэхпит. Онон биһиги бу “МАКИ” бырайыагы кытта улахан, кэскиллээх былааннарбытын ситимниибит”, – диэн Саха политехническай лицей дириэктэрин солбуйааччы Надежда Дмитриевна санаатын үллэстэр.
