Билигин ыарыы сытыырхайан, бука бары доруобуйабыт туһугар ордук долгуйар кэммит тирээтэ. Хас биирдии киһи ыалдьыбакка, доруобайдык сылдьыан баҕарар. Ол эрээри күннээҕи олоххо сыыһа-халты тутуу элбэх. Дьиҥэр, боростуой да быраабыла, сүбэ тутуһуллубат.
– Хаһаайка бүлүүдэтигэр луугу үгүстүк туттар буолуохтаах. Ол эрээри, луугу кырбыырга киһи хараҕыттан уу тахсар, хараҕы күүскэ аһытар. Эспиэрдэр луугу кырбыах иннинэ тымныы морозильникка 2-3 мүнүүтэ уган ылары сүбэлииллэр. Ол эрэн уһуннук туруорар сатаммат.
– Тамаат соһуһа аһара аһыы буоллаҕына, кыратык суода эбэн биэриэххэ сөп. Оччотугар амтана арыый да сымнаан биэриэҕэ. Сорохтор саахар эбэн биэрэллэр эбит. Ол гынан баран суода быдан көдьүүстээх дииллэр.
– Бүлүүдэҕэ хаһаайкалар сөбүлээн араас биэрэһи, амтаны, (специялары) эбэн биэрэллэр. Испиэссийэ сыта-сымара өссө күүстээх буоларын туһугар мас арыытыгар ыһаарылаан ылар наада. Микроволновкаҕа 30 сөкүүндэҕэ сылытан ылыахха эмиэ сөп.
– Быһыллыбыт дьаабылыка кытаран хаалбатын диэн, лүмүөн суогар уган ылыахха наада. Оччотугар дьаабылыка дьүһүнүн уонна амтанын сүтэрбэт.
– Туорду астаан баран, халадыынньыкка уган тоҥорор ордук. Ол кэннэ ириэрэн ситэххэ, өссө минньигэс буолар диэн кондитердар сүбэлииллэр.
– Сүбүөкүлэни түргэнник оргутар ньыма туһунан араас сүбэ баар. Өссө маннык туһалаах ньыма баар эбит. Ол курдук, сүбүөкүлэни сууйан баран, салапааҥҥа (ас пүлүөҥкэтинэн) эрийэр наада. Онно биилкэнэн хас даҕаны хайаҕас оҥороллор. Салгыы таас иһиккэ уган, 8-9 мүнүүтэҕэ микроволновкаҕа уган кэбиһэҕин. Салгыы 10 мүнүүтэ микроволновкаҕа туруораҕын уонна хостоон таһааран тута сымнаҕас сүбүөкүлэни бүлүүдэҕэр туһаныаххын сөп.
– Куукунаҕа дизенфекцияны, ол эбэтэр иһити-хомуоһу, оһоҕу, остуолу, о.д.а. ыраастыырга уулаах уксуус көмөлөһөр. Хаһаайкалар ордук, дьаабылыка уксууһун талаллар.
– Иһиккэ куһаҕан сыт иҥэн хаалбыт буоллаҕына, ириис куруппатын кутан баран, сылаас уунан сахсыйан ылыахха наада. Куһаҕан сыт түргэнник көтүөҕэ.
– Куукунаҕа туттуллар тирээпкэни, губканы ыраастыырга, сытын тупсарарга лүмүөн суога көмөлөһүөҕэ. Оргуйбут сылаас ууга, лүмүөн уутун таммалатан баран, тирээпкэҕитин сууйдаххытына, арыыта-сыата түргэнник ыраастаныаҕа, куһаҕан сыта сүтэн хаалыаҕа.
Екатерина АФАНАСЬЕВА
