Кытыаны харыстыырбытыгар ыҥырабыт

ЫҤЫРЫЫ СУРУК.

Күндү сахабыт дьоно!

Биһиги, "Алгыс От" түмсүү кыттыылаахтара, Сахабыт сирин биир маанылаах үүнээйитин - кытыаны (можжевельник) харыстыырбытыгар ыҥырабыт.

Кэлиҥҥи кэмҥэ дьон-сэргэ эмтээх окко интэриэһэ улаатта. Бу олус үчүгэй. Ийэ айылҕабыт, бэйэбит отторбут көмөлөһөр күүстэригэр дьэ итэҕэйэн эрэбит. Ол эрээри, от-мас көмөлөһөр дии-диибит барытын аҥаар кырыытыттан хомуйбаппытыгар, ийэ айылҕабытыгар муҥутуур харыстабыллаахтык, сиэрдээхтик сыһыаннаһарбытыгар ыҥырабыт. Онто да суох айылҕабыт сир баайын харса хараана суох туһаныыттан уонна биһиги, аныгы сайдыылаах дьон харыстабыла суох дьалаҕай сыһыаммытыттан күннэтэ оҕустара турар.

Кытыан - бу биһиги тыйыс айылҕалаах хотугу дойдубут биир уйан үүнээйитэ. Кини төһө да 600 сыл уһуннук олордор, үүнэрэ олус бытаан, алдьаннаҕына-кээһэннэҕинэ оһорунара олус уһун уонна Сахабыт сиригэр бүтүннүүтүгэр тарҕанан тайаан үүммэт. Кытыан айылҕаҕа суолтата, үтүө дьайыыта олус улахан. Салгыны ыраастыыр, кыыл-сүөл аһылыктанар. Эмтээх үүнээйи быһыытынан эмиэ үрдүктүк сыаналанар.

Кэлиҥҥи кэмҥэ отунан ыраастаныы муода буолла. Бу манна түбэһэн, кытыаммыт улахан охсууну ылан эрэр. Куулунан кэрдэн тиэйэн аҕала-аҕала, муннук аайы атыылыыр буоллулар, атыы-эргиэн табаарыгар кубулуйда. Ыраастанарга аналлаах оттор элбэхтэр, ол иһигэр сайын аайы хойуутук үүнэр үөрэ ото (полынь). Биһиги ыраастанарга үөрэ отун арааһын, уо.д.а. от үүнээйилэри туһанаргытыгар сүбэлиибит. Кытыаммытын харыстыаҕыҥ, ол инниттэн кытыанынан ыраастанартан туттунуоҕуҥ. Ол оннугар эмтээх үүнээйи быһыытынан сэрэнэн туораахтарын хомуйан туһаныаҕыҥ.

Күндү сахабыт дьоно! Бука диэн кытыаны ыраастанарга анаан атыылаамаҥ уонна атыылаһымаҥ. Манныгынан дьарыктанар дьон баар буоллаҕына, өйдөтүү үлэтин ыытыаҕыҥ. Оннооҕор соҕуруу дойдуларга, холобур Крымҥа "Сохраним можжевельник" диэн хамсааһын ыыталлар, кинилэр кытыаннара ойуур маһын курдук хойуутук үүнэр, ол үрдүнэн айманаллар, харыстыыллар. Биһиги кытыаны, көмүскэллээх буоларын туһугар, эрдэттэн Кыһыл Кинигэҕэ киллэриэҕиҥ диэн Айылҕа харыстабылын министиэристибэтигэр этиилээхпит. Кытыан Бүлүү бөлөх улуустарыгар ордук үүнэр. Нэһилиэктэринэн кытыаны харыстыыр туһунан олохтоох дьаһаллары ылыныаҕыҥ, кэлэн кэрдэн баралларын тохтотуоҕуҥ.