Ааспыт нэдиэлэҕэ ХИФУ-га үгэскэ кубулуйбут “АРТиКУЛ – 2023” ректор көрүүтүн кэнсиэрэ үрдүк таһымҥа буолан ааста. Манна университет бары факультеттара, үнүстүүттэрэ сыл бастыҥ айар кэлэктиибин аатын ылар иһин күрэс былдьастылар. “Ректор көрүүтэ” күрэх – бу университет устудьуоннарын уонна преподавателлэрин олоҕор улахан кэтэһиилээх сабыытыйа. Инникитин ыччат дьон талан ылбыт идэлэригэр ис көхтөрүн арыйар, олоххо суолларын булалларыгар көҕүлүүр. Бу сыл университекка “Уһуйааччы” (“Наставничество”) сылынан биллэриллэн турар.
Үөрэххэ, олоххо көҕүлүүр
Күннэй ЕФИМОВА, ХИФУ устуоруйа факультетын 4-с кууруһун устудьуона:
– Муома улууһун Хонуу бөһүөлэгиттэн сылдьабын. Ректор көрүү кэнсиэригэр ырыа хайысхатыгар кыттан, 1-кы истиэпэннээх лауреат аатын ыламмын үөрүүм улахан. Аан бастаан 1-кы кууруска үөрэнэ сылдьан кыттан турардаахпын. Онтон тохтуу сылдьан баран, быйыл, дьэ, кытынным. Наһаа астынным, долгуйдум. Устудьуоннарга маннык тэрээһинн ыытыллара үөрэххэ, олоххо сүрдээҕин көҕүлүүр.
Ньургун ЭВЕРСТОВ, Амма улууһун Абаҕатыттан сылдьар:
– Физкультура институтугар 4-с кууруска үөрэнэбин. Константин Степанов репертуарыттан “Эйигин аларга көрсөөрү” ырыанан “Лучший мужской голос” номинацияҕа кытынным. Бэйэм маннык көрүүгэ сыл аайы 1-кы куурустан кыттабын. Маннык тэрээһиннэргэ кыттан, атын үнүстүүт устудьуоннарын кытта чугастык билсэҕин.
Устудьуоннарбытын мэлдьи өйүүбүт
Анатолий НИКОЛАЕВ, ХИФУ ректора:
– Хамсык бириэмэтигэр устудьуоннар, икки сыл устата тэйиччиттэн үөрэнэн, маннык ректор көрүүтэ тохтуу сылдьыбыта. Бүгүн сүрдээх үчүгэй кэнсиэри көрдүбүт. Устудьуоннар бэркэ арыллан, талааннарын көрдөрөллөрө киһини үөрдэр. Манна кинилэр эрэ буолбакка, преподавателлэр эмиэ кытталлар. Онон бары биир дьиэ кэргэн курдук, көхтөөхтүк кыттыылара, доҕордоһуулара долгутар. Быйыл университеппытыгар “Уһуйааччы” (“Наставничество”) сылын биллэрэн бу көрүҥ киирдэ, инникитин өссө да киирэ туруоҕа. Онон үлэһиттэрбит устудьуоннарын кытта тэҥҥэ талааннарын көрдөрөллөрө интэриэһинэй. Маны тэҥэ билигин “Ректор куубага” диэн успуорт көрүҥэр күрэхтэһиилэр бара тураллар. Онно эмиэ устудьуоннар уонна үлэһиттэр биир хамаанда буолан киирсэ сылдьаллар. Инньэ гынан, бэйэ-бэйэлэрин кытта чугасаһаллар.
Кэнники сылга “Сэргэлээх уоттара” култуура киинин үлэтэ-хамнаһа күөстүү оргуйан тубуста, дорҕоонноохтук иһиллэр буолла. Сыана кэтэҕэр экирээммит уларыйда, тыаһа, уота-күөһэ бэркэ тубуста. Ону сылдьыбыт көрөөччү бэлиэтии көрөр буолла. Эдэр эрчимнээх салайааччы, култуура киинин дириэктэрэ Алексей Константинов кэлиэҕиттэн биллэр уларыйыы, хамсааһын барда. Кини олох атын көрүүлээх буолан, үлэлээн киирэн баран үгүһү туруоруста, ол иһигэр оборудованиетыгар тиийэ. Урут тэриллэрбит үксэ туора өттүгэр турар эбит буоллахтарына, билигин көрөрүҥ курдук, барыта үөһэ, болкуоммутугар турар. Онтон көрөн олорон, барытын салайаллар. Сыанаҕа баар экирээммит Дьокуускайга саамай үчүгэй хаачыстыбалаах экирээн буолар. Устудьуоннарбыт ыллыылларыгар, үҥкүүлүүллэригэр муусукатын, уотун-күөһүн доҕуһуола олох тубуста, үрдүк таһымҥа таҕыста. Алексей Анатольевич бэйэтэ режиссёр идэлээх буолан, буолар куонкурустары, бэстибээллэри бэйэтэ режиссёрдаан туруорар. Ол курдук, буолар кэнсиэр нүөмэрдэрин көннөрү киирэ-киирэ тахсааһын курдук буолбакка, бэйэ-бэйэтиттэн ситимнэһэн тахса турар ураты сынаарыйынан режиссуратын оҥороро интэриэһинэй, көрөөччү болҕомтотун уратытык тардар. Онтон кыттар оҕолор бэйэлэрэ эмиэ сүрдээҕин астыналлар.
Урукку кэнсиэрдэргэ биллэрээччи тахсан, самодеятельнай кэнсиэрдэргэ курдук нүөмэрдэри биллэрэр, көрдөрөр эбит буоллаҕына, билигин чыҥха атын. Композиция быһыылаахтык, атын-атын факультеттары, үнүстүүттэри барыларын бииргэ холбоон, Култуура киинин иһинэн баар үҥкүү кэлэктииптэрэ “подтанцовканан” тупсаран, киэргэтэн биэрэллэр.
Онон бу ыытыллыбыт кэнсиэртэн олус астынным, дуоһуйдум. Наһаа үчүгэй куоластаах оҕолор баалларын хайгыы, бэлиэтии көрдүм. Үҥкүүһүт оҕолорбут хамсаналлара-имсэнэллэрэ имигэһэ астык. Аны биир саамай астыммытым – ураты быһыылаах (оригинальнай) жанрдары күүһүрдэн, экирээҥҥэ көрдөрбүттэрэ сонун көстүү. Пединститут дириэктэрин иитэр үлэҕэ солбуйааччыта О.А. Лыткина өрүс кумаҕынан араас ойууну дьүһүйэн көрдөрбүтэ көрөөччүнү астыннарда. Онон инникитин өссө да сонун номинациялар баар буолан иһиэхтэрэ.
Мантан саас араас интэриэһинэй бырайыак элбэх, ону барытын арыйбаппын. Салайааччы буоларым быһыытынан үлэһиттэрим, устудьуоннарым миэхэ киирэн, араас идиэйэлэри этэллэрин, кэпсииллэрин мэлдьи өйүүбүн. Онон устудьуоннарбыт үөрэххэ, сынньалаҥҥа көхтөрүн мэлдьи өйүүр уонна өйдүүр наада. Бүгүҥҥү тэрээһиҥҥэ оҕолорбут барахсаттар үчүгэй настарыанньалаах кыттыбыттарын көрөн олус үөрдүбүт, астынныбыт.
Биһиэхэ үөрэнэр омук устудьуоннарын ахсаана элбии турар. 800-тэн тахса устудьуоннаахпыт. Хамсык кэмэ буолан, үгүстэрэ кэлэ илик, онон билигин 400-чэ оҕо үөрэнэ сылдьар. Араас кууруска кэлэн үөрэнээччилэри аахтахха, 1100-кэ тиийэр. Бүгүҥҥү кэнсиэргэ эмиэ кыттан ыллаатылар. Омук устудьуоннарын төрүт култуурабытыгар эмиэ тардыахтаахпыт дии саныыбын. Урукку сылларга аҕыйах буолан, харахха улаханнык быраҕыллыбат буоллахтарына, билигин элбээннэр, тэрээһиннэргэ сүрдээх көхтөөхтүк кытталлар. Дойдуларын култуураларын, бырааһынньыктарын, Саҥа дьылларын оҥороммут, төрүт үгэстэрин эмиэ көрдөрөр буоллулар. Бүгүҥҥү кэнсиэргэ кыттан, номинацияларга тигистилэр.
Дьэ, бу курдук Сэргэлээх сэргэх ыччата үөрэҕи, сынньалаҥы дьүөрэлиир тутан үүнэр-сайдар, инникигэ хардыылыыр. Бу күннэргэ ыытыллыбыт “Танцует Якутия” өрөспүүбүлүкэтээҕи куонкурус түмүгүнэн ХИФУ “Сэргэлээх уоттара” култуура киинин иһинэн үлэлиир кэлэктииптэр анал номинацияларга ситиһиилээхтик кытыннылар. Ол курдук, “Уран” үҥкүү кэлэктиибэ (сал. Нь.Индеев), уус-уран кэлэктииптэр ортолоругар, оттон “Ситим” норуот үҥкүүтүн ансаамбыла (сал. Н.Попова, туруорааччы С.Варфоломеев) норуот кэлэктииптэрин ортолоругар Гран-при үрдүк аатын, онтон “Кыталык” кэлэктиип эмиэ норуодунай кэлэктииптэр ортолоругар (сал. А.Давыдова, уһуйааччы Н.Лебедкина) 2-с истиэпэннээх лауреат аатын ыллылар. “Сэргэлээх уоттара” култуурунай киин устудьуоннар ортолоругар сэргэх үлэтин тиһиктээхтик ыытар.
Саргылаана БАГЫНАНОВА.
