Талан ылбыт идэҕинэн үлэлииргэ санааҥ сыппат? Оччотугар саҥа хайысханы булан, сонун идэни баһылаан бу эйгэҕэ бастакынан суолгун тэл!
Маннык аныгылыы өйдөөх-санаалаах, баара-суоҕа 33 саастаах, Амматтан төрүттээх, идэтинэн филолог, “Организорро” хампаанньа салайааччыта Евгений ОКОРОКОВ буолар. Евгений айарын-тутарын, саҥа сонун идиэйэлэри олоххо киллэрэрин үөрэн-көтөн, хараҕа уоттанан, чаҕылыйан, уоттаах-төлөннөөх баҕайытык кэпсиирин үөрэ, сэҥээрэ истэҕин.
Аныгы ыччат барахсан сайдыылаах олоҕу кытта тэҥҥэ хардыылаан, арҕааҥҥы дойдулартан хаалсыбакка, төрөөбүт дойдуларыгар үлэ саҥа хайысхатын олоххо киллэрэллэрин хайгыы, үөрэ истэҕин. Чэ, ол туһунан Евгенийтэн бэйэтиттэн истиэҕиҥ!
“Порядок в доме – порядок в голове”
– Саҥаран-иҥэрэн бэрт сытыы киһигин быһыылаах. Үлэҥ хайысхата бэйэҕэр сүрдээҕин барсар.
– Идэбинэн филологпын, ХИФУга “литэрэтиирэлии кириитикэ уонна эрэдээксийэлээһин” идэтигэр үөрэммитим. Үөрэхпин бүтэриэхпиттэн идэбинэн буолбакка, эргиэн араас хайысхатыгар үлэлээбитим ыраатта.
Бэйэм бэрээдэги, ырааһы олус сөбүлүүбүн. Олоххо тугу барытын былааннаан үлэлиирбин ордоробун. Бэйэм кыраныысса таһыгар, ол иһигэр Кытайга үлэлии сылдьыбытым. Онно сылдьан, сайдыылаах олоҕу кытта тэҥҥэ алтыһан, билэн-көрөн, олоххо көрүүм киэҥ, саҥа хайысханы, идэни көрдүүр мөккүөрдээхпин. Саҥаны барытын интэриэһиргиибин уонна онно түргэнник ылсабын, үөрэнэбин. Аныгы ыччат сиэринэн билэ-көрө сатыыр баҕам улахан, уопсайынан, “космополиппын” диэххэ сөп.
Ол сиэринэн, билиҥҥи олох сайдыытынан, “Организация пространства” уонна “Интерьерный стилист (декорирование)” диэн хайысханы сэҥээрэн, ылсан үлэлии сылдьабын. Бу идэлэр Эмиэрикэҕэ баар буолбуттара ыраатта. Оттон Арассыыйаҕа 5-6 сыллааҕыта, Саха сиригэр саҥа киирэн эрэр. “Организация пространства” идиэйэтэ Турцияҕа сөмөлүөтүнэн көтөн истэхпинэ, кинигэ ааҕа олордохпуна, эмискэ киирэн кэлбитэ. Онтон “интерьерный стилист” идиэйэтэ соторутааҕыта эрэ толкуйдаммыта.
Дьокуускай – олоҕу кытта тэҥҥэ хардыылыыр, сайдыылаах куорат. Талааннаах, “креативнай” өйдөөх-санаалаах ыччат элбэх. Онон олох сайдыытыгар сөп түбэһиннэрэн уонна ирдэбилинэн куораппытыгар саҥа хайысханы, идэни олоххо киллэриэххэ уонна дьон-сэргэ олорор дьиэтин сааһыланыан, олоҕун тупсарыан баҕарара баар суол диэн санааттан “Организорро” тэрилтэни ыам ыйын саҥатыттан арыйан үлэлэтэн эрэбит. Бэйэм чааһынай урбаанньыппын. Билигин тэрилтэбэр 3 үлэһиттээхпин.
– Дьон төһө сэҥээрэрий?
– Бастаан ыалларынан, дьиэлэринэн сылдьан “Организация пространства” хайысхаҕа үлэбитин саҕалаабыппыт. Дьон сүрдээҕин интэриэһиргээбиттэрэ. Бу үлэ хайысхатыгар, эн кэллиҥ да ыал дьиэтин сааһылаан, хомуйан киирэн бараҕын диэн буолбатах. Манна уйулҕа үлэтэ эмиэ киирсэр. Дьону кытта кэпсэтэҕин, санааларын истэҕин. Дьиэлээх хаһаайын үйэлэргэ муспут баайын-дуолун ылла даҕаны таһырдьа быраҕан кэбиспэт. Сорох ыалга сырыттаххына, дьиэлэрин иһэ тобус-толору наадалаах, наадата суох “сээкэйдэринэн” толору буолар. Манна биһиги хаһаайын санаатын учуоттуубут. Быраҕыллар мал баар буоллаҕына, “үтүө дьыалаҕа” көмөлөһөн, онно туттаралларыгар сүбэлиибит.
Дьиэ иһигэр бөх-сах мунньуллуо суохтаах. Хас биирдии мал-сал бэйэтэ анал миэстэлээх буолара ирдэнэр. Ол курдук, дьон тус олоҕор бэрээдэктээх буоларыгар ыҥырабыт. Киһи дьиэтэ бэрээдэктэннэҕинэ, олоҕо бэрээдэктэнэр, тупсар. Хас биирдии киһи “тус олоҕор” киирэр буолаҥҥын, манна сөптөөх сыһыан ирдэнэр.
Билигин хамсык кэмэ буолан, мээнэ ыал тастан киһини киллэрбэт. Биһиги туох баар ирдэнэр саньытаарынай нуорманы (мааска, бэрчээкки) барытын тутуһан сылдьабыт. Киирэн, дьону кытта аламаҕайдык, истиҥник кэпсэтэн, санааларын истэбит. Сорох дьон дьиэбит олус ыһыллаҕас, ыскааппыт иһэ толору таҥас-сап, бөх-сах буолунай диэн кыбысталлар. Биһиги үлэбит “конфиденциальнай”, ханна даҕаны ыһа-тоҕо кэпсии сылдьыбаппыт. “Маннык идэ баар буолуон бэркэ кэтэспиппит” диир дьон эмиэ бааллар. Онон маннык үлэ хайысхатын Дьокуускай куоракка аан бастакынан олоххо киллэрэн үлэлии сылдьабыт.
– Дьиэни-уоту дьаһайан биэрэр клининговай хампаанньаттан туох уратылааххытый?
– Манна биири өйдүөххэ наада. Биһиги дьиэни сууйар-дьаһайар клининговай хампаанньа буолбатахпыт. Сорох дьон бутуйаллар. Биһиги дьиэ ис эйгэтин, тутулун, ханна туох туруохтааҕын, дьиэ хайдах көстүүлээх буолуохтааҕын көрдөрөн, сүбэлээн-амалаан биэрэр исписэлиис буолабыт. Онно дьиэлээх хаһаайыннар барытыгар тэҥҥэ сылдьыһаллар. “Порядок в доме – порядок в голове” бириинсип тутуһуллар. Клининговай сулууспалар хаһаайын дьиэҕэ да суох түбэлтэтигэр кэлэн, сууйан, дьаһайан бараллар. Оттон биһиги өҥөбүт барыта – хаһаайыннары кыттэ тэҥҥэ үлэлээһин. Биһиги дьиэ иһин “бытархай” үлэтигэр тиийэ барытыгар былааннаһабыт, үлэлиибит. Маннык былааннаах үлэ кэнниттэн дьон махтала үгүс буолар.
– Оттон “интерьерный стилист” диэҥҥэ туох хайысхатын тутуһаҕытый?
– Мин бэйэм кыраныысса таһыгар “мерчендайзер” уонна “закупщик” идэлэринэн үлэлии сылдьыбыт уопутум билиҥҥи үлэбэр сүрдээҕин туһалыыр. “Интерьерный стилист” үлэ саҥа хайысхата буолар диэтэхпинэ, сыыспатым буолуо. Холобура, “таҥас стилиһэ” диэн идэ баар, эйигин кытта маҕаһыыҥҥа сылдьан, ханнык таҥас-сап эйиэхэ барсарын талан, сүбэлээн биэрэр идэлээх киһи. Дьон дьиэлэрин атыылыахтарын эбэтэр куортамҥа биэриэхтэрин иннинэ дьиэ ис тутулун кырасыабайдык оҥорон хаартыскаҕа түһэрдэхтэринэ, дьиэ түргэнник атыыга, куортамҥа барар. Биһиги дьиэ ис бараанын оҥорон, тупсаран биэрэбит. Онон бу өҥө билиҥҥи үйэҕэ уһулуччу суолталаах (актуальнай).
Боростуой тылынан эттэххэ, “декорирование интерьера” диэн буолар. Бастаан сүбэ-ама быһыытынан саҕаланар. Онтон хаһаайын бэйэтэ сааһылаан, кыайан миэстэлэрин булларбат түгэнигэр биһиги көмөлөһөбүт. Кини дьиэтин хосторунан сылдьан көрдөрөр, ону көрө сылдьан, ыскаап манан туруон, хартыына ханан иилиллиэн сөбүн, сибэкки ханан тиийбэтин, о.д.а. ыйан-кэрдэн, уопсай хартыынатын көрдөрөн биэрэбит.
Эйгэни тэрийии (“организация пространства”) исписэлииһэ дьиэ иһигэр ыһыллыы-тоҕуллуу, бөх-сах кыһалҕатын быһаарарга көмөлөһөр, сүбэ-ама биэрэр.
Кинилэр көмөлөрүнэн:
– дьиэҕин-уоккун дьаһанаргар бириэмэҕин кэмчилиигин;
– наадыйар сээкэйгин тустаах миэстэтиттэн судургутук булаҕын;
– дьиэлээхтэр үлэлэрэ-хамнастара таһаарыылаах буолар;
– бэрээдэктэн сылтаан дьиэлээхтэр иирсэллэрэ аччыыр;
– дьиэ-уот тупсаҕай көрүҥнэнэр.
– Ол аата, эһигини дьиэбэр ыҥыран, көннөрү сүбэ-ама ылыахпын эмиэ сөп буоллаҕа?
– Оннук. Эбэтэр эн баҕаҕынан маҕаһыыннарынан сылдьан дьиэҥ дизайныгар сөп түбэһэр остуора, ваза, лүүстүрэ, о.д.а. сээкэйи атыылаһаргар тэҥҥэ сылдьыһабыт. Үгүс ыал өрөмүөн кэнниттэн дьиэтин сибиэһэй, сонун көстүүлээх оҥорорго дьулуһар. Дьиэ декорун уларытан биэрдэххэ, сабыс-саҥа, сибиэһэй тыыннана түһэр. Ол эбэтэр эргэ интерьерин саҥардан биэрэбит. Онон маннык түгэҥҥэ биһиги эмиэ көмөҕө кэлэбит.
– Дьиэ дизайн-бырайыагын оҥороҕут дуу?
– Көмпүүтэргэ оҥоробут. Бэйэбит дизайнердаахпыт. Дьиэ миэбэлин туох, ханна туруохтааҕын эмиэ былааннаан биэрэбит. Дизайнердар дьиэни дизайныыллар, ол эрээри “бытархай” көстүүгэ болҕомтолорун уурбаттар. Дьиэ иһин хаһан баҕарар араас бытархай сээкэйдэр (“мелочь”) тупсаҕай көрүҥнүүллэрин умнар сатаммат. Ол курдук, дьыбааҥҥа хайдах быһыылаах, өҥнөөх сыттык, түннүккэ ханнык остуора барсарый, ваза, хартыына ханна туруон сөбүй? Дьиэҥ ис барааныгар барсар гына ситэрэн-хоторон биэрэбит.
Билиҥҥи олох сайдыытынан, хаамыытынан көрөн, дьон маннык өҥөҕө наадыйар эбит. Киһи биирдэ бэриллэр олоҕор үчүгэй олоҕу олорон ааһыахтаах.
– Өҥөҕүт сыанатын хантан билиэхтэрин сөбүй?
– Өҥөбүт сыаната удамыр. Үлэбитин социальнай ситим нөҥүө билиһиннэрэбит, дьон-сэргэ билиитигэр тарҕатабыт. Интэриэһиргээбиттэр @organizorro_ykt инстаграм сирэйбитигэр киирэн билсиэхтэрин сөп.
– Бу кэрдиис кэмҥэ кимнээх ордук эһиги өҥөҕүтүн туһаннылар?
– Элбэх блогерга, ыалга сырыттыбыт. Быһа холоон 100-кэ ыалга сырыттыбыт. Аныгы эдэр ыал, ыччат, олус “продвинутай” буолан, маннык идэни сэҥээрэллэр уонна туһаналлар. Дьон-сэргэ үбүн-харчытын кэмчилээн, дьиэтин-уотун тупсаҕай гына оҥосторугар кыах биэрэбит. Оннук бириинсиби тутуһан үлэлиибит.
Хас биирдии мал – бэйэтэ дьиэлээх.
– Дьэ, ол аата хайдах тупсаҕай гына оҥорон биэрэҕит?
– Эн куукунаҕар ыскаабыҥ иһигэр иһит-хомуос ханна түбэһиэх ууруллан турар. Манна сүрүн кыһалҕа тугуй? Иһиттэр наарданан, орун-оннугар туһааннаах миэстэлэригэр туруулара буолар. Холобур, туттубат иһиттэргин, сервистэргин – ыскаап үөһээҥҥи өттүгэр, аска мэлдьи туттар тумаларгын, күннэтэ туттар иһиккин чугас, көстөр сиргэ, уураҕын. Ол эбэтэр биһиги исписэлииспит эн дьиэҕэр кэлэн, барытын көрөн-истэн, “грамотно” ыйан-кэрдэн, инникитин туттаргар табыгастаах буоларын курдук ууран биэрэргэр көмөлөһөр.
– Үлэҕит саҥа хайысхата инникилээх, сайдыахпыт дии саныыгыт дуо?
– Баар бөҕө буоллаҕа. Килийиэннэрбит элбэхтэр. Хайа тэриллиэхпититтэн наадыйаллар. Онон үлэ-хамнас тохтообот.
Сааһыланыан иннинэ
“Үлэбэр бырааһынньыкка курдук кэлэбин”
Нарыйа Чемоханова, 24 саастаах, юрист идэлээх, Үөһээ Дьааҥы куоратыттан төрүттээх, тэрилтэ исписэлииһэ:
– Куораппытыгар үлэ маннык хайысхата тэриллибитэ хайҕаллаах. Ыам ыйыгар биллэриинэн көрөн, бэсиэдэни ааһан үлэлии киирбитим. Эрдэттэн “Организация пространства” диэн хайысхаҕа өйдөбүллээх этим. Үлэлии киирэн баран, бэрт элбэххэ үөрэнним. Салайааччым Евгений этэн аһарбытын курдук, “үлэбэр бырааһынньыкка курдук үөрэ-көтө барабын”. Үлэбит дьоҥҥо-сэргэҕэ үөрүүнү-көтүүнү, астыныыны, дуоһуйууну аҕаларыттан наһаа астынабын, сөбүлүүбүн.
– Дьэ, ыҥырыкка ыалга кэллиҥ. Үлэҥ туохтан саҕаланарый?
– Килийиэннэрбитин кытта билсииттэн саҕалыыбыт, санааларын истэбит. Кыһалҕаларын, туохха баҕаралларын кэпсииллэр, үлэ зонатын быһаараллар. Холобур, хордьуруоптан саҕалыыбыт. Ыскаап иһиттэн таҥаһы-сабы таһааран, барытын биир сиргэ чөмөхтүүллэр. Быраҕыллары – туһунан, саҥаны, сэнэҕи ханна эмэ биэрэргэ, соннору, былаачыйалары, бүрүүкэлэри барытын тус-туһунан наардыыбыт. Дьэ уонна туох ханна, хайдах быһыылаахтык ууруллуохтааҕын былаанныыбыт.
* * *
Дьэ, бу курдук аныгылыы өйдөөх-санаалаах эдэр дьон Сахабыт сиригэр сонун хайысханы – дьиэ, тэрилтэ иһигэр Эйгэни тэрийии (“организация пространства”) курдук интэриэһинэй үлэ хайысхатын тутуһан үлэни саҕалаабыттара хайҕаллаах. Үлэҕит таһаарыылаах, махталлаах килийиэннэргит элбии турдуннар. Кырдьык даҕаны, хас биирдии киһи өйүн-санаатын эрэ сааһылаабакка, тус олоҕор, дьиэтигэр-уотугар кытта бэрээдэк олохтуура – билиҥҥи олох ирдэбилэ.
Сэһэргэстэ
Саргылаана БАГЫНАНОВА.
