Кыым хаһыат бэс ыйын 4 күнүнээҕи нүөмэригэр Үөһээ Халыма улууһун Арыылаах нэһилиэгин олохтооҕо С.А. Слепцов интервьюта тахсыбыт эбит.
Былырыын Амма улууһуттан 5 саха ыччат сүөһүтүн атыыласпыт . Ол туҥуй бургунастара бэһиэн төрөөбүттэр. Степан Слепцов дьиэ кэргэниниин ити "Саха ынаҕа" тэрилтэттэн ылбыт сүөһүлэрин көрөн олороллор. Хаһаайыстыба наадатыгар кыра кыамталаах тыраахтыр, булуук, фреза, кыраабыл, от эргитэр ылыммыт.
Кини Ил Дархан Айсен Николаев 2021 сылтан киллэрэр тыа сирин ыанар ынахтаах ыалыгар ханан да эргийбэккэ быһаччы үбүлэнэр, чопчу тиийэр ыанар ынах төбөтүгэр бэриллэр 35 тыһ. олох табыгастаах механизмынан ааҕар эбит. Салгыы эбиллэн, индексацияланан иһиэ диэн эрэнэр. Кини дэриэбинэтигэр 20-30 сааһыгар сулумах сылдьар 20 уол баар. Арай бу дьонҥо "кэлэр 10 сылга сыл аайы ыанар ынах төбөтүгэр субсидия бэриллэр диэтэххэ, ыаллар саха сүөһүтүн ииттэн барыахтара этэ" диэбит. История кэрэһэлииринэн, биһиги биир дойдулаахпыт, биллиилээх судаарыстыбаннай-бэлитиичэскэй деятель Исидор Никифорович Барахов Уус-Алдан улууһун Дүпсүн нэһилиэгин 5 ынахтаах ыал олоҕун билимҥэ тирэҕирэн, суоттаан, үөрэтэн көрөн баран, Саха сирин бюджетын таҥарыгар туһаммыт эбит. Ол аата олох аллараа таһымыттан көрөн, учуоттаан бюджет дохуоттуур, ороскуоттуур чааһын оҥоттордоҕо. Ол кэмнэргэ билинҥи курдук көмө, субсидия суоҕун билэбит. Ол эрэн, Исидор Барахов тыа дьонугар көмөлөһөр сыалтан "прожиточнай минимум " оҥорон, суоттаан көрдөҕө. Аҥардас ити да хайысхаҕа үлэни ыытан, үлэни саҕалаабыта И.Н. Барахов тыа дьонугар үтүөнү оҥоро сатаабыта көстөр.
Степан Слепцов этэриттэн сылыктаан көрдөххө, ыраах быраҕылла сытар сирдэргэ тахсан, саха сүөһүтүн иитиэххэ, элбэтиэххэ сөп эбит.
Өскөтүн ыанар ынах төбөтүгэр субсидия бэриллэр буоллаҕына, элбэх төрүөҕү ылан эккэ анаан, сүөһүнү иитиэххэ сөп эбит. Ыраах сирдэргэ тахсан, хаһаайыстыба тэринэн, сири туһанар, өртүүр буоллахха баһаардар да тураллара кыччыа этэ.
Биһиги улууспутугар Кырыкый нэһилиэгин " Чапаев " учаастагар саха сүөһүтүн көрөр В.А. Семенов, Оҥхой нэһилиэгэр баар " Саха сүөһүтэ" подсобнай хаһаайыстыбалар ыанар ынахтарын төбөтүгэр субсидия көрүлүннэҕинэ салгыы иитэр, сайыннарар интириэстэрэ үрдүө этэ .
Мин тус бэйэм санаабар, 2021 сылтан Ил Дархан ыанар ынах төбөтүгэр биэрэр 35 тыһыынча бэриллэр механизма олоххо киирдэҕинэ, үүт туттарыыта да урукку сыллардааҕар ырааһынан ааҕыстахха элбиэ дии саныыбын. Тоҕо маннык этэҕин диэтэххэ, соҕотуопка ситимнэрэ баар сирдэргэ ити төбөҕө ылар инниттэн, үүтү тутар-астыыр тэрилтэ 1 киилэ үүтү тутар 10 солкуобайыгар ити сыана өссө үрдээн 20 солк буолуон сөп.
Оннук түбэлтэҕэ урут үүт туттарбакка олорор элбэх ыал бары туттарыахтара, онон сибээстээн үүт туттарар ыал элбиирэ чуолкай.
Хайа баҕарар ыал 5-6 ыйга элбээтэҕинэ 1 т биир ынахтан туттарар. Сэбиэскэй кэмҥэ харыыта суох сиилэс, комбикорм баарын саҕана уонна төһөтүн да иһин, племенной үлэ барарын саҕана, сопхуостар сылы быһа ыан, хас биирдии фуражнай ынахтан 1500 кг үүтү ортотунан кыайан толорботохторун статистика көрдөрөр. Дьэ мантан көстөр, Уйбаан Понамарев нэһиилэ кыстаан тахсыбыт уонна үөһэ ааттаммыт эбии аһылыктар суохтарын үрдүнэн "Гиннес рекордын" олохтуур буоллубут диэн түмүк оҥорбута. Бу кини этиитин саха тыатын дьоно бары аахпыт, истибит, билбит буолуохтаахтар.
Кэлин халлаан туран биэрэн, от балайда оттонон эрэр . Онон тыһы тыһаҕастары ынах гынарга анаан иитэ хаалларар, ыанар ынаҕы харыстаан баайтаһыйда эрэ туттар боппуруоһу тохтотон, кэлэр сылтан саҕалаан ыанар ынах төбөтүгэр субсидия бэриллэринэн сибээстээн, тыа хаһаайыстыбатын министиэрстибэтин, улуустар, нэһилиэктэр, тыа хаһаайыстыбатын салалталарын өттүттэн үтүмэн өйдөтүү, билиһиннэрии үлэтэ барыахтаах .
Ынахтаах ыал кыстыкка киириэн иннигэр төһө сүөһүнү иитэригэр, былаан оҥосторугар анаан көмөлөһөн.
Үөһээ Бүлүү улууһун Балаҕаннаах нэһилиэгин баһылыга
Степан Иванович Дмитриев .
