Убаастабыллаах Ил Дархаммыт Айсен Сергеевич, биһиги тапталлаах Ийэ сирбитигэр, киэҥ Россия эбэ хотуҥҥа, билигин чэпчэкитэ суох күннэр-дьыллар бүрүүкээн тураллар.
Украинанан сирэйдэнэн, Аан дойду иҥсэ мэнэгэйдэрэ аан курдук алдьархайы, иин курдук иэдээни тэрийдилэр. Онуоха саха чөл ыччата үксэ, өлбөт-сүппэт олоҥхобут бухатыырдарыныы, эт бэйэлэринэн тапталлаах дойдуларын көмүскүү туруннулар. Ол эрээри, арҕалыы санааҕа баһыйтаран, сорох ыччаппыт патриотическай өйө-санаата мөлтөҕүн көрдөрдө диэххэ сөп.
Онон Саха сиригэр оскуолаттан саҕалаан Ийэ дойдуга бэриниилээх буолууну иитиигэ элбэх үлэ ыытыллара ирдэнэр курдук буолла: аҥаардас гимн истиинэн, кылаас чаастарынан эрэ муҥурданыы тутаҕын билиҥҥи олох ырылыччы көрдөрдө. Бэйэ илэ дьонун, сэрии хоһууттарын, геройдарбыт аатырбыт командир Николай Чусовской, пехотинец Федор Попов, артиллерист Гавриил Протодьяконов, снайпердар Иван Кульбертинов уонна Федор Охлопков тыыннарыгар уһуйуу наада.
Быйыл 2023 с. Улуу Аҕа дойду сэриитин уһулуччулаах буойуна, 429 өстөөҕү сууһарбыт албан ааттаах снайпер, Советскай Союз Геройа Ф.М. Охлопков төрөөбүтэ 115 сылын туолар өрөгөйдөөх сыла буолар. Ол туһунан эһиэхэ, Айсен Сергеевич, аатырбыт снайпер төрөппүт уола Николай Федорович Охлопков 24.04.2022 НВК-ҕа быһа эфирга ыйытыы сурук ыыппыта, онно кини улуу киһибит 1939 сыллаахтан олоро сылдьыбыт уһаайбатын, дьиэтин реставрациялаан олохтоох краеведческай музейга сыһыарыахха диэн бэртээхэй этиини киллэрбитэ да сөптөөх болҕомтоҕо ылыллыбатаҕа диэн хомолто санаабын суруйабын.
Охлопков Ф.М. манна олорон 1941 с. сэриигэ барбыта уонна кыайыы-хотуу аргыстаах 1945 с. төннөн кэлбитэ. Манна олорон : Федор Матвеевич 1965 с Советскай Союз Геройун үрдүк аатын ылбыта онтон кэргэнэ Охлопкова Анна Николаевна 1964 с. Герой Ийэ буолбута.
Бу тиэргэҥҥэ олорон Охлопков Ф.М. 1946 с-ха ССРС Үрдүкү Сэбиэтин депутатынан талыллан үлэлээбитэ онтон балта Охлопкова Александра Федоровна 1958 c эмиэ ССРС Үрдүкү Сэбиэтин депутата буолбута. Онон биир уһаайбаттан, биир дьиэттэн икки Герой, икки ССРС Верховнай Советын депутаттара тахсыбыттара сахаҕа суох сэдэх түбэлтэ буолар. Маннык көстүү Россияҕа даҕаны хайдах эбитэ буолла, саарбах!?
Манна олорон Герой олоҕун үс бүтэһик сылларыгар ыччаты военнай-патриотическай иитиигэ пропагандалааһыҥҥа күүскэ үлэлээн республика бары оройуоннарыгар барытыгар сылдьыбыта.
Ф.М. Охлопков туһунан американецтар 2004 с. кинигэлэригэр таһаарбыттара, японецтар 1965 с. киинэҕэ устан билиҥҥэ диэри көрдөрөллөрө иһиллэр, беларусьтар Минскэйгэ киин музейдарыгар сырдаталлар, онтон киэҥ Россия Эбэ хотун киин уобаластарыгар: Москваҕа Поклоннай хайаҕа кини аата көмүс букубаларынан суруллан тураллар, дойду киин телевидениета документальнай киинэҕэ устан көрдөрбүттэрэ. Айсен Сергеевич, эн Герой Ф.М. Охлопков аатын иҥэртэрбит поисковай лааҕырыҥ Тверь уобалаһыгар ситиһиилээхтик үлэлии сылдьара үөрдэр. Ржев куоракка Геройдар аллеяларыгар кини стеллатын туруордулар о.д.а.
Онон сахалар да аар саарга аатырбыт улуу боотурдаах, эйэлээх кэмҥэ чулуу үлэһит дьоннордоох этибит диэн норуоппут кэлэр көлүөнэлэргэ киэн тутта сылдьалларыгар төһүү күүс буоларгар баҕарабыт. Маны таһынан, республикаҕа эдэр ыччаты кытта патриотическай үлэҕэ ити Дьокуускай куораппытыгар аһаҕас халлаан анныгар тэриллибит байыаннай техника музейа эмиэ улахан төһүү буолара буолуо диэн улахан эрэллээхпин.
Айсен Сергеевич, хас биирдии сэрии геройугар итинник ытык сирдэри тэрийэн, Үрдүкү музыка оскуолатын, Олоҥхо театрын эҥин оннугар “Школа снайперов имени Ф.Охлопкова”, “Училище командного состава имени Н. Чусовского”, “Артиллерийское училище имени Г. Протодьяконова”, “Школа мотопехоты имени Ф. Попова” тэрийэр буоллар, саха ыччата анал байыаннай бэлэми эрдэ ааһан уоттаах сэриигэ тэмтэрийэрэ аччыа этэ. Били өс хоһооно этэригэр дылы: «Хочешь мира, готовься к войне!»
Маны таһынан, хас биирдии үүнэн иһэр саха уола күүс-уох өттүнэн күүскэ сайдарыгар мас тардыһыынан, хапсаҕайынан эрчиллэрин ситиһэргэ уонна аныгы Ай-Ти технологияны биэс тарбахтарын курдук баһылыырыгар киэҥ далааһыннаах дьаһаллар ылыллыахтарын наада. Үрдүк таһымнаах спортсмен – бу бэлэм кыргыс боотура!
