2024 сылга үөрэххэ туттарсааччылар бэрт тоҕоостоох кэмҥэ түбэстилэр. Тоҕо диэтэххэ, Саха сирин бырамыысыланнаһыгар үлэлэтээри, быйылгыттан орто анал идэни бэлэмниир үөрэх кыһаларыгар саҥа сүүрээни киллэрбиттэр. Бу орто анал идэҕэ (СПО) үөрэтии тиһигэр киирэр сонун, хамсатыылаах саҕалааһын алмаас салаатыгар үлэлиэн уонна аан дойдуга инники күөҥҥэ сылдьар хампаанньа хамаандатыгар киириэн баҕалаахха улахан тирэх буолуоҕа.
Дьокуускай–Мииринэй –Айхал
Ол эбэтэр бырамыысыланнас тэрилтэлэригэр анаан, идэлээхтэри бэлэмнээн таһаарыы маннык быһыылаахтык барар буолуоҕа. Устудьуоннары үөрэххэ сүүмэрдээн ылыы уонна кинилэргэ түөрүйэ тирэх билиитигэр бэлэмниир үлэ Дьокуускайга ыытыллыа, ол кэнниттэн устудьуоннары Мииринэйгэ, Алдаҥҥа, Нерюнгрига, Хаандыгаҕа ылан, салгыы үөрэтиэхтэрэ. Ол аата, устудьуоннар бырамыысыланнас сайдыбыт, үчүгэй материальнай-тэхиниичэскэй базалаах, сүрүнэ, стажировканы уонна оҥорон таһаарыы быраактыкатын тэрийэр, үөрэх кэнниттэн үлэҕэр ылар кыахтаах өрөспүүбүлүкэ тыын суолталаах хампаанньаларыгар үрдүттэн үөрэнэр, билсэр усулуобуйалара тэриллэр.
Ити курдук, мантан инньэ Саха сирин бырамыысылан-наһыгар үлэлиэхтээх исписэлиистэри тус сыаллаан, анаан үөрэтиигэ политехническай хайысхалаах орто үөрэх кыһаларын холбоһуга толору кыттыһар буолбут.
АЛРОСА хампаанньаҕа үлэлиэхтээх каадыры эмиэ ити курдук хабааннаан, Мииринэйдээҕи тэхиниичэскэй колледж базатыгар бэлэмниэхтэрэ. Манна даҕатан эттэххэ, бу үөрэх кыһатын кытта АЛРОСА бииргэ үлэлэспитэ хайыы үйэ 50-ча сыла буолла.
Эрэгийиэн таһымнаах Мииринэйдээҕи тэхиниичэскэй колледж (МРТК) дириэктэрин бастакы солбуйааччы Клара Бурнашева «Якутия» хаһыакка алмаас хампаанньатыгар үлэлиэхтээх оробуочай каадыры хайдах быһыылаахтык бэлэмниэхтэрин туһунан манныгы кэпсээтэ:
– Алмаас хампаанньата күн бүгүн биисинэс уонна үөрэҕирии эйгэтэ бииргэ үлэлэһиитигэр инники күөҥҥэ сылдьар. АЛРОСА үөрэх тиһигин бары хаттыгастарын оскуола иннинээҕи саастаах оҕолор тэрилтэлэриттэн саҕалаан орто уонна үрдүк үөрэх кыһаларыгар тиийэ өйүүр. АЛРОСА курдук күүстээх партнёрдаах буолан, биһиги кыаҕырабыт. Каадыр хаачыстыбата, таһыма биһигиттэн тутулуктааҕын, эппиэтинэспит үрдүгүн өйдүөх кэриҥнээхпит. Биһиги бары биир оройуоҥҥа, биир алмаастаах түөлбэҕэ олоробут уонна каадыр бэлэмигэр наадыйыы баартын көрөбүт. Ону сэргэ дьоҕус куораттар демографияҕа кыһалҕалаахтар, Мииринэй эмиэ итиннэ киирсэр. Оскуоланы бүтэрээччилэр киин сир колледжтарыгар уонна үрдүк үөрэхтэригэр ордук тардыһаллара сэдэх буолбатах. Онон биһиги уонна муниципальнай былаас Мииринэй оройуонугар ыччаты сэҥээрдэр соруктаахпыт.
Ону ситиһэр инниттэн быйыл өрөспүүбүлүкэ киин куоратыгар – ыччат сөбүлээн тоҕуоруһар сирэ Дьокуускайга – аан бастаан бэйэ кылааһын арыйар бырайыагы олоххо киллэрэбит. Ыччат үөрэҕи эрэ ылар туһунан толкуйдаабат, үөрэниэхтээх сирин инфраструктуратын, турар сирин, усулуобуйатын уо.д.а. барытын көрөр, ирдэбилэ үрдүк. Маны учуоттаан, Т.Г. Десяткин аатынан Дьокуускайдааҕы бырамыысыланнас техникумугар 11-с кылаас төрүтүгэр “Массыына мотуорун, тиһигин уонна агрегаттарын тэхиниичэскэй өрөмүөнэ уонна хааччыйыы” диэн (2 сыл 10 ый) 15 бүддьүөт миэстэтин аһабыт. Устудьуон буолуохтаах оҕолору Дьокуускайга талыахпыт. Ахсынньыга диэри, о.э. бастакы сэмиэстиргэ, кинилэр туһааннаах техникумҥа түөрүйэни үөрэтиэхтэрэ. Ол кэнниттэн Мииринэйгэ көһөн, биһиги колледжпытыгар үөрэх быраактыкатын барыахтара. Ити курдук, бырамыысыланнаска ыкса сыһыаран барыахпыт.
Биһиги материальнай-тэхиниичэскэй базабыт толору хааччыллыылаах, үчүгэй мастарыскыайдаахпыт. Манна үөрэнэн баран, устудьуоннар үөрэхтэрин түмүктүүр түһүмэҕин МРТК Айхаллааҕы салаатыгар ааһыахтара. Онно тутуспутунан тиийэн, Айхаллааҕы хайаны байытар кэмбинээтигэр производственнай быраактыканы ааһаллар. Ол кэнниттэн үөрэҕи бүтэрбит оҕолор тута АЛРОСА хампаанньаҕа үлэҕэ киириэхтэрэ. Бу сонун бырайыак олоххо ситиһиилээхтик киирэн, үтүө түмүгү биэрэригэр суоттанабыт, – диир Клара Абрамовна.
«Үөрэн уонна үлэлээ» бырайыак
АЛРОСА кылаастаах, таһымнаах каадырынан хааччынарга, исписэлиистэри сэҥээрдэргэ элбэҕи оҥорор. Холобур, былырыыҥҥыттан хампаанньа Мииринэйдээҕи колледжы кытта “Үөрэн уонна үлэлээ” диэн өссө биир бырайыагы олоххо киллэрбитэ. О.э., үрдүкү куурус устудьуоннар үөрэнэ-үөрэнэ АЛРОСА хампаанньа салаа тэрилтэлэригэр ылыахтаах идэлэрин хайысхатыгар үлэлиир кыахтаммыттара. Онуоха колледж үрдүкү куурус үөрэнээччилэригэр идэлээх кылааһын, эрэсэрээтин, оробуочай идэни баһылаабытын туһунан сибидиэтэлэстибэни эрдэ биэрэр, онтуларын көрдөрөн, холкутук үлэҕэ киирэр кыахтаахтар. Онон “үөрэн уонна үлэлээ” диэн бырайыак – тылтан дьиҥ дьыалаҕа киирбит дьаһаныы. Бу бырайыакка былырыын МРТК 21 устудьуона хапсан, күн бүгүн хайыы үйэ АЛРОСА-ҕа үлэлии-хамсыы сылдьаллар. Кинилэри кытта хампааннньа үлэ дуогабарын түһэрсэн эрэр. Оттон бу кэлэр үөрэх дьылыгар бу бырайыакка бэлиэр 82 устудьуон хабыллыахтаах. Ити иһигэр быйыл Дьокуускайтан сүүмэрдэнэр устудьуоннары эмиэ киллэрэргэ суоттаналлар. Үөрэнэр, үлэлиир усулуобуйа толору оҥоһуллуо, Айхаллааҕы ХБК устудьуоннары толору хааччыллыылаах уопсайынан хааччыйарга бэлэм. Сыл аҥаарын устата Айхаллааҕы ХБК уонна МРТК буолан устудьуоннары арыаллыахтара, араас суол көрсүһүүлэри тэрийиэхтэрэ.
Саҥа устудьуоннары ылыы туһунан кэпсииригэр МРТК дириэктэрин бастакы солбуйааччы дьиҥ баҕалаах, үлэлиир интэриэстээх оҕолор бырайыакка киирэллэрэ буоллар диир. «Бу – бастакы хараҥаччы суолталаах саҕалааһын, туох түмүгү биэрэриттэн элбэх тутулуктаах, онон үөрэнэ кэлээччилэри бары өттүттэн өйүөхпүт», – диэн, тоһоҕолоон бэлиэтиир.
АЛРОСА корпоративнай университета
Алмаас хостуур хампаан-ньаҕа оробуочай каадыр бэлэминэн АЛРОСА Корпоративнай университета дьарыктанар. Маннна 300-тэн тахса араас үөрэх бырагырааматын үөрэтэллэр. Хайысхатыттан тутулуктанан үөрэтии болдьоҕо эмиэ уратылаһар. Корпоративнай университет АЛРОСА Каадыры бэлэмниир киинин төрүтүгэр олохтоммута, онон үлэлээн кэлбит устуоруйата – 30 сыл. Бу үөрэх кыһатыгар саҥа идэлэргэ үөрэтэллэр, ону тэҥэ оробуочай идэлээхтэр кылаастарын кэлэн үрдэтинэллэр, ордук наадалаах идэлэргэ эбии үөрэҕи ылыахтарын да сөп. Үөрэтии бырагыраамата хампаанньа үлэтин-хамнаһын уратытын, усулуобуйатын учуоттаан оҥоһуллубута үөрэнэргэ табыгастаах. Үгүс идэлэргэ АЛРОСА оҥорон таһаарыытыгар уһуннук үлэлээбит, баай уопуттаммыт, дьиҥ оҥорон таһаарааччылар үөрэтэллэр-такайаллар.
Корпоративнай университет салайааччытын солбуйааччы Мария Дударь эппитинэн, кинилэргэ хас сыл аайы 20-тэн тахса тыһыынча үөрэнэн, билии-көрүү эбинэн барар. Университекка АЛРОСА бэйэтин үлэһиттэрэ эрэ буолбакка, оробуочай идэни баһылыан баҕалаах биирдиилээн дьон уонна тэрилтэлэр эмиэ үөрэнэллэр. Ону таһынан университет оскуола үөрэнээччилэригэр идэни талыыга көмөлөһөр (профориентационнай) үлэни эмиэ ыытар.
– Үөрэнээччилэр идэ талалларыгар көмөлөһүү – университеппыт үлэлэһэр хайысхаларыттан биир суолталаахтара. Холобур, Мииринэйдээҕи политехническай лиссиэйин төрүтүгэр оскуола үрдүкү кылааһын үөрэнээччилэригэр корпоративнай “АЛРОСА кылаастара” үлэлииллэр. Ону таһынан Саха сирин уонна Иркутскай уобалас үөрэнээччилэрин ыраахтан олорон үөрэтэр «АЛРОСА online кылаастара» бааллар. Онно үөрэнэ киирбит оҕолор араспысаанньанан интэриниэти туһанан, тустаах платформаҕа киирэллэр уонна куйаар ситимин көмөтүнэн үөрэнэллэр. Итинник «АЛРОСА кылаастарыгар» дьарыктаныы оскуола кэнниттэн үрдүк үөрэх кыһатыгар тэхиниичэскэй идэлэргэ, ол иһигэр АЛРОСА хампаанньа наадыйар идэлэригэр туттарсааччыларга көмөтө-көдьүүһэ улахан, – диир Мария Дударь.
АЛРОСА хампаанньа аҥаардас ыччакка эрэ болҕомто уурар, эдэрдэри эрэ үлэҕэ ылар интэриэстээх буолбатах. Билигин хампаанньа Корпоративнай университета өрөспүүбүлүкэ үлэтэ, дьарыга суох сылдьар нэһилиэнньэтин сэҥээрдэр үлэни эмиэ ыытар. Онуоха үлэтэ суох сылдьааччы буор босхо үөрэнэр. Бу туһунан Корпоративнай университет салайааччытын солбуйааччы маннык кэпсиир:
– Биһиги АЛРОСА хампаанньа салаа тэрилтэлэрин, персоналы салайар сулууспаларын кытта ыкса үлэлэһэбит. Кинилэр биһиэхэ бэйэлэригэр наада идэлэргэ үөрэтэр бырагыраамаларбытыгар сайаапка түһэрэллэр. Өрөспүүбүлүкэ олохтоохторун АЛРОСА салаа тэрилтэлэригэр илэ бааччы үлэ булуналлара мэктиэлэнэрин курдук былааннаан, анаан үөрэтэбит.
Түмүктээн эттэххэ, алмаас хампаанньатыгар үлэлиэн баҕалаах буоллаххына, оннук кыаҕы АЛРОСА эйиэхэ биэрэр. Сүрүнэ, үөрэн уонна наадалаах идэни баһылаан, хампаанньа уонна төрөөбүт өрөспүүбүлүкэҥ чэчирии сайдарыгар, кэскилигэр төһүү кылааккын киллэр.
Абитуриеннарга аналлаах итии лииньийэ (эрийии - босхо): 8 800 350 25 11 (204 эбии баттанар)
Эл. почта: Этот адрес электронной почты защищён от спам-ботов. У вас должен быть включен JavaScript для просмотра.
Тутар хамыыһыйа аадырыһа: Дьокуускай куорат, Сэбиэскэй Аармыйа 50 сыла уул. 86/1 уонна Мииринэй к. Ленин уулуссатын 4/1, 20-с к.
Ирина Романова суруйуутуттан тылбаас, бэй. кэр.
