Мииринэй оройуонугар үрдүк хамнастаах үлэни булбут киһиэхэ, бастатан туран, олорор дьиэ-уот, нус-хас усулуобуйа наада. Атыылаһыллыбыт дьиэ, куортам да буоллун.
2009-2012 сылларга Мииринэйгэ кыбартыыра сыаната Дьокуускайга холоотоххо икки төгүл чэпчии сылдьыбыта. Онтон 2012 сылтан эмиэ үрдээбитэ. 2017 сыл күһүнүттэн таҥнары барыы бүрүүкээтэ. Ол сылтан ылата атыылаhааччы ахсаана букатын аччаан барда. 2020 сыл тохсунньу ый туругунан, 21 кв м иэннээх биир хостоох “малосемейка” (малая сторона) 1 мөл 500 тыh солк буолла. Икки хостоох таас дьиэ 2,5-3 мөл, үс хостоох – 2 мөл 800 тыһ солк сыанаҕа тураллар.
Мантан үрдүк сыанаҕа атыылыыр дьонтон ыла охсорго дьулуспаттар. Уопсайынан, Мииринэйгэ хамсаабат баай – даача, сир учаастага кыһалҕанан атыыланар диэххэ сөп. “Мирок-Биз”, “Мирный вконтакте”, “Мирный-Life” Интэриниэт контеннарга уонна олохтоох хаһыат биллэриилэригэр, атыылааччы хамсаабат баайын туох да алдьархайдаах ыарахан сыанаҕа сыҥалыыр. Бу атыылааччы тус бэйэтин баҕа санаата, ол эбэтэр “предложениета”.
Ону торгууйдаһыахха сөп. Мииринэйгэ билигин дьиэни чэпчэки сыанаҕа атыылаһарга тоҕоостоох кэм үүннэ. Ол хаһааҥҥа диэри буолара биллибэт. Мииринэйтэн соҕуруу көһөөрү сорунар дьон дьиэлэрин ыарахан сыанаҕа атыылаары, өр да өр бириэмэ күүтэн олорооччулар. Сылы-сылынан биллэрии үөһэ биллэрии биэрэллэр. Мииринэйгэ хамсаабат баайынан дьарыктанар ааҕыныстыбалар төрүт суохтар. Риэлтордар аҕыйахтар уонна өҥөлөрүн иһин олус элбэх харчыны көрдүүллэр.
Салгыы иһитиннэрдэххэ, дьиэ сыаната куорат таhыгар сытар нэhилиэнньэлээх пууннарга – Арыылаахха, Алмазнайга букатын чэпчэки. Чернышевскайга ким да наадыйбат. Светлэй бөһүөлэгэр дьиэ атыылаһа да сатаабат буоллулар. Хас да сыллааҕыта Светлэйгэ икки хостоох таас дьиэни 900 тыһ - 1 мөл 200 тыh солк сыаналыыр этилэр. Итэҕэйбит эрэйдээхтэри мэйиилэрин “дагда курдук ытыйталаан” ботуччу сыанаҕа атыылаан, дьону дьиҥнээхтик отоойкоҕо олортулар. Холобур, Сунтаар улууһун олохтоохторо Светлэйгэ ыарахан сыанаҕа дьиэ атыылаһан кэбиһэн, олуһун диэн кэмсинэллэр. Бу кэриэтэ Дьокуускайга атыылаһыахха баар этэ дэһэллэр. Тоҕо диэтэххэ, Светлэйгэ кыбартыыраларын батараллара олус ыарахан. Холобур, онно үлэ көстүбэт сиригэр барыаххыт этэ дуо?
Удачнайга дьиэ сыаната Мииринэйи кытары тэҥнэстэ. Дьиэ куортамын сыаната биллэрдик улаатта. Удачнайтан чугас Өлөөн улууһун сиригэр Үөһээ-Муунаҕа алмаас хостооһуна саҕаламмыта, “Удачнай” шахтата сотору киирээри турара сүрүн биричиинэнэн буолла.
Мииринэйгэ эргиллиэххэ
Урут улуустартан кэлэр дьоҥҥо туох да өрөмүөнэ суох кыбартыыралары ыарахан сыанаҕа батарар этилэр. Билигин тыа дьоно, дьэ, “харахтара аһыллан” талар, сыымайдыыр буоллулар. Оннукка кыһалҕа “кымньыылаата”. Урукку курдук буолбатах, соҕуруу дойдуларга көһөөрү ыксыыр, түбүгүрэр дьоҥҥо атыылаһааччы аҕыйаабыта. Күн бүгүн Мииринэй куоратыгар 500-чэ кыбартыыра атыыга турар. Атыылаhааччы ахсаана атыылааччыттан быдан аҕыйах. Икки этээстээх мас дьиэлэргэ ыксаабыт, ханна да барар сирдэрэ суох дьон ылаллар. Онон, Мииринэй куоратыгар икки хостоох мас дьиэҕэ кыбартыыра атыылаһарга сорунар дьоҥҥо сэрэтиэм этэ. Бу дьиэлэр, дьиҥэр, букатын дуона суох сыаналаахтар. Олору ылар буоллаххытына, сыаналарын түһэрсэн, чэпчэкитик атыылаһар оруннаах. Мииринэй эргэ мас дьиэлэрин аҕыс уон бырыhыана “хара муосталарыттан” сытыйа-ымыйа, көөрөттө тураллар. Сорохторо доруобуйаҕа буортулаах феноллаахтар. Балары эрэй эрдэтинэ ылбат ордук. Маны учуоттаан атыылаhар да буоллаххытына, чааһынай, бэйэтэ кэҥэс тиэргэннээх, гараажтаах, гаастаах, толору хааччыллыылаах саҥа эбэтэр ортоһуор туруктаах мас дьиэни талыҥ.
Талар, түhэрсэр ордук
Сыаналарын ыаратар буоллахтарына дьалты хаамыҥ. Дьокуускайга курдук атыылааччылар сырса сылдьалларын курдук туттуҥ-хаптыҥ. Миэбэл, тэлэбиисэр, дьыбаан, ыскаап, оһох, сууйар массыыналар дьиэ сыанатыгар киирэллэрин курдук туруорсуҥ. Таас дьиэлэр билигин сыаналара чэпчээтэ, ону туһаныҥ. Саҥа дьиэлэр тутуллубаттарынан сибээстээн, Мииринэйгэ дьиэ сыаната сотору хаттаан үрдүөн да сөп. Мииринэйгэ эдэр киһи сааһырыар диэри тигинэччи үлэлээн үп-харчы мунньунар, үчүгэй биэнсийэҕэ тахсар сирэ. Кэлин үп-харчы дэлэйдик мунньунан баран, Саха сирин ханнык баҕар улууһугар, атын куораттарга көһүөн сөп.
Мииринэй үгүс сахалара Краснодарга, Питергэ, Ставропольга, Новосибирскайга, Калининградка бараллар. Соҕуруу сыана чэпчэкитин, олорорго быдан барыстааҕын, табыгастааҕын кэпсииллэр. Мииринэйи саха дьоно үлэлээн, кыаҕыран, “стартовай былаһаакка” курдук оҥостоллор.
Тус бэйэм санаабар, Мииринэй быстах кэмҥэ олорорго эппиэттиир куорат. Аны субу эстэн, сабыллан эрэрин курдук “сиикэй” сонуннары тарҕаталлар. Оччоҕо Бүлүү ГЭС Күрүлгэнин, Светлэйдээҕи ГЭСи, 730 МВ кыахтаах уот ситимин ханна гыналлар? Түөрт Бүлүү улуустарын, Өлүөхүмэни, Ленскэйи, туох баар ньиэп-гаас бырамыысалынаһын Мииринэй оройуона хааччыйар. Ол тэрилтэ – ЗЭС (Якутскэнерго) куруук үлэлии олоруоҕа. Мииринэйи сабар буоллахтарына, Аан дойдуга саамай бастыҥ алмаастаах “Интер” шахтатын ханна дьаһайаллар? “Бүлүү” федеральнай айан суолун тутааччыны, хааччыйааччыны МУАДы ханна гыналлар?
2025 сылга диэри “Боинг” сөмөлүөт түhэр үс биэрэстэ усталаах балаhалаах, саҥа аэробаксаал тутуллуохтаах. Мииринэй букатын кэҕиннэ диир сыыһа. Билигин да Саха сиригэр сабыдыаллаах бырамыысалынай оройуон. Саха сирин үбүн-харчытын отучча бырыһыанын манна оҥороллор. Мииринэй дьоҕус куорат, аныгы ирдэбилгэ эппиэттиир, сайдыылаах, оптоволокно интэриниэттээх. Атыы-эргиэн кииннэрдээх, дьон сынньанарыгар тоҕоостоох усулуобуйалаах, киинэ тыйаатырдардаах, кафелардаах, эрэстэрээннэрдээх, профилакторийдаах, түмэллэрдээх. Сэдэх тэхиньиичэскэй идэлэргэ үөрэтэр политехническэй институттаах. Тэхиньиичэскэй орто анал үөрэх кыһалардаах.
2018 сылтан ыла ньиэп-гаас хампаанньалара: “РНГ”, “НГДУ Восточная Сибирь” (Урукку “Иирэлэхньиэп”) Мииринэйгэ офистаннылар. Мииринэй тулатыгар уонна Таас-Үрэх Орто-Ботуобуйатааҕы ньиэптээх, гаастаах сирин баhылааhын барбыта ыраатта. Күн бүгүн Мииринэйгэ ньиэп-гаас баахтатын үлэһиттэрэ, Кыһыл-Сыыртан ордук элбэхтэ тиэстэллэр. Мииринэй оройуонугар Дьокуускайтан кыралаан уунан үлэлиир, ньиэп-гаас баахтабыыктара эмиэ бааллар. Өссө төгүл тоһоҕолоон этэбин, оробуочай идэлэргэ үлэ баар. Оттон дьиэ сыаната куруук уларыйа турар. Маны учуоттаан Мииринэйгэ көһөн кэлэргэ сананар буоллаххытына, дьиэ боппуруоһун сэттэ төгүл ымпыктаан толкуйдааҥ.
Станислав Алексеев, Мииринэй куорат. Ааптар хаартыскалара.
