Ааспыт нэдиэлэҕэ АЛРОСА хампаанньа «Идэтигэр бастыҥ» диэн оробуочай идэлээх исписэлиистэр ортолоругар ыытыллар интэриэһинэй корпоративнай чөмпүйэнээти ыытта. Бастыҥы талар күөн күрэскэ алмаас хампаанньатын Мииринэйдээҕи, Айхаллааҕы, Удачнайдааҕы, Дьокуускайдааҕы, Архангельскайдааҕы уонна Москубатааҕы салаа тэрилтэлэрин чулуу бэрэстэбиитэллэрэ кытыннылар.
Бу – АЛРОСА иккис киэҥ хабааннаах корпоративнай куонкуруһа. Бастакы чөмпүйэнээт 2022 сыллаахха буолбута. Быйылгы күрэххэ АЛРОСА хампаанньа 14 салаа тэрилтэтиттэн уонна хос-уопсастыбаларыттан 79 бастыҥ үлэһит кытынна. Кинилэр алта күн тура тэбинэн, Мииринэй уонна Айхал былаһааккаларыгар тоҕус көрүҥ хайысхаҕа бастыҥ ааты ылар иһин чиэстээхтик киирсэн, теорияны билиигэ уонна быраактыкаҕа үрдүк маастарыстыбаларын көрдөрдүлэр.
«АЛРОСА идэтигэр бастыҥ үлэһитэ» чөмпүйэнээтэ – көннөрү күрэхтэһии буолбатах. Бу – биһиги үлэһиттэрбитигэр да, хайаттан хостуур бырамыысыланнаска сыһыана суох дьоҥҥо даҕаны биһиги хампаанньаҕа, уопсайынан, бүттүүн дойдуга да, оробуочай идэ улахан суолталааҕын, наадатын көрдөрөр тоҕоостоох түгэн. АЛРОСА бэйэ дьыалатын баһылаан, идэтигэр бастыҥ буолан, алмаас оҥорон таһаарыытын кытта олохторун сибээстээбит дьону барыларын үрдүктүк сыаналыыр», – диир АЛРОСА генеральнай дириэктэрэ Павел Маринычев.
Бу чөмпүйэнээккэ полигоҥҥа эрэ ыытыллар күрэхтэһии киирбэт, ону тэҥэ хампаанньаны корпоративнай салайыыга бэлиэ кылааты киллэрэр дьыалабыай бырагыраама эмиэ ааҕыллар.
Чөмпүйэнээт дьыалабыай чааһыгар трениннэр, төгүрүк остуоллар уонна салайааччылары кытта сарсыардааҥҥы дьыалабыай аһылык киирбит. Тэрийээччилэр этэллэринэн, дьыалабыай бырагыраама чопчу үөрүйэх үөскүүрүгэр, кэлэктииби түмэргэ, таһаарыылаах үлэ эйгэтин тэрийиигэ көмөлөһөр. Холобур, улахан уйуктаах самасыбааллар, ПДМ массыньыыстара тыын суолталаах боппуруостартан биирдэстэрин – тас дойду оҥоһуга тиэхиньикэни солбуйуу (импортозамещение) уонна тиэхиньикэҕэ харыстабыллаах сыһыан туһунан кэпсэтистилэр. Быйыл хампаанньа автопааркатыгар саҥа БелАЗ-тары, урууданы таһыыга туттуллар авто-пуойастары ыллылар, саппаас кэмпилиэктэринэн хааччыйдылар.
“Айхалга бу маннык киэҥ далааһыннаах бастыҥ үлэһити талар «Идэтигэр бастыҥ» күрэх аан бастаан ыытылынна. Маннык күрэхтэһии оробуочай идэ аатын-суолун үрдэтиигэ уонна кыттааччылар идэҕэ таһымнарын үрдэтэллэригэр улахан суолталаах дии саныыбын. Куонкурус сорудахтарын таһынан кыттааччыларга дьыалабыай уонна култуурунай бырагыраама бэлэмнэммитэ», – диэн Айхаллааҕы ХБК дириэктэрин солбуйааччы Сергей Домброван кэпсиир.
Ол да буоллар муҥутуур интэриэһинэйэ күрэх буолла. Бастыҥ аатын ылар иһин уот мончуордара, силиэсэрдэр, грохотовщиктар, ыарахан уйуктаах массыыналар суоппардара, ПДМ уонна экскаватор массыньыыстара, сыбаарсыктар уонна, оннооҕор, алмааһы суортааччылар, этэргэ дылы, эрбии тииһинии кииристилэр. Биһиги ордук интэриэһинэй түгэннэри билиһиннэриэхпит.
Алмаас суортааччылар
Алмааһы суортарга араарыы маастарыстыбатын Кэлим Батарар Тэрилтэ, алмаас атыытын Дьокуускайдааҕы тэрилтэтэ (ЯПТА) уонна алмааһы суортуур киин биэс үлэһитэ көрдөрдүлэр. Кинилэр 50 таас кэллиэксийэтин наардаатылар. Онуоха судьуйалар кристалл быһыытын уонна хаачыстыбатын быһаарыыга баара эрэ 90 мүн. биэрдилэр. Урут түһэн эттэххэ, кыттааччылар бары этиллибит кэм иһигэр үлэлэрин кыайа туттулар. Сөп ээ, «глаз алмаз» диэн кинилэр курдуктары этэллэр.
Наталья Осипова, ЯПТА алмааһы суортааччыта:
– Кырдьык, кыттааччылар энэргиэтикэлэрэ, үтүөкэн эмоциялара, ону тэҥэ, биллэн турар, долгуйуу тыына илэ бааччы биллэрэ. Мин Дьокуускай алмаас атыылыыр тэрилтэтин аатын көмүскүүр чиэстэммиппиттэн үөрэбин. Ити иннинэ бэйэбит тэрилтэлэрбитигэр кыайан, бастыҥ быһыытынан талыллан киирбиппит.
Матрена Роббек, ЯПТА тутаах эспиэрэ:
– Чөмпүйэнээккэ кыттыы бэйэ кыаҕын, сатабылын эрэ көрдөрүү буолбатах, трениннэргэ, дьыалабыай оонньууларга кыттар, биир идэлээхтэргин кытта уопут атастаһар кыаҕы биэрэр. Ол аата, ити сылдьан, сыаната биллибэт, идэтийии өттүнэн үүнэр кыаҕы биэрэр туһалаах билиини сомсоҕун.
Экскаватор суоппардара
«Мастерский боулер», «Филигранный бармен», «Трубочист» – экскаватор массыньыыстарыгар бэриллибит сорудахтар ааттара итинник этэ. Идэтийбит үлэһиттэр куопсугу салайыыны улаханнык баһылаабыттарын көрдөрдүлэр. Ол курдук, күрэх усулуобуйатынан, боулинг кеглитин баскетбол мээчигинэн суулларар, ууну баһан биэдэрэҕэ кутар, араас диаметрдаах турба иһигэр палочканы угар, ону таһынан былаастык бытыылкаттан ыстакааҥҥа ууну кутуу сорудахтарын толордулар.
Евгений Седых, «Анаабыр алмаастара» эскаватор массынньыыһа:
– Мин бу иннинэ бириискэҕэ буолбут күрэхтэһиилэргэ кыттан, иккис уонна үһүс миэстэ буолбуттаахпын. Бу сырыыга кыайыылаах тахсан, АЛРОСА первенствотыгар кэлэктиибин аатын чиэстээхтик көмүскээтим. Оттон манна кыттар путевканы муус устарга Павел Мариничев, «Анаабыр алмаастара» тэрилтэҕэ дириэктэрдии олорон, туттарбыта.
Күрэхтэһии сорудахтара туораттан көрдөххө олус уустук курдуктарын иһин, дьиҥинэн, чэпчэкилэр. Сорудах буолбакка, ситиһэр түмүгүҥ хайдах буоларыгар долгуйууну хайдах кыайа туттарыҥ быһаарар. Оттон ордук ханнык сорудах уустук этэй диир буоллахха, биир бэйэм биэдэрэҕэ ууну ылыы этэ.
Алексей Сергеев, МУАД экскаватор массынньыыһа:
– Мин санаабар, ордук бастакы сорудах уустук этэ: кубигы уонна биэдэрэни туруоруу, ууну баһан кутуу.
Улахан уйуктаах массыына уонна ПДМ суоппардарын күрэҕэ
Улахан уйуктаах уонна ПДМ суоппардарын ортотугар тэриллибит күрэхтэһии сөбүгэр тыҥааһыннаах буолла. ПДМ массыньыыстарыгар бэриллэр сорудах муҥутуур айымньылаах толкуйу, быһаарыныылаах буолууну ирдиирэ. Ол курдук, куопсукка иҥиннэриллибит тайыынан ыскаапка турар куубу суулларыахтаахтар. Ол кэнниттэн куопсугунан мээчиги үөһэттэн быраҕан корзинаҕа киллэриэхтээхтэрэ. Бу сорудаҕы ылбыт эрэ киһи кыайан толорбот. Үһүс сорудах – буочука үрдүгэр турар испиискэ хоруопкатын хампы баттаабакка, сэрэниэҕинэн сэрэнэн, куопсугунан бүөлүү туруоруу этэ. Оттон тэтими хайдах табыгастааҕынан көрөн, араастаан уларыта сылдьан, ол иһигэр кэннинэн айаннаан эҥин, эрийэ-буруйа маршруту барыы туһунан сатабылы эрэйэрэ. Массыньыыстар куопсугунан улахан кээмэйдээх шиналарынан пирамида таҥмыттара, куопсукка иҥиннэриллибит күрүүгүнэн 12 л уулаах биэдэрэни иилэн ылан, этиллэр морсуруутунан эмиэ айаннаабыттара. Кэнники, «Посейдон» диэн ааттаммыт сорудах түмүгэр биэдэрэҕэ төһө уу хаалбытынан кыайыылаах быһаарыллыбыта. О.э, айан кэмигэр төһөнөн аҕыйах уу тохтор да, оччонон элбэх баал ааҕыллар. Бу араас суол сорудахтары толоруу куонкуруска кыттааччылар хайдах курдук, туораттан көрдөххө, көлөттүгэс, улахан тэрили чопчутук, ювелирдыы чуолкайдык толороллорун чаҕылхайдык көрдөрдө.
«Быйыл ПДМ массыньыыстарын күрэхтэһиитэ балачча сэргэхтик ааста. Ол курдук, биһиги суоппарар гидравликаны сэрэйэн (чувствуйдаан), кыайа тутар сатабылы, куопсугу салайыы маастарыстыбатын, ону таһынан болҕомтолоох буолууну, куттал суох буолуутун быраабылатын тутуһууну ырылхайдык көрдөрөллөрүн ситиһэр гына, эбии сорудахтары эбэн биэрбиппит. Судьуйалыыр хамыыһыйа боччумнаах түбүгү көрүстэ, мөккүөрдээх түгэн үөскээбэтин диэн, биһиги хайа кыалларынан сорудахтары оцифровкалыы сатаабыппыт. Холобур, икки көрүҥ сорудаҕы төһө бириэмэнэн оҥорбуттара учуоттаммыта», – диир «ПДМ массыньыыһа» кэмпитиэнсийэ тутаах судьуйата Владимир Тюменцев.
Идэтигэр бастыҥ, профессионал аат
«Үлэтигэр бастыҥ» чөмпүйэнээт хампаанньа идэлэрин киэҥник сырдатыыга, ааттатыыга, тэрилтэ тутаах суолталаах үлэһиттэрин быһаарыыга, ону тэҥэ үлэ көдьүүһүн үрдэтиигэ үлэһиттэр көҕүлээһиннэрин олоххо киллэрэргэ көмөлөһөр.
«Быйылгы Чөмпүйэнээккэ Арассыыйа араас муннугуттан кыттааччылары түмэ тарта, кинилэр күрэх судьуйаларыгар уонна көрөөччүлэргэ, чахчыта да, идэлэригэр бастыҥ буолалларын көрдөрдө. Кыайыылаахтары эҕэрдэлиибин уонна кинилэргэ махтанабын: эһиги бу да сырыыга кэллиэгэлэргит убаастабылын, ытыктабылын ылар үрдүк маастарыстыбалааххытын көрдөрдүгүт. Ону тэҥэ эдэр көлүөнэҕэ чаҕылхай холобуру көрдөрөн, бэйэ талаанын олоххо киллэрэр, көрдөрөр уонна биһиги хампаанньабытын кытта тэҥҥэ сайдар баҕаларын уһугуннараҕыт. Ону тэҥэ көрөөччүлэргэ уонна чуолаан күрэхтэһии практическай чааһыгар кыттааччыларга ис сүрэхтэн ыалдьыбыт, долгуйбут дьоҥҥо туһунан махтанабын. Мин “Чөмпүйэнээт күннүгүн” тиһигин быспакка көрдүм: фан-сектор көҕө, өйөбүлэ биир сомоҕо буолуу, доҕордоһуу уонна үтүө азартаныы сылаас эйгэтин үөскэттэ», – диэн, күрэхтэһии сабыллыытыгар АЛРОСА бырабылыанньатын бэрэсссэдээтэлэ Павел Маринычев тус көрүүтүн, сыанабылын үллэһиннэ.
Чөмпүйэнээт кыайыылаахтарын билсиҥ
Андрей ШИЛОВ суруйуутуттан Лоһуура тылбааһа.
