“Күрүлгэн” быйылгы 4-с нүөмэрин илиибэр тутан олоробун. Арыйдах аайы барыта билэр автордарым суруйуулара, эбэтэр билэр дьонум туһунан. Ол да иһин ордук умсугугуйан аахтым. Чэ, онон.
“Сэһэн-кэпсээн” түһүмэххэ С.Н. Самсонова-Сиибиктэ (Кэбээйи), П.А. Ойуунускай 125 сылыгар анаан, “Туолбатах дьаһал” кэпсээнэ тахсыбыт. Кырдьык, итинник бобор дьаһал тахсыбытыгар саха дьоно кинигэни харыстаан кистээн хаалларыылара баар эбит. Холобур, Ойуунускай кугас тастаах хас да кинигэтин эргэ хотоммутун көтүрэрбитигэр булбуппут. Страницалара тэтэркэй өҥүнэн сахалыы оһуордааҕа, кумааҕыта халтархай, килэбэчигэс этэ. Аҕам үлэһит быһыытынан киниискэтин билигин көрдөхпүнэ, оччолорго кини Майа сельпотугар ыскылаат сэбиэдиссэйинэн үлэлиир эбит. Тыыннааҕар ол кинигэлэр тустарынан ыйыталаһыы суох. Хата, ону бу өйдөөн кэлэн, Сиибиктэҕэ махтана санаатым.
“Хоһоон” түһүмэххэ Саргылаана Гольдерова-Саргы Куо “Кут айанын анаарыы” айымньыта бэчээттэммит. Бэйэтэ суруйбутунуу, “дьаҥдаран ыалдьыбыт” сылларын хоһуйбута сүрдээх күүстээх айымньы буолбут.
Элбэх кыттааччылаах “Айар кут: көҥүл иэйии” бассаап бөлөххө сурунаал эрэдээктэрэ А.Г. Гуринов-Арчылан ыйытыы биэрбиттээх. “Холобурдаммыт кэрчиккэ сатала суох туттуллубут тыл-өс баар, ону булан, быһааран, оруннаах хоруйу биэрбит кыттааччы хоһооно “Күрүлгэҥҥэ” бэчээттэниэҕэ” диэн. Онно Е.П. Антонова-Күн Сиккиэрэ (Сунтаар) уонна И.И. Афанасьев-Алмаас (Дьокуускай) сөптөөх хоруйу биэрбиттэрэ. Онон, Алмаас икки хоһооно уонна бэйэтин туһунан кылгас билиһиннэрии тахсыбыт.
“Мөссүөн” түһүмэххэ сенатор А.К. Акимов “Сахаттан бастакы консул” диэн суруйуутугар Александр Мигалкин туһунан бэркэ сэргээн аахтым. А.В. Мигалкины Мэҥэ Хаҥаласка ЫБСЛКС кэмитиэтигэр үлэлии сылдьыбыт кэмигэр чаҕылхай араатар, эрэллээх комсомол быһыытынан билэбин. Онон чугастык ылынан аахтым.
“Анаарыы” түһүмэххэ обкуом сэкирэтээринэн үлэлээбит биир дойдулааҕым, Тыыллыматтан төрүттээх Семён Захарович Борисов туһунан Анатолий Старостин-Сиэн Кынат суруйуута баар. С.З. Борисов өрөспүүбүлүкэ салалтатыгар үлэлээбит кэмэ ‒ дьалхааннаах сыллар. Ол да иһин оччотооҕу дьаһалта өттүттэн хомолтолоох дьайыылар тахсыбыттарыгар буруйдуур, сэмэлиир өйдөбүл уонна хараардыы даҕаны билиҥҥэ диэри баар. Сиэн Кынат ону “Күһэйии күүстээҕэ, кыһайыы кытаанаҕа, модьуйуу муҥа” ыстатыйатыгар бэрт итэҕэтиилээхтик быһааран биэрбит. Олус кэмигэр суруллубут ыстатыйа.
Кэлин “Айар кут: көҥүл иэйии” диэн аата уларыйбыт бөлөххө киириэхпиттэн үгүс тэрээһиннэргэ сылдьа сатыыбын, тэрийсэбин, ыытыһабын. Онно хаста да көрсөн ааһаммын, суруналыыс, суруйааччы, кинигэ таһаарааччы Борис Павловы син билэр курдук сананабын. Кини “Дьолуо” диэн кинигэтин туһунан профессор В.Б. Окорокова “Көҥүл санаа хомпоруун хоһооно” диэн ыстатыйатын онон эмиэ умсугуйан аахтым.
Аны туран, “Кыһа” балаһаҕа ХИФУ устудьуоннара барыта аахпыт кинигэлэрбин ырыппыттар.
Дьикти эҥээрдээх “Тобулдьу” балаһаҕа, “Айар кут: көҥүл иэйии” бөлөх дьоно, биир эрэнэр, киэн туттар кыыспыт Марианна Сатанар суруйуута тахсыбыт. Кини салгыы үөрэтэр-чинчийэр үлэҕэ сыстыаҕар итэҕэйэбит. Марианна Сатанар “Олоҥхо аныгы чинчийии хараҕынан” диэн үлэтин бу нүөмэртэн ааҕан сэргиэххит.
М.П. Григорьев, П.С. Максимов “СР народнай артыыһа А.П. Николаев төрдө-ууһа” диэн ырытыыларыттан киһи төрүччүнү чинчийиигэ элбэххэ үөрэнииһи дии санаатым.
“Көр-күлүү” түһүмэххэ Арчылан “Бириис...” диэн кэпсээнин ааҕыҥ ‒ хас тэрилтэ аайы буолар көрдөөх түгэни суоруллубат гына суруйбут.
“Дьүрүл” түһүмэххэ ф.н.к, доцент Валентина Семёнова Мэҥэ Хаҥалас да, өрөспүүбүлүкэ да киэн туттар киһитэ Виталий Андросов мөссүөнүн сырдык өйдөбүлүнэн өссө биирдэ санатта.
Түһүмэх аайы ити курдук билэрбин булан ааҕан олуһун дуоһуйдум. Дьон биһирээбитин “норуот киһитэ”, “норуот хаһыата” диэччи. Инникитин “Күрүлгэн” сурунаал итинник хайҕал аакка тиксэригэр итэҕэйдим.
Е.С. ПОПОВА-Бааттаах КЫРАТА.
Мэҥэ Хаҥалас, Майа.
