Киир

Киир

СӨ Ил Дархана Айсен Николаев «Ийэ тыл – омук үрдүк айылгытын төрдө» диэн хайысхаҕа көрбүт граныгар тирэнэн тэриллибит «Айыы арчыта» күрэх түмүк тэрээһинэ алтынньы 21 күнүгэр буолла. Күрэх Арассыыйа омуктарын үрдүк айылгылаах утум баайдарын, ону сэргэ Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр биллэриллибит Ийэ уонна Саха АССӨ тэриллибитэ 100 сылыгар ананан ыытылынна.

Тэрийээччилэр: «Күрүлгэн», «Кыым», «Кыым.ру» эрэдээксийэлэрэ уонна «Ситим» медиа бөлөх.

Өйөөтүлэр: С.А. Новгородов аатынан «Айар» национальнай кыһа; М.К. Аммосов аатынан ХИФУ Арассыыйа Хотугулуу-Илинигэр олохтоох омуктар тылларын-култуураларын института; Арассыыйа Билимҥэ академиятын Сибиирдээҕи салаатын гуманитарнай чинчийиигэ уонна хотугу аҕыйах ахсааннаах омуктар кыһалҕаларын үөрэтиигэ институтун фольклорга уонна уран сурукка салаата; СӨ национальнай бибилэтиэкэтэ; «Ааҕар Саха сирэ» көҥүл түмсүү; «Уран Саха» фирма (сал. Лука Митрофанович Егоров); «Офсет» бэчээт хампаанньата (сал. Дария Николаевна Скобелева); «Все 32» стоматология клиниката (сал. Марина Спиридоновна Платонова); «Көмүөл» кинигэ кыһата (сал. Борис Иванович Павлов).

7. Кэпсээн дьүүлүн түсчүтэ В.Б. Окорокова И.М. Попов Уһук Уйбааҥҥа тус биһирэбилин туттарарКэпсээн дьүүлүн түсчүтэ В.Б. Окорокова И.М. Попов-Уһук Уйбааҥҥа тус биһирэбилин туттарар

Бириэмийэлэри, биһирэбиллэри дьүүлдьүттэр, тэрийээччилэр, өйөөччүлэр туттардылар: Варвара Борисовна Окорокова – Арассыыйа үрдүк үөрэҕин бочуоттаах үлэһитэ, СӨ билимин үтүөлээх дьайыксыта, СӨ Б.Ө. Ойуунускай аатынан бириэмийэтин уонна Эрилик Эристиин аатынан уран сурук бириэмийэтин лауреата; Михаил Егорович Иванов-Чуона Мэхээлэ – СӨ суруйааччыларын сойууһун сүбэтин чилиэнэ, Арассыыйа суутун бочуоттаах үлэһитэ, СӨ үтүөлээх юриһа; Владимир Николаевич Степанов – «Ситим» медиа бөлөх салайааччыта, Арассыыйа үтүөлээх суруналыыһа, СӨ В.В. Никифоров-Күлүмнүүр аатынан бириэмийэтин лауреата; Лариса Иннокентьевна Кычкина – СӨ национальнай бибилэтиэкэтин национальнай уонна кыраайы үөрэтэр пуондатын сэбиэдиссэйэ; Руслан Алексеевич Баишев – тыл үөрэхтээх ааҕааччы, «Greenway» хампаанньа Саха сиринээҕи киинин салайааччыта; Ольга Андреевна Фролова-Янцен – «Айар» национальнай кыһа уран сурукка салаатын сэбиэдиссэйэ, Арассыыйа уонна Саха сирин суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ; «Все 32» стоматология клиникатын салайааччытын солбуйааччы Дмитрий Афанасьевич Дмитриев.

Хоһоон тосхоло

 Бурхалей Степанович Макаров (Үөһээ Бүлүү, Үөдүгэй) – Кылаан чыпчаал.

1987 сыллаахха СГУ саха салаатын бүтэрбит. Бастаан Олоохуна Токотугар, Үөһээ Бүлүү Тамалакааныгар, онтон улуус киинигэр оскуолаҕа саха тылын уонна уран суругун үөрэппит, дириэктэри үөрэх чааһыгар, иитэр үлэҕэ солбуйааччынан үлэлээбит. Сунтаар Кэппэндээйититтэн төрүттээх. Быйыл «Күрүлгэҥҥэ» «Дархан» диэн кэпсээнэ уонна уус-уран анаарыыта бэчээттэммитэ.
 
- «Айыы арчыта» уус-уран күрэх түмүк тэрээһинигэр сырыттым. Туймаада эбэбит килбэйэр киинигэр, буолаары буолан, эдэр сааспар үнүбэрситиэккэ үөрэнэ сылдьан элбэхтик тиэстибит ааҕар дьиэм киэҥ уораҕайыгар. Тэрээһини күрэх дьаһабыла Арчылан иилээн ыытта.
 

Бастаан, дьүүллүүр сүбэҕэ үлэлээбит дьон санааларын эттилэр, биһирээбит айымньыларын ааптардарыгар (инники күөҥҥэ тахсыбакка хаалбыттарга) бэйэлэрин өйдөбүнньүк бэлэхтэрин туттардылар: Варвара Борисовна Окорокова – Егор Борисов-Буор Булгунньахха («Таҥара кийиитэ» диэн кэпсээнин иһин), Иван Попов-Уһук Уйбааҥҥа («Таас мэҥэ» диэн кэпсээнин иһин); Руслан Алексеевич Баишев – Ефросиния Ивановаҕа (бу кыттааччы «Ийэлээҕим дуо?» диэн прозанан хоһоонун сэҥээрэн, В.Б. Окорокова киниэхэ бэйэтин өйдөбүнньүк суруктаах кинигэтин анаата. – Арчылан).

Онтон биһирэммит, кыайбыт дьон биир-биир туоһу суруктары, бириистэри туттулар.

Истэн олордоххо, бары ийэ тылбытыгар муҥура суох сүгүрүйэр, айар үлэнэн үлүһүйэн туран дьарыктанар, араас күрэхтэр кыайыылаахтара, уончалыыга тиийэ кинигэлээх, быһата, тыл кэрэтин иҥэриммит, тылы имитэн-хомутан, ааҕааччы сүрэҕэр тиийэр айымньыны суруйар дьон эбит.

Миэхэ хомоҕой хоһоонньут Чуона Мэхээлэ «Айыы арчыта» диэн бэлиэни түөспэр кэтэртэ, туоһу суругу туттарда. Ону таһынан хоһоон хомуурунньуктара кэһиилэммит. (Бэлиэтээн эттэххэ, Чуона Мэхээлэ бэлэх кинигэтин бары бастыҥнарга, биһирэммиттэргэ анаата. – Арчылан.) Анабыл суруктаах кинигэтэ, ала чуо миэхэ анаммыт курдук, «Хаһан да хойут буолбатах!» диэн ааттаах буолла. Аны, арыйа баттаабытым:

Мин хоһоон суруйабын –

Олоҕу уруйдуур-айхаллыыр

Хаһан да хойут буолбатах! –

диэн тыллаах эбит.

Тэрийээччилэргэ, дьүүллүүр сүбэҕэ уонна бары кыттааччыларга барҕа махталбын тириэрдэбин! Чэгиэн-чэбдик сылдьыҥ, айар үлэҕит айымньылаах буоллун, сытыы бөрүөҕүт сыппаабатын!

Римма Иннокентьевна Корякина-Хотууна (Чурапчы) – I чыпчаал.

Дьааҥы Боруулааҕыттан төрүттээх. «Чурапчы» айар түмсүү салайааччыта, Дьааҥы «Эчэй» айар түмсүүтүн кыттыылааҕа, СӨ суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ.

- Саха тылынан ийэ мөссүөнүн, аналын уус-ураннык арыйар кэпсээни уонна хоһоону айан суруйууга өрөспүүбүлүкэ бары муннугар олорор айар куттаахтары көҕүлүүр күрэх тэриллибитэ олус үчүгэй.

«Айыы арчыта» күрэххэ иккис төгүлүн ситиһиилээхтик кытынным. Быйыл, бастыҥ туоһутун уонна бириэмийэни таһынан, соһуччу бэлэҕи тутаммын үөрдүм. Ол – Арассыыйа худуонньуктарын сойууһун чилиэнэ Иннокентий Корякин тус илии баттааһыннаах, анабыл суруктаах улахан халандаара. Хаһан эрэ кини хартыыналарынан хоһооҥҥо күрэхтэһии биллэрбиттэригэр бастаабыттааҕым.

Бу сырыыга «Айыы арчыта» күрэх биир сонун уратылаах буолла. Тыл иччитэ, тыл төрдө Ытык Чыыбыстааны сирэйдиир чыычаах ойуулаах үрүҥ көмүстэн кутан оҥоһуллубут бэлиэ саҥа сүүрээни киллэрдэ («Уран Саха» фирма босхо оҥорбута. – Арчылан). Бэлиэ торумун Намнааҕы «Отуу уота» айар түмсүү салайааччыта Алексей Татаринов-Удьурҕай оҥорбут.

Элбэх хоһоонньут, кэпсээнньит көхтөөхтүк кыттыахтааҕа уонна күрэх тыҥааһыннаахтык ааһыахтааҕа эрдэттэн сэрэйиллэрэ – үгүс үлэ, ырытыллан, тургутуутуну хас да түһүмэҕинэн ааспыт. Ол түмүгэр бастыҥнар быһаарыллыбыттар.

Түмүк СӨ Ийэ күнүн көрсө биллэриллибитэ – эмиэ бэлиэ түгэн.

Маннык тургутуулар төрөөбүт тылы-суругу киэҥник тарҕатыыга, саха тылын чөл хаалларыыга, ыччаты иитиигэ төһүү күүс буолаллар.

3. М.П. Мохначевская Марта Мария уонна дьүүл сүбэтин кыттыылааҕа М.Е. Иванов Чуона МэхээлэМ.П. Мохначевская Марта Мария уонна дьүүл сүбэтин кыттыылааҕа М.Е. Иванов-Чуона Мэхээлэ

Мария Петровна Мохначевская-Марта-Мария (Нам) – II чыпчаал.

СӨ суруйааччыларын сойууһун, Нам улууһун «Отуу уота» түмсүүтүн чилиэнэ.

- Барыта 68 хоһоонтон, дьүүл быһаарыытынан, миэнэ инники күөҥҥэ тахсыбытыттан үөрүүм муҥура суох. Өрөспүүбүлүкэ таһымнаах күрэх тэриллибитэ сахабыт тыла сайдарыгар, ийэ аатын, суолтатын үрдүктүк тутарбытыгар улахан кылааты киллэрбитигэр саарбахтаабаппын. Маннык күрэхтэр тэриллэн, сайдан истиннэр. Барыта санаа хоту этэҥҥэ буолуохтун!

4. Тэрийээччилэр ааттарыттан В.Н. Степанов З.М. Харлампьеваҕа анаммыт бэлэҕи кыыһыгар туттарарТэрийээччилэр ааттарыттан В.Н. Степанов З.М. Харлампьеваҕа анаммыт бэлэҕи кыыһыгар туттарар

Зоя Михайловна Харлампьева (Бүлүү) – III чыпчаал.

Зоя Михайловнаҕа күрэх бириэмийэтэ уонна «Кыым» хаһыаттан анал бэлэх ананна. Тэрээһиҥҥэ кыргыттара Мария Марковна Грязнухина, Наталья Марковна Мегина, Елена Марковна Литвинцева кытыннылар.

- Наһаа үөрдүм, махталбын дьүүллүүр сүбэҕэ тиэрдэбин!

Мин 72 саастаахпын, аҕыс оҕолоох ийэбин, 25 сиэннээхпин. СӨ «Ийэҕэ Үрдүк Махтал» бэлиэтин кавалерабын. Ситиһиим онон бүтэр курдук. Оҕолорум, сиэннэрим ситиһиилэринэн кынаттанан толору олоҕу олордум.

Хоһоон айыытынан пиэнсийэҕэ тахсан баран дьарыгыран испитим. Иэйии түүн кытары киирэр этэ. Сыттыгым анныгар кумааҕылаах, харандаастаах сытар да кэм баара. Онно илиим иминэн бэлиэтэнээччибин, хараҥаҕа.

«Саха сирэ» хаһыат «Биир хоһоон» диэн куонкурус биллэрбитэ. Онно «Сиккиэр» диэн псевдонимынан икки хоһоону ыыппытым (05.12.2003). Онно иккиэннэрин бэчээккэ таһаарбыттара, миэстэлэспэтэҕим да иһин.

Уон биэс сыл хоһоон диэни илиибэр ылбатаҕым, умнубутум. Икки сыллааҕыттан саҕалаан, кыралаан, урукку хоһооннорбун бэрийтэлээбитим.

«Долун» типография «Сахалар сэрии кэмигэр» диэн күрэҕи биллэрбитэ. Онно аҕабар анаан суруйбут хоһооммун ыыппытым. Кылаан бирииһи тутаммын, кинигэ таһаартарыыга сэртипикээт ылан, хомуурунньук бэчээттэппитим. Псевдонимым өрөөбүт сылларбар былдьаммыта. Туйаара Сиккиэр ылыммыт этэ. (Бу түбэлтэҕэ «былдьаммыта» диир сатамньыта суоҕа буолуо. Биир айар ааты ылынан кэбиһии баар буолар. Үксүгэр, оннук ааттаммыт дьон баарын билбэт буолан хоһулаһыннараллар. Бу түбэлтэҕэ эмиэ оннук буолбут. – Арчылан.)

Уонна «Ньургуһун – Олох, Таптал, Кыайыы сибэккитэ» диэн хоһоон күрэҕэр бастаабытым. Дьонум-сэргэм хоһооннорбун сэҥээрэллэрэ санаабын кынаттыыр.

Бүлүү кийиитэбин, Амма Сатаҕайыттан төрүттээхпин.

Мария Еремеевна Поскачина (Дьокуускай) «Все 32» стоматология клиникатын сэртипикээтигэр «Айар» национальнай кыһаттан сэмсэ бэлэхтээх биһирэбил туоһутун тутта.

Төрөөбүт дойдута – Өлүөхүмэ улууһун Кыыллаах нэһилиэгэ. Үөрэҕэ үрдүк, идэтинэн юрист.

«Кэрэ эйгэ» диэн айар-суруйар дьон түмсүүтүн кыттыылааҕа. Кыыллаах Арыы нэһилиэгин өрөгөй ырыатын ааптара. «Туруйалар көттүлэр» диэн кылгас кээмэйдээх уус-уран киинэ сценарийын суруйбут, «Кыыллаах Арыы барахсан» кинигэни оҥорууга кыттыбыт.

- Ийэ туһунан хоһоон-кэпсээн күрэҕин түмүктүүр тэрээһинигэр кыттан, сахалыы айымньыны айар айылҕаттан айдарыылаах дьоннуун алтыстым. Тэрээһин бэрт истиҥник, сэргэхтик ааста. Төрүт тылбытын харыстыыр, сайыннарар соруктаах күрэхтэр элбэхтик ыытылла турдуннар диэн баҕа санаабын, махталбын тэрийээччилэргэ этэбин. Саха тылын кэнэҕэски дьоҥҥо тыыннаах тиэрдэр тулхадыйбат ытык иэстээх көлүөнэ буоларбытын өйдөөн, маннык тэрээһиннэри өйүөхтээхпит, ыччакка, сахалыы сайдам санаабытын тиэрдэн, омук төрөөбүт тылынан тыыннаах диэн өйдөтүөхтээхпит.

Маннык хоһоон суруйбутум, ону дьон-сэргэ ааҕыан баҕарабын.

Сахалыы саҥарар буоламмын

Тулабын сахалыы хайгыыбын:

Айылҕам саас кэлэн тылларын,

Күөгэйэ нусхайан турарын;

Сайыҥҥы күөх халлаан үрдүгүн,

Ол дуолга күөрэгэй туойарын;

Күһүҥҥү үүт туман хойуутун,

Дьыбардаах салгына дьэҥкирин;

Кыһыҥҥы тоһуттар тымныытын

Хаар түһэн сымнатан ыларын;

Дьыл кэмэ барыта солбуйсан

Кэлиэхтээх кэмигэр кэлэрин;

Ол ааһар былыкка олорсон

Сыл-хонук элэҥнээн ааһарын.

Сахалыы саҥарар буоламмын

Дойдубун сахалыы таптыыбын,

Мин дойдум кэхтибэт дьылҕатын

Сахалыы саҥаҕа көрдүүбүн.

Сахалыы саҥарар буоламмын...

5. Өйөөччүлэр ааттарыттан Д.А. Дмитриев туоһуну Надежда Зыкова Сандаараҕа тутттарарӨйөөччүлэр ааттарыттан Д.А. Дмитриев туоһуну Надежда Зыкова-Сандаараҕа тутттарар

Надежда Егоровна Зыкова-Сандаара Мэҥэ Хаҥалас улууһун Майа сэлиэнньэтин олохтооҕо. Биһирэбил быһыытынан, «Все 32» стоматология клиникатын сэртипикээтин тутта.

- Далааһыннаах күрэххэ маҥнайгы кыттыым. Онон, биһирэнэн, үөрүүм улахан. Биһиги – Хотууна, Марта-Мария уонна мин – Александра Стручкова салайар «Сахалыы тыынынан» диэн хоһоонньуттар өрөспүүбүлүкэтээҕи түмсүүбүтүттэн үһүө буолан бэлиэтэммиппит олус үчүгэй. Тэрээһин үрдүк таһымнааҕын бэлиэтиибин уонна сыл аайы маннык күрэх салҕанан бара туруон баҕарабын.

Кэпсээн тосхоло 

Ангелина Николаевна Алексеева-Леди Муус (Дьокуускай) – Кылаан чыпчаал.

Аҕатынан Сунтаар Күүкэйиттэн төрүттээх, ийэтинэн Тааттаттан тардыылаах.

2006 сыллаахха «Кыым» 85 сылыгар аан бастаан тахсыбыт «Күрүлгэн» ааптардарыттан биирдэстэрэ. 2008 сылтан «Күрүлгэҥҥэ» «Ахтылҕан» диэн арамаана утумнаахтык бэчээттэммитэ, кэлин бу айымньыта 2011, 2018 сылларга «Бичиккэ» тахсыбыта, ааҕааччы кэрэхсэбилин ылбыта. 2017 сыллаахха Саха сирэ Арассыыйа судаарыстыбатыгар киирбитэ 385, Саха Автономнай Сэбиэскэй Социалистическай Өрөспүүбүлүкэ тэриллибитэ 95 сылларын бэлиэтигэр тэриллибит уран сурук күрэҕэр «Тилэҕим иминэн» диэн кэпсээнинэн кыттан бастаабыта. Иллэрээ сыллааҕы «Айыы арчытыгар» иккис буолбута.

Билигин дьон дьарыктаах буолуутун хааччыйар-тэрийэр кииҥҥэ (Дьокуускай к.) иниспиэктэринэн үлэлиир.

- Маннык күрэххэ кыттыы, омос көрдөххө, хас биир киһи тус бэйэтин эрэ дьарыга, санаата курдук. Дьиҥэр, оннук буолбатах. Төрөөбүт тылбытынан ааҕар-суруйар, кэпсэтэр дьон баарын тухары омук быһыытынан тыыннаахпыт. Төрөөбүт тылбыт – барыбыт баайбыт, кэлэр көлүөнэҕэ бэлэхпит. Маннык тэрээһиннэргэ кыттыҥ, санааҕытын сайа этиниҥ диэн ыҥырабын. «Күрүлгэн» сурунаал ааптардары кытта утумнаахтык үлэлэһэригэр, саҥаттан саҥа ааттары таһаарарыгар махтанабын.

КэпсээнКылаан кыайыылаахтары кытта. Кэпсээн дьүүлүн түсчүтэ В.Б. Окорокова, Б.С. Макаров, Ангелина Алексеева-Леди Муус, күрэх дьаһабыла Афанасий Гуринов-Арчылан

Афанасий Афанасьевич Петров (Дьокуускай) – I чыпчаал.

Бириэмийэни сэргэ, С.А. Новгородов аатынан «Айар» национальнай кыһа анал бэлэҕин, итиэннэ суруйааччы, уһуйааччы, билимдьит А.В. Чугунов-Нооһой Мэҥэ Хаҥаластан төрүттээх бастыҥ күрэхчиккэ анаабыт харчынан биһирэбилин тутта.

Иллэрээ сыллааҕы «Айыы арчытыгар» Афанасий Петров кэргэнэ Алгыс Петрова-Күн Алгыс хоһооҥҥо иккис буолары ситиспитэ.

- Барҕа махтал! Маннык күрэҕи тэрийбиккитигэр уонна саха тылын, уран суругун харыстыыр-хараанныыр, саха эйгэтин кэҥэтэр дьүккүөрдээх үлэҕитигэр!

Күрэх тэриллибитэ олус туһалаах, суолталаах. «В стол» суруйа сылдьар дьон элбэх, онон инникитин даҕаны маннык күрэхтэр ыытылла тураллара буоллар диэн баҕа санаабын этэбин.

Аны, маннык түгэн баар. 2015 сыл тохсунньутугар оччолорго «Бичик» кинигэ кыһатыгар эрэдээктэринэн киирбитим. Онно бастаан бэчээккэ баттаабыт кинигэм – Афанасий Чугунов-Нооһой «Иллэҥсийэ түһээт» кинигэтэ. Онон кинини, кини хоһооннорун олус күндүтүк саныыбын. «Тыа сирин киһитэбин» кинигэтигэр эмиэ үлэлээбитим. Афанасий Васильевичка махталбын уонна эҕэрдэбин тиэрдэбин!

Константин Семёнович Эверстов (Кэбээйи, Чагда) – II чыпчаал.

Арассыыйа уонна Саха сирин суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ. Ньидьили орто оскуолатыгар саха тылын уонна уран суругун үөрэтэр. Кэлэр сылга «Күрүлгэн» сурунаалга «Сэргэлээххэ сэргэх күннэр» диэн саҥа сэһэнэ тахсыаҕа.

Туоһуну бииргэ төрөөбүт убайа Клим Семёнович Эверстов тутта. Эмиэ университет саха салаатын бүтэрбит эбит.

- Дириҥ суолталаах, сиэрдээх ис хоһоонноох, улахан таһымнаах күрэҕи ийэ ытык аатыгар анаан тэрийэн ыыппыттар диэн олус астынным. Бары кыттыылаахтарга «айар аартыккыт арыллан истин!» диэн алгыс тылларын аныыбын, оттон тэрийээччилэргэ барҕа махтал буоллун!

Мааны МаарыйаМария Винокурова-Мааны Маарыйа, Римма Корякина-Хотууна, Егор Картузов-Чоруун Дьөгүөр уонна дьүүл сүбэтин кыттыылаахтара Р.А. Баишев, О.А. Фролова-Янцен

Егор Егорович Картузов-Чоруун Дьөгүөр (Дьокуускай) – III чыпчаал.

Чурапчы Болтоҥотуттан төрүттээх. Үрдүк үөрэхтээх. Горнай, Чурапчы оскуолаларыгар физика учууталынан үлэлээбит.

СӨ суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ. Уус-уран айымньыны суруйууга, анаарыыга туһуламмыт өрөспүүбүлүкэтээҕи күрэхтэр кыайыылаахтара, бастыҥнара. Булт-алт туһунан кинигэлэрэ «Бичиккэ» уонна атын кыһаларга утумнаахтык тахсар. «Гурий Турантаев – Бороҕон оҕонньор» кинигэтэ киэҥ сэҥээриини ылбыта. 

Хапсаҕайга спорт маастара.

- Улуу Коркин кыһатыгар уһуйуллубутум, онон элбэхтэ илин былдьаһан күрэхтэспитим. «Айыы арчытыгар» эмиэ күрэхтэһии тыына баара айар тыл имэҥнээх илбиһин уһугуннарар. Уран сурук күрэҕэ ийэ тылбыт сайдарыгар тулхадыйбат тулааһын буолла.

6. Өйөөччүлэр ааттарыттан Л.И. Кычкина туоһуну Мария Винокурова Мааны Маарыйаҕа туттарарӨйөөччүлэр ааттарыттан Л.И. Кычкина туоһуну Мария Винокурова Мааны Маарыйаҕа туттарар

Мария Винокурова-Мааны Маарыйа (Дьокуускай), биһирэбил туоһутун сэргэ, «Офсет» бэчээт хампаанньатын сэртипикээтин, СӨ национальнай бибилэтиэкэтин, «Көмүөл» бэчээт кыһатын анал бэлэхтэрин тутта.

Чурапчы Кытаанаҕыттан төрүттээх. «Сахабулт» тэрилтэҕэ экономиһынан үлэлиир.

Бастакы остуоруйаларын, хоһооннорун алта саастааҕар суруйбут. 2018 сыллаахха «Айар аартыкпыт аргыстара» түмсүүгэ киирэн, үгүс хоһоону-кэпсээни суруйан күрэхтэргэ кыттыбыт, элбэх саҥа доҕордоммут. Өрөспүүбүлүкэтээҕи «Айар ыллык-2017», «Айар ыллык-2019» күрэхтэргэ үһүс буолбут. 2019 сыллаахха «Поэзия – эйэ уонна доҕордоһуу биһигэ» күрэххэ бастаабыт. 2020 сыллаахха ыччат суруйааччылар XXII өрөспүүбүлүкэтээҕи сүбэ мунньахтарыгар бастыҥ кыттааччы буолбут.

- «Күндү киһи» кэпсээмминэн кыттан биһирэнэн олус үөрдүм. Дьоро күҥҥэ бэйэни билиһиннэриини, истиҥ эҕэрдэни, ис сүрэхтэн махталы иһиттибит. Санаабытын сайа эттибит, ирэ-хоро кэпсэттибит. Бириис тутан олус үөрдүбүт-көттүбүт. Айар дьону көҕүлүүр, бэйэни тургутар маннык үтүөкэн күрэхтэр элбии турдуннар. Саха тыла-суруга сайдарын туһугар үлэлиир тэрийээччилэргэ – барҕа махтал! Төрөөбүт тылбытынан уус-уран айымньы үксүү турдун, элбэх ааҕааччылаах буоллун!

Наталия Рязанскаяҕа (Амма), биһирэбил быһыытынан, «Офсет» бэчээт кыһатын, СӨ национальнай бибилэтиэкэтин, «Көмүөл» бэчээт кыһатын анал бэлэхтэрэ ананна.

Амматааҕы академик Леонид Васильевич Киренскэй аатынан лиссиэйгэ саха тылын уонна уран суругун үөрэтэр.  2018 сыллаахха «Күрүлгэн» көҕүлээһининэн тэриллибит обургу оҕоҕо аналлаах кэпсээн күрэҕэр III буолбута.

- «Күрүлгэн» сурунаал ыытар күрэҕэр төрдүс сылбын кыттабын. Икки төгүл бириис ыламмын үөрүүм муҥура суох. Күрэҕи куруук өйүүр, сахалыы уран тылы өрө тутар дьоммутугар, дьүүллүүр сүбэҕэ, көҕүлээччилэргэ, тэрийээччилэргэ махталым улахан. «Абааһы аһаабыт сириттэн арахпат» – онон, амсайбычча, астыммычча, өссө да кыттыам дии саныыбын.

Дьоро тэрээһин кыттыылаахтарыгар Елена Евсеева-Сарыал «Ийэкээммэр», «Кыысчааммар» диэн ырыаларын бэлэхтээтэ. Киниэхэ махтанабыт, сайдан, үүнэн иһэригэр баҕарабыт.

Тэрээһин кэмигэр дьүүл сүбэтин кыттыылаахтарыгар өйдөбүнньүк бэлэх, итиэннэ сүбэ түсчүттэригэр – Варвара Борисовна Окороковаҕа, Валентина Григорьевна Семёноваҕа – СӨ инновацияҕа, сыыппара сайдыытыгар, инфокоммуникация технологиятыгар министиэристибэтин махтал суруга туттарылынна.

Санааны үллэстии кэмигэр ааҕааччы Дмитрий Федотов «күрэххэ киирбит айымньылары талан кинигэ оҥоруохха» диэн кэрэхсэбиллээх этиини оҥордо. Ону олоххо киллэрэр туһугар үлэлиэхпит.

Бастыҥ, биһирэммит, талыллыбыт айымньылар «Күрүлгэн» сурунаал быйылгы түмүк нүөмэригэр уонна кэлэр сылга тахсыахтара. Онон ситимнээн, хаһыакка-сурунаалга сурутуу бара турарын санатабын. Итиэннэ «күрэх түмүктэннэ, туругурдун саҥа күрэх!» диибин.

Саха саҥата сатараатын, уран суруга сайыннын!

Афанасий ГУРИНОВ-АРЧЫЛАН, күрэх дьаһабыла.

Санааҕын суруй

Бүтэһик сонуннар