Айсен Николаев үлэтин сүрүн түгэннэрэ
Ыам ыйын 22 күнэ. Ил Дархан Саха сирин олохтоохторун Сайылык күнүнэн эҕэрдэлээтэ. Бу бэлиэ күнү быйыл бэһис сылын бэлиэтээтибит. Ньукуолун күн алаадьы, кус минэ буһаран, дьоммутун кытта остуол тула мустабыт. Үгэс быһыытынан сайылыкка көһүү саҕаланар. Эҕэрдэҕэ этиллэринэн, быйыл саамай элбэх сайыҥҥы пиэрмэлээх улуустарынана буолаллар: Уус Алдан 39 сайылыктаах, Сунтаар – 37, Мэҥэ Хаҥалас – 33, Чурапчы – 29, Амма, Хаҥалас – 27-лии сайылыктаахтар. Тиэхиньикэнэн хааччыллыы тупса турар. 255 сайылык механизацияламмыт, 273 – уот лииньийэтигэр, 45 – дизельгэ холбоммут, 6 – күнтэн иитиллэр батарыайаларынан, 6 сайылык моногенераторынан хааччыллыбыт. Нам, Горнай, Амма, Ньурба улуустарыгар саха ынаҕын ууһатар түөрт сайыҥҥы пиэрмэ тэрилиннэ. Быйыл барыта холбоон 1329 саха сүөһүтэ, ол иһигэр 366 саха ынаҕа сайыҥҥы мэччирэҥҥэ көспүт. Кэнники сылларга сайылыктары тутарга өрөспүүбүлүкэ судаарыстыбаннай бүддьүөтүттэн 75 мөл. тахса солк. үп 24 хаһаайыстыбаҕа ыытылынна. Быйыл Кэбээйи улууһун «Сайылык», Томпо оройуонун «Томпо-Ас», Сунтаар улууһун «Силис» уонна «Кириэстээх» тыа хаһаайыстыбатын туһанааччыларын кэпэрэтииптэрэ 100 сүөһү турар титииктэрин тутарга субсидиялары ыллылар. Ил Дархан тыа сирин туруу үлэһит дьонугар сыралаах үлэлэрин иһин махтанна, Үлэ сылыгар таһаарыылаах үлэни баҕарда. Күүтүүлээх самаан сайыммыт өлгөм үүнүүлээх, үүт-сүөгэй быйаҥнаах буоларыгар баҕа санаатын эттэ.
Ыам ыйын 22 күнэ. Айсен Николаев Анаабыр улууһун баһылыга Эдуард Платоновы кытта көрсөн, улуус социальнай-экэнэмиичэскэй сайдыытын уонна халаан уутугар бэлэмнэнии боппуруостарын кэпсэттэ. Ол курдук, Сааскылаахха 120 миэстэлээх гимназия уонна 50 миэстэлээх уһуйаан икки бөлөхтөөх дьиэтин итиэннэ Үрүҥ Хайаҕа амбулаторияны туттарыыны көрдүлэр. Быйыл Үрүҥ Хайаҕа оптоловокно ситимэ тардыллан, социальнай эбийиэктэр холбонуохтара. Кэпсэтии кэмигэр өрөспүүбүлүкэ баһылыга байыаннай дьайыыга кыттар байыастары уонна инилэр дьиэ кэргэттэрин өйөөһүн үлэтигэр болҕомтону туһаайда. Улуус баһылыга байыастар дьиэ кэргэттэригэр волонтердар көмөлөһөллөрүн, өрөспүүбүлүкэттэн, улуустан көрүллэр төлөбүрдэр кэмигэр бэриллибиттэрин иһитиннэрдэ. Эдуард Платонов ааспыт сыл түмүгүнэн улууска таба ахсаана 23,3 тыһ. диэри эбиллибитин, бу өрөспүүбүлүкэҕэ таба уопсай ахсаанын 9,3% ыларын эттэ.
Ыам ыйын 22 күнэ. Саха сиригэр улуу тириэнньэр Дмитрий Коркин 95 сылын көрсө саха тустууктара 1976 сыллаахха Монреальга ыытыллыбыт олимпийскай оонньууларга тэҥинэн үс мэтээли аҕалбыт чыпчаал кыайыыларын туһунан уус-уран киинэ уһуллуута саҕаланна. Бу туһунан киинэни устааччылар уонна сүрүн оруолларга оонньооччулар Айсен Николаевы кытта көрсөн үллэһиннилэр. Киинэ режиссерэ Михаил Лукачевскай этэринэн, саҥа киинэ аан дойду ирдэбилигэр эппиэттиэҕэ, онно анаан дойду бастыҥ оборудованиета аҕалыллыбыт. Киинэ устуутугар сыл аҥаара бэлэмнэммиттэр, сүүстэн тахса киһилээх хамаанда үлэлэһэр. Аан бастаан пластическай гириими туһаныахтара. Саха киинэтигэр аан бастакынан компьютернай графиканан Монреаллааҕы «Гранд» олимпийскай стадиону үтүгүннэрэн оҥоруохтара. Сүрүн оруоллары -- Дмитрий Коркины СӨ үтүөлээх артыыһа Иннокентий Луковцев толоруоҕа. Павел Пинигин оруолугар Гаврил Менкяров, Роман Дмитриевы Семен Лукин, Александр Иванову Дьулусхан Андросов оонньуохтара. Сценарийы Алексей Амбросьев суруйбут. Хартыынаны 2023 сылга улахан экраҥҥа таһаарыахтара, аан дойду үрдүнэн көрдөрүөхтэрэ. Айсен Сергеевич айар бөлөххө ситиһиини баҕарда, саха киинэтин өссө үрдүк таһымҥа таһаарыҥ диэн баҕа санаатын эттэ.
Ыам ыйын 23 күнэ. Айсен Николаев бу күн өрөспүүбүлүкэ иккис бэрэсидьиэнэ Вячеслав Штырову 70 сааһын туолбутунан эҕэрдэлээтэ. Вячеслав Анатольевич өрөспүүбүлүкэни аҕыс сыл ситиһиилээхтик салайбыта. Айсен Сергеевич кини Сахабыт сирин сайдыытыгар киллэрбит сүҥкэн кылаатын, киһи быһыытынан хаачыстыбаларын, дьоҥҥо эйэҕэһин уонна чиэһинэйин, киэҥи, ырааҕы анааран көрөр толкуйун, дириҥ билиитин, салайар, хаһаайыстыбаннай үлэҕэ улахан баай уопутун, билигин кинини кытта мэлдьи сүбэлэһэрин бэлиэтээн эттэ.
Ыам ыйын 23 күнэ. Айсен Николаев бырабыыталыстыбаҕа балаҕан ыйын 1 күнүгэр диэри Мииринэй улууһун киин балыыһатын өрөмүөннээһиҥҥэ дорожнай каартаны оҥорорго сорудахтаата. Өрөмүөн үлэтэ 2024 сылга саҕаланыаҕа. Бастакынан поликлиника оҥоһуллуоҕа, ону сэргэ оҕо төрүүр дьиэтин саҥардыахтара.
Ыам ыйын 23 күнэ. Арассыыйа Бэрэсидьиэнэ Владимир Путин биир дойдулаахпыт, «Боотур» этэрээт хамандыыра Александр Колесовка «Арассыыйа Дьоруойа» үрдүк наҕарааданы Кириэмилгэ Екатерининскай саалаҕа үөрүүлээх быһыыга-майгыга туттарда. «Бу мин наҕараадам эрэ буолбатах, бу дойду көмүскэлигэр олохторун толук уурбут бойобуой доҕотторбут наҕараадалара. Бу наҕараада — кинилэр хорсун быһыылара», — диэн Александр Колесов наҕараадалааһын кэмигэр эттэ.
Айсен Николаев Арассыыйа Дьоруойун эҕэрдэлииригэр биһиги ортобутугар маннык дьон баарынан киэн туттарын, кинилэр үүнэр көлүөнэҕэ бастыҥ холобур буолалларын, кинилэргэ патриотизм, хорсун быһыы көннөрү тыл буолбатаҕын, атын дьону быыһыыр туһугар бэйэлэрин кэрэйбэттэрин, хорсуннарын көрдөрөллөрүн эттэ. Ол курдук, үгүс киһи бэйэтин баҕатынан дойдутун көмүскүү байыаннай дьайыыга кытта сылдьарын, Александр наҕараадата – бу биһиги элбэх омуктаах норуоппут сомоҕолоһуутун бэлиэтэ буоларын эттэ.
Ыам ыйын 24 күнэ. Арассыыйаҕа славян омук сырдатааччыларын, сибэтиэй Кириллы уонна Мефодийы өйдүүр-саныыр славянскай сурук-бичик уонна култуура күнүн 1991 сылтан бэлиэтииллэр. Кирилл уонна Мефодий тылы олохтуурга сүдү кылааты киллэрбиттэрэ, духуобунас уонна култуура үгэстэрин сайыннаран, славянскай букубаары оҥорон, Библия тылыгар тылбаастаабыттара. Ил Дархан бэйэтин эҕэрдэтигэр бэлиэтээбитинэн, бу күн биһигиги уһулуччулаах учуонайдарбытын, сырдатааччыларбытын, кинилэр нэһилиэстибэлэрин ахтабыт-саныыбыт. Саха сиригэр тылы сайыннарыыга ураты болҕомто ууруллар. Сыл ахсын бу күнү көрсө фестиваллар, библиотечнай уруоктар, быыстапкалар ыытыллаллар, Ил Дархан бириэмийэтин туттараллар. Улуу тылбытын харыстыаҕыҥ, көлүөнэттэн көлүөнэҕэ чөл туруктаах тиэрдэргэ бары кыһамньыбытын ууруоҕуҥ диэн кини эттэ.
Ыам ыйын 24 күнэ. Ил Дархан Москваҕа Арассыыйа монополияны хааччахтыыр федеральнай сулууспатын салайааччыта Максим Шаскольскайы кытта көрсүһүүтүгэр уот ситимин үлэтин хааччыйыы боппуруостара көрүлүннүлэр. Өрөспүүбүлүкэ «Якутскэнерго» хампаанньа үлэтин тупсарыыга анаан киллэрбит этиилэрин ырытыыта буолла. Кэпсэтиигэ «РусГидро» хампаанньа генеральнай дириэктэрэ Виктор Хмарин уонна бырабылыанньа чилиэнэ Роман Бердников кыттыыны ыллылар. Кинилэр электроэнергия котловой тарыыптарын дьүүллэстилэр уонна бэрэсидьиэн боломуочуйалаах бэрэстэбиитэлэ Юрий Трутнев энергетикэ эбийиэктэригэр саахал тахсыытын аччатарга сорудаҕын толоруу ньыматын көрдүлэр. «Якутскэнерго» уонна «РусГидро» хампаанньалар өрөспүүбүлүкэ энергетикэтин ситимин, уотунан хааччыйыы тиһигин күүһүрдэргэ бырагыраама ылыммыттар. Бу бырагыраама саахалтан сылтаан уоту араарыы ахсаанын аччатыахтаах.
Ыам ыйын 24 күнэ. Москваҕа СӨ Бастайааннай Бэрэстэбиитэлистибэтигэр Айсен Николаев өрөспүүбүлүкэ бастакы бэрэсидьиэнэ Михаил Николаевы кытары көрүстэ. Кэпсэтии кэмигэр эрэгийиэн социальнай-экэнэмиичэскэй сайдыытын боппуруостарын ырыттылар, Айсен Сергеевич ханнык сүрүн соруктарга үлэ барарын, тутаах былааннар тустарынан билиһиннэрдэ. Михаил Николаев дьон олоҕун таһымын тупсарыыга сүрүн болҕомто туһаайылларынан, Ил Дархан ыытар үлэтин өйүүрүн биллэрдэ.
Ыам ыйын 24 күнэ. Саха сирэ А.А. Вишневскай аатынан Киин байыаннай госпиталы кытта сөбүлэҥ түһэристэ. Докумуоҥҥа Биир кэлим координационнай киин салайааччыта, СӨ бастайааннай бэрэстэбиитэлэ Андрей Федотов уонна госпиталь салайааччытын солбуйааччы Роман Зенин илии баттаатылар. Сөбүлэҥи баттаһыы кэнниттэн Айсен Николаев госпиталга эмтэнэ сытар биир дойдулаахтарын кытта көрүстэ. Бааһырбыт байыастары кытта ыкса кэпсэтэн, түргэнник үтүөрэллэригэр баҕа санаатын этэн санааларын көтөхтө. Кэлсибит волонтердар байыастарга сахалыы дьиэ аһын, араас сиртэн кэлбит туттар малы-салы биэрдилэр.
Сөбүлэҥ Саха сириттэн тиийбит СВО кыттыылаахтарын уопсай күүһү түмэн реабилитациялыырга ананар. Өрөспүүбүлүкэ уонна госпиталь эмтэнэ киирбит дьоҥҥо социальнай уонна психологическай өйөбүлү оҥорууга үлэлэһиэхтэрэ. Айсен Николаев бэлиэтээбитинэн, маннык сөбүлэҥ Бурденко аатынан госпиталы уонна Ростовтааҕы байыаннай госпиталы кытта түһэрсибитэ.
Ыам ыйын 25 күнэ. «Арассыыйа креативнай нэдиэлэтэ – Уһук Илин» форумҥа Владивостокка Саха сирин креативнай кыаҕын билиһиннэрдилэр. Сессияҕа Айсен Николаев кытынна. Кини Саха сиригэр креативнай экэниэмикэни сайыннарыыга улахан болҕомто уурулларын, бу индустрия экэниэмикэҕэ ылар ирээтин улаатыннарыыга үлэ кэлимник барарын эттэ. Бу эйгэҕэ биһиги эрэгийиэммит бастакынан 2025 сылга диэри кэнсиэпсийэ ылыммыта, хайысханы сүрүннүүр Корпорация тэриллибитэ. «Үлэ кыбаартала» креативнай кластер Арассыыйаҕа бастакынан аһыллыбыта. Итиннэ резидент ахсаана 150 тиийиэҕэ, 1250 үлэ миэстэтэ тахсыаҕа, 5 млрд солк. үбү киллэрэр былааннаах. Айти-өҥөнү оҥорууга Саха сирэ Уһук Илиҥҥэ инники күөҥҥэ сылдьар, резиденнэр 1 млрд солк. үбү киллэрбиттэрэ. Саха сирэ былырыын бастыҥ креативнай эрэгийиэн аатын ылан, Арассыыйа национальанй бириэмийэтин ылбыта.
Ыам ыйын 25 күнэ. «Үлэ кыбаартала» креативнай кластер Уһук Илиҥҥэ бастыҥ архитектурнай бырайыак буолла. Арассыыйа үтүөлээх архитектора Александр Ческидов аатынан «ДВ Зодчество-2023» Уһук Илиҥҥи архитектурнай бэстибээлгэ саха архитектордара креативного кластерга бырайыактара үрдүк наҕарааданы ылла.
««Үлэ кыбаарталын» биһиги саҥалыы туппатахпыт, урукку эт кэмбинээтин эргэ тутуутугар аныгы креативнай эйгэни олохтоотубут. Мин санаабар, бу дойдуга биир бастыҥ буолар. Кластер иһигэр киинэ, анимация, постпродакшн, музыка, муода курдук индустрияларынан дьарыктаналлар. Бу бырайыак креативнай экэниэмикэҕэ биһиги Уһук Илиҥҥэ, дойдуга инники күөҥҥэ сылдьарбытыгар төһүү күүс буолуоҕа», – диэн Айсен Николаев эттэ.
Ыам ыйын 26 күнэ. Ил Дархан Арассыыйаҕа урбаанньыт күнэ бэлиэтэнэринэн бу эйгэҕэ үлэлээччилэри эҕэрдэлээтэ. Саха сирэ социальнай-экэнэмиичэскэй өттүнэн ситиһиилээхтик сайдарыгар урбаан биллэр оруолу ылар. «Биһиги урбаанньыттарбыт дойдуларын дьиҥнээх патриоттара буолалларын көрдөрдүлэр. Саха сирин үгүс тэрилтэтэ байыаннай эпэрээссийэ биллэриллээтин кытары оҥорон таһаарар үлэтин хайысхатын уларыппыта. Байыаннай эпэрээссийэ байыастарыгар таҥаһы-сабы, суумкалары, утуйар мөһөөччүктэри тигэллэр, эми-тому, тиэхиньикэни уонна тэриллэри атыылаһан биэрэллэр. Волонтердар ыстааптарын үлэтигэр кыттыыны ылаллар. Биһиги биисинэс сайдарыгар салгыы сөптөөх усулуобуйаны оҥорор, дьыалабыай килиимэт тупсарыгар көмөлөһөр, биир кэлим өйөбүл хайысхатын кэҥэтэр санаалаахпытыгар эрэниҥ. Саха сирин урбаанньыттара салгыы үтүө суобастаахтык үлэлииллэригэр, сонун бырайыактары олоххо киллэрэллэригэр, оҥорон таһаарыыга саҥа технологиялары ситиһиилээхтик туһаналларыгар эрэнэбин», -– диэн Айсен Сергеевич бэлиэтээн эттэ.
Санатар буоллахха, билигин өрөспүүбүлүкэҕэ дьоҕус уонна орто урбаан субъектарын ахсаана 42 тыһ. тиийэр, оттон бу эйгэҕэ 126 тыһ. киһи дьарыктанар.
Ыам ыйын 26 күнэ. Айсен Николаев Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр бэрээдэги хааччыйыыга Сүрүннүүр сэбиэт мунньаҕын ыыппытыгар национальнай бырайыактары олоххо киллэрэргэ быраабы кэһиини сэрэтэр уонна бохсор миэрэлэри көрдүлэр. Ону таһынан экстремистскэй хайысхалаах буруйу оҥорууну, иһитиннэрэр-телекоммуникационнай ситимнэргэ уопсай нуормаҕа эппиэттээбэт сүүрээни булуу уонна сэрэтии үлэлэрин түмүктэрин көрдүлэр. Маныаха Ил Дархан уопсай нуормаҕа эппиэттээбэт түмсүүлэргэ сокуоннай саастарын ситэ илик оҕолору угуйуулары таһаарбат туһугар үлэҕэ болҕомтотун уурда. Дьокуускайга «Куттала суох куорат» видеокамеранан кэтээн көрүүнү хабан туран, мониторинг тиһигин кэҥэтии наадата бэлиэтэннэ.
Ыам ыйын 26 күнэ. Ил Дархан байыаннай сулууспаҕа талан ылар кэлим кииҥҥэ быстах байыаннай дьайыыга барар дьон уйулҕалара туруктаах буоларыгар психологическай бэлэмнээһини тэрийэргэ бырабыыталыстыбаҕа сорудахтаата.
«Биир ньыгыл Арассыыйа» эриэгийиэннээҕи приемнайыгар Ил Дарханы кытта көрсөн, психиатр быраас, өрөспүүбүлүкэтээҕи психоневрологическай диспансер кылаабынай бырааһын солбуйааччы Елена Мордосова байыаннай сулууспаҕа барааччыларга уйулҕаларын бөҕөргөтөр үлэни ыытарга этии киллэрдэ. Быстах кэмҥэ байыаннай эпэрээсийэҕэ барар дьон уйулҕаларын бөҕөргөтүүгэ психотерапевтар уонна клиническэй психологтар үлэлэһиэхтэрэ. Үлэ бу бырагыраамата бу иннинэ байыаннай дьайыыга сылдьыбыт дьон уопуттарыгар олоҕуран оҥоһуллубут. Илиҥҥи байыаннай уокурук хантырааҕынан барар дьону кытта үлэлэһэр пуунун салайааччыта Андрей Герасименко үлэ бу көрүҥэ дьон доруобуйатын уонна олоҕун харыстыырга туһуланарын бэлиэтээтэ. Ил Дархан Айсен Николаев Елена Мордосова этиитин өйүүрүн биллэрдэ. «Хантарааҕынан сулууспалыан баҕалаах киһи үгүс, онон кинилэргэ тустаах өйөбүл оҥоһуллара тоҕоостоох», — диэн бэлиэтээтэ.
Ыам ыйын 26 күнэ. Ил Дархан Айсен Николаев уонна өрөспүүбүлүкэ бөдөҥ урбаанньыттара РФ Бэрэсидьиэнэ Владимир Путин Бүтүн Арассыыйатааҕы «Дьыалабыай Арассыыйа” уопсастыбаннай тэрилтэ чилиэннэрин кытта көрсүһүүтүгэр онлайн кытыннылар.
РФ Бэрэсидьиэнэ Владимир Путин «Дьыалабыай Арассыыйа» уопсастыбаннай тэрилтэ Федерация субъектарын, муниципалитеттар салайааччыларын кытта ыкса сибээстээхтик үлэлиирин, эрэгийиэннээҕи инвестиционнай стандарт үлэҕэ киириитин көхтөөхтүк сүрүннүүрүн бэлиэтээтэ. Судаарыстыба баһылыга ырыынак ис тутулунан эрэ олорор сатабыла суоҕун, сонун өрүттэри тобулуохха наадатын бэлиэтээтэ. Ол курдук, Азия, Африка, Латинскай Америка курдук дойдулар табаар, өҥө, технология саҥа сайдар суолларын көрдүүллэрин, байыталларын холобурдаата. Маныаха Саха сирин кыаҕа бэлиэтэннэ. Азия-Тиихэй акыйаан эрэгийиэннэрэ атыы-эргиэн ырыынагын Хотугу муора суолунан сайыннарарга өрөспүүбүлүкэ суолтата сүҥкэнин өйдүүллэр.
Саха сирин баһылыга Айсен Николаев «сыл аайы 10-15 млрд солк. диэри геологическай-сырьевой базаны тэтимнээхтик хаҥатыыга пилотнай эрэгийиэн буолар кыахтаахпыт» диэн көҕүлээтэ. Бу этиини дойду салалтата биһирии ылынна. Айсен Николаев этэринэн, маннык былааны олоххо киллэрии чугастааҕы 15 сыл устата 1 трлн солк. тахса нолуок үбүн хааччыйыаҕа, 15 тыһ. кэриҥэ саҥа үлэ миэстэтин таһааран, эрэгийиэҥҥэ 2,5 трлн солк. инвестицияны тардар кыах баар.
Ыам ыйын 27 күнэ. Ил Дархан көҕүлээһининэн былырыыҥҥыттан биир кэлим эксээмэни 100 баалга суруйбут оҕолорго 100 тыһ. солк. төлөөһүн салҕаныаҕа.
«Саха АССР 100 сылынан биир кэлим эксээмэни 100 баалга суруйбут выпускниктарга 100 тыһ. солк. биир кэмнээх төлөбүрү олохтообутум. Барыта 22 оҕо маннык төлөбүрү ылбыта. Мантан ыла маннык өйөбүл инникитин баар буолуоҕа. Бу биһиги талааннаах оҕолорбутун өйүүр сөптөөх дьаһал буолуоҕа», — диэтэ Айсен Николаев.
Быйылгыттан 100 бааллаах оҕону бэлэмнээбит учууталлар биир кэмнээх төлөбүрү эмиэ ылыахтара. Муниципальнай тэриллиилэр педагогтарга төлөбүрү бэйэлэрин көҕүлээһиннэрин биэрэргэ туруорустулар. Холобур, Дьокуускай учууталларыгар эмиэ 100 тыһ. солкуобай туттарыллыаҕа. Улуустарга төлөбүр сууматын бэйэлэрэ быһаарыахтара.
Ыам ыйын 27 күнэ. Дьокуускай куорат 6-с нүөмэрдээх оскуолатыгар Тиһэх чуораан тыаһаата. Оҕолор үөрүүлэрин Айсен Николаев кэлэн үллэһиннэ. Санатар буоллахха, муус устар 27 күнүгэр Ил Дархан «Саха» ГТРК телеканаалга быһа эфиргэ тахсыбытыгар бу оскуола 11-с кылааһын үөрэнээччитэ Максим Лисенев Айсен Сергеевиһы Тиһэх чуораан тэрээһинигэр ыҥырбыта. Ил Дархан дьаһалынан туттарыллыбыт тупсаҕай оскуолаҕа 1492 оҕо үөрэнэр, быйыл 24 үөрэнээччи бүтэрэр.
«Быйыл Саха сирин нэһилиэнньэтэ ахсаана мөлүйүөҥҥэ тиийиэхтээх. Төһөнөн элбэх оҕо, соччонон үгүс оскуола, уһуйаан тутуллуохтаах. Быйылгы сылга биһиги 18 оскуоланы, 6 уһуйааны туттубут. Ааспыт биэс сылга 48 оскуола уонна 75 уһуйаан үлэҕэ киирбитэ. Биһиги оҕолорбут патриот буолан, өрөспүүбүлүкэбитин, дойдубутун хамсатар кыахтаах дьон быһыытынан иитиллэн тахсаллара суолталаах. Оскуоланы бүтэрээччилэргэ ситиһиини баҕарабын», — диэн Ил Дархан эҕэрдэлээн эттэ.
Ыам ыйын 27 күнэ. Айсен Николаев Дьокускайга «Звезднай» микро-оройуоҥҥа сылдьан, олорор дьиэлэри тутуу хаамыытын бэрэбиэркэлээтэ. Бу саҥа түөлбэҕэ бастакы таас дьиэлэр үлэҕэ киирдилэр. 469 квартираҕа хаарбах дьиэлэртэн дьону уонна 32 квартираҕа тулаайах оҕолору көһөрбүттэр.
«Саҥа микро-оройуону тутуу бырайыага 2021 сыллаахтан саҕаламмыта. «Звезднай» — киин куорат сайдыытын биир сүрүн хайысхата. Манна 1980 миэстэлээх икки оскуола, 690 миэстэлээх икки оҕо саада, симиэнэҕэ 600 киһи сылдьар поликлиника, сабыылаах каток, супермаркет арааһа баар буолуоҕа», — диэн бэлиэтээтэ Ил Дархан.
Ил Дархан ылыммыт тэтими ыһыктыбакка, бэдэрээччиттэр тустаах болдьохторугар тутууну түмүктүүллэригэр эрэнэрин биллэрдэ.
Ыам ыйын 27 күнэ. Өрөспүүбүлүкэ баһылыга бу күн Дьокуускай куоракка ДСК оройуонун оскуолатын тутуутун көрдө, Кузьмина уулусса 28/3 дьиэтин оҕо былаһааккатын, Мархаҕа Можайскай уулуссатын Үс Хатыҥҥа диэри өрөмүөннэнэр суолун бэрэбиэркэлээтэ. Ону тэҥэ «Сатал» түөлбэҕэ уот ситимин боппуруоһунан мунньахтаата. Табаарыстыбалар атырдьах ыйыгар диэри кыһалҕаны быһаарыахтаахтар. «Сатал» түөлбэҕэ СВО кыттыылаахтарыгар 128 учаастак көрөргө былаанныыллар. Ону тэҥэ, 990 миэстэлээх оскуола, 350 миэстэлээх икки оҕо уһуйаанын тутуохтара.
Бу күн «Олоҥхо ыраас сирэ» аахсыйа чэрчитинэн субуотунньук буолбутугар Ил Дархан кытынна. Жатайга «Точка будущего» комплекс таһын ыраастаатылар. Тэрээһин СВО кыттыылааҕар, бу субуотунньук-аахсыйа актыбыыһа, Уус Алдан Өнөрүттэн төрүттээх Евдоким Ушницкай сырдык кэриэһигэр ананна.
«Бу Евдоким Ушницкай курдук биһиги уолаттарбыт хорсун быһыыларынан дойдубут көмүскэллээх. Биһиги кинилэринэн киэн туттабыт уонна кэриэстии сылдьыахтаахпыт», — диэн Айсен Николаев эттэ.
СӨ баһылыга «ZEMA» түмсүүгэ субуотунньугу тэрийбиттэрин иһин махталын эттэ. «Олоҥхо ыраас сирэ» аахсыйа 2016 сылтан сыллата ыытыллар.
Күндү Саха сирин олохтоохторо! Самаан сайыммыт арыый хойутаан кэлэн, от-мас тыллар, тулабыт күөҕүнэн чэлгийэн эрэр, ыһыы үлэтэ үгэннээн турар. Тиэргэммитигэр хортуоппуй, рассадалаабыт үүнээйибитин олордууттан саҕалаан киэҥ бааһыналарга үлэһит дьон түбүгүрэр, онуоха күммүт-дьылбыт аһары тымныйбакка, сөбүгэр ардаан, өлгөм үүнүүнү түстээтин.
Андрей Сорокин хаартыскаҕа түһэриитэ.
Афанасий Ноев.
