Мас дьиэ сылааһын тутуу кистэлэҥэ

Мас дьиэбит барахсан тыынарга чэпчэкитэ, сыта-сымара, таас кыбартыыратааҕар олох атын буолаахтаатаҕа. Онно эбии дьиэ эркинин сылааһы тутар материалынан бүрүйдэххэ, таһынан көрүҥүн тупсаран профлииһинэн эбэтэр сайдинынан эпсиэйдээтэххэ, дьиэ лаппа сылыйар, көрүҥэ да тупсар. Сылаас-сырдык, тупсаҕай көрүҥнээх дьиэҕэ киһи сынньанар, кута-сүрэ тохтуур, дьол уйаланар. Онон бүгүн биһиги мас дьиэни сылааһы тутар материалынан хайдах эпсиэйдиир туһунан кэпсэтиэххэ.

Сорох дьон дьиэ эркинин ис өттүттэн бүрүйээччилэр. Ити төһө сөбүй? Бастатан туран, дьиэ ис иэнэ аччыыр. Иккиһинэн, сиик үөскүр туочуката (точка росы) дьиэ эркинигэр түбэһэр, ол иһин дьиэ эркинэ сиигирэр. Урут дьиэ истиэнэтигэр көбүөр ыйыыр муода баара, кыһын олох тымныыга бу көбүөр кэннэ куруук сииктээх, сорох ыалга кырыалаах да буоларын сорох дьон өйдүүллэрэ буолуо. Бу -- дьиэни ис өттүттэн ититэр матырыйаалынан сабыллыа суохтааҕын дьэҥкэтик көрдөрөр.

Онон дьиэбитин тас өттүттэн ититэр матырыйаалынан бүрүйэрбит ордук. Дьиэбит кыараабат. Сиик үөскүүр туочуката (точка росы) дьиэ эркинин тас өттүгэр, сылытар матырыйаалга, түбэһэр, онон дьиэбит эркинэ сиигирбэт.

Бу ойууга дьиэ эркинин таһыттан сылааһы тутар матырыйаалынан хайдах бүрүйэр уруһуйдаммыт:

• Дьиэ эркинэ (буруус, лапыат эбэтэр бэрэбинэ (кругляк));
• Бурууһунан эбэтэр анал тимиринэн оҥоһуллубут каркаас;
• Сылааһы тутар матырыйаал (изовер, базальт);
• Тыалы аһарбат тыынар (мембраналаах) пүлүөҥкэ;
• Салгын сылдьарыгар аналлаах каркаас;
• Дьиэ тас эпсиэйэ (профлист, сайдинг, тимир кэссиэтэлэр).

Бастатан туран, сылааһы тутар туох матырыйаалынан дьиэбитин бүрүйэри толкуйдуохха. Билиҥҥи үйэҕэ матырыйаал көрүҥэ үгүс. Тутуу матырыйаалын атыылыыр ханнык баҕарар маҕаһыыҥҥа изовер, базальт билиитэ, полистирол, пенофол уо.д.а. матырыйаал элбэх. Ол эрэн эпсиэйгэ барсыбат матырыйаалы туттарыҥ дьиэ үйэтин кылгатыан сөп. Ол иһин сылааһы тутар матырыйаалы (утеплитель) олох үчүгэйдик толкуйдаан, ааҕан-суоттаан талыахха наада. Биһиги, сахалар, мас тыынар диибит. Ол эбэтэр, мас сииги иһиттэн да, таһыттан да көҥүл аһарар. Ол иһин дьиэни бүрүйэр, сылааһы тутар матырыйаалбыт эмиэ сииги аһарар буолуохтаах. Маны тутуспатахха, мас дьиэ эркинэ сиигириэн, онтон тэллэйдэниэн, кэнникинэн эмэҕириэн сөп.

Дьиэбитин пенофолунан эбэтэр полистиролунан бүрүйдэхпитинэ туох буоларый? Биллэрин курдук бу матырыйааллар сылааһы олус бэркэ туталлар. Холобур, 5 см полистирол сылааһы тутар хаачыстыбатынан 20 см маска тэҥнэһэр.

Ол эрэн сииги аһарар хаачыстыбалара (паропроницаемость) мастан быдан кыра, ол эбэтэр, тыымматтар. Кыһын дьиэбит сылааһа, сиигэ эркин нөҥүө тахсан пенофолга (полистиролга) иҥнэр. Пенофол сииги аһарбат, онон дьиэбит эркинин уонна пенофолбут икки ардыгар кырыа үөскүүр. Саас бу кырыабыт ууллар, ол сиигэ пенофол нөҥүө кыайан тахсыбат, онон дьиэбит эркинэ сыыйа сиигирэр, кэнникинэн тэллэйдэнэн, эмэҕирэн барар. Онон идэтийбит тутааччылар тыыммат матырыйаалынан дьиэ эркинин бүрүйбэккитигэр сүбэлииллэр. Маннык көстүү дьиэ эркинин уонна сылааһы тутар матырыйаал икки ардыгар тыыммат пүлүөҥкэни (изоспан В, изоспан С) тутуннахха эмиэ буолар. Онон дьиэни эпсиэйдииргэ изоверы эркиҥҥэ сыһыары саайыллыахтаах, икки ардыгар пүлүөҥкэлэммэт.

Билигин сииги аһарар (тыынар) матырыйааллары ылан көрүөххэ. Маннык матырыйаалларга базальт билиитэ, баата, таас билиитэ, стекловата киирсэллэр. Холобур: Изовер, Технониколь, СахаБазальт бородууксуйата. Бу матырыйааллар, этиллибитин курдук, сииги холкутук аһараллар, онон дьиэбит эркинин уонна сылааһы тутар матырыйаалбыт икки ардыгар сиик үөскээбэт. Аны бу матырыйаалларбыт таһынан сииги аһарар, тыынар пүлүөҥкэнэн бүрүйүөхтээхпит, холобур, изоспан А, АМ, АQ. Пүлүөҥкэбитин салгыырбытыгар үрүт-үрдүгэр 10-20 см саба уурабыт. Дьиэбит тас эпсиэйигэр үксүн сайдинг эбэтэр профлист тутталлар.

Дьиэбитин эпсиэйдиирбитигэр төһө матырыйаал барарын хайдах суоттуубут?

• Дьиэ эркинин үрдүгүн мээрэйдиибит. Сорох эркин үрдүк, сорох намыһах буоллаҕына, эркини барытын тус-туһунан сурунуохха, бэлиэтэниэххэ наада.
• Дьиэ эркинин уһунун төгүрүччү (периметр) мээрэйдиибит.
• Дьиэ эркинин уһунун дьиэ үрдүгэр төгүллүүбүт
• Бу сыыппараттан ааҥҥар, түннүктэр иэннэрин көҕүрэт. Дьиэбит эркинигэр төһө иэннээх матырыйаал барара бу таҕыста.
• Дьиэҕит сарайын иһигэр этээстээх буоллаҕына, сирэйин (фронтонун) эмиэ бүрүйүөхпүтүн наада. Үс муннук иэнин суоттуур пуормуланы туттан фронтон иэнин таһаар. Эркин иэнигэр фронтон иэнин эптэххинэ, дьиэҕитигэр барыта төһө иэннээх матырыйаал барара тахсар.
• Ханнык ититэр матырыйаалы туттаргын тал. Суоттаан таһаарбыт сыыппараҕын талбыт матырыйаалыҥ урулуонун эбэтэр билиитэтин иэнигэр түҥэт (урулуон эбэтэр билиитэ иэнэ хаатыгар сурулла сылдьар). 10-15% эбэн кэбис, тиийиэ суоҕун сөп. Бу аата биир хос саайдаххына, төһө урулуон эбэтэр билиитэ барара таҕыста.
• Хас сэнтимиэтир халыҥнаах ититэр матырыйаалы туттаргын быһаар. Биһиги эрэгийиэммитигэр үксүн 100-150 мм тутталлар. Талбыт матырыйаалыҥ халыҥыттан көрөн, урулуонуҥ эбэтэр билиитэҥ ахсаанын иккигэ эбэтэр үскэ төгүллээн кэбис.

Аны дьиэбитин хайдах эпсиэйдиибит?

• Дьиэ эркинин бэлэмнээ – тимир тоһоҕолору, ыстаабаннары, уу сүүрэр тэриэбэлэри (отливтары) туурталаа. Тэллэй үүнэрин тохтотор састаабынан (антисептигынан) эркини икки-үс хос сот. Ордук кичэйэн муннуктары, дьиэ акылаатын сотуохха наада, тэллэй үксүн муннуктан, акылааттан тахсар.
• Эпсиэй каркааһын үксүн 50*50 мм кээмэйдээх мас бурууһунан эбэтэр анал тимир профилынан оҥоһуллар. Маһынан оҥорор буоллахха, эмиэ хас биирдии бурууһу антисептигынан сот. 100 мм сылааһы тутар матырыйаалынан эпсиэйдиир буоллахха, бастаан туруору буруустары саайталыыр ордук. Буруустарбыт көҥөлөрүн ачарбааһынан (уровень), уһун илиниэйкэнэн мээрэйдээн саайыллар. Дьэбиннирбэт сыыҥкабай сурууктары, саморезтары туттар ордук. Буруустар икки ардыларыгар сылааһы тутар матырыйаал ыксары киирэрин курдук суоттаныахха наада.
• Бу туруору саайбыт буруустарбыт таһынан иккис хос сытыары буруустары саайабыт. Түннүктэр, ааннар кытыыларыгар эмиэ.
• Аны сылааһы тутар матырыйаалбытын бэлэмниибит. Сууларын устабыт, быһыллар буоллаҕына, быһан бэлэмниибит. Буруустарбыт икки ардыларыгар угабыт. Бу матырыйаалбыт буруустарбыт икки ардыларынааҕы мээрэйиттэн ыксары киирэрин курдук, 5 мм арыый кэтит буолара ордук. Маннык матырыйаалларга аналлаах дюбелларынан туттарабыт. Дюбель суох буоллаҕына, улахан сэлээппэлээх тимир тоһоҕонон, суруугунан (самореһынан) туттарыахха сөп. Онтон иккис хос сылааһы тутар матырыйаалбытын эмиэ буруустарбыт икки ардыларыгар угабыт. Бастакы хос матырыйаалбыт сииктэрин иккис хос матырыйаалбыт саба уурулларын курдук суоттанабыт. Эмиэ аналлаах дюбелынан хам саайабыт.
• Сылааһы тутар матырыйаалбыт таһынан сииги аһарар, тыалы тутар (ветрозащитная мембрана) аналлаах пүлүөҥкэлэринэн бүрүйэбит. Маннык пүлүөҥкэлэргэ киирсэллэр – изоспан А, АМ, AQ. Пүлүөҥкэни сылааһы тутар матырыйаалбыт курдат эмиэ дюбелынан туттарабыт. Пүлүөҥкэлэр салҕааһыннарын бэйэ-бэйэлэригэр саба уурабыт уонна анал силимниир лиэнтэнэн (скотч) сыһыарабыт. Пүлүөҥкэлэргэ хас сэнтимиэтири саба ууруллуохтааҕынан анаан сурааһын уруһуйдаах буолар, онон туттарга олус судургу. Мас бурууспутугар пүлүөҥкэбитин истиэпилэринэн иҥиннэрэбит, таһынан силимниир лиэнтэнэн сыһыарабыт.
• Пүлүөҥкэбит таһынан өссө биир 50*50 мм бурууһу туруору саайабыт. Бу бурууспутугар тас эпсиэйбит – профлист эбэтэр сайдинг – саайыллыахтаах. Буруустарбыт икки ардыларынан салгын сылдьар, онон сылааһы тутар матырыйаал сиигирбитэ тыынар пүлүөҥкэ курдат салгылыыр, дьиэ эркинэ куурар.
• Туруору саайбыт буруустарбытыгар тас эпсиэйбит матырыйаалын – сайдинг эбэтэр профлист – иҥиннэрэбит.
• Бүтэһигэр муннуктарын, түннүк, аан кытыытынааҕытын (откостарын) саайабыт.

Барытын сөпкө оҥордоххутуна, сылааһы тутар матырыйаалынан эпсиэйдэммит дьиэ тупсаҕай көрүҥнээх, сылаас, оттукка барыстаах буолуоҕа, өр сылларга бигэтик туруоҕа.

Эһиэхэ маннык ньыманы хаачыстыбалаахтык уонна түргэнник "Интехстрой" тутуу матырыйаалын киинэ оҥорорго көмөлөһүө. Аадырыстара: Дьокуускай куорат, Леваневскай уул., 3, Сиһилии: 21-10-85, 21-46-21, 31-81-36, 8-924-565-25-04 төл. билсиҥ.