Бу ый бүтэһик күнүгэр Уус Алдан улууһун Г.В. Егоров аатынан Мүрү 1 №-дээх орто оскуолата 145 сыллаах үбүлүөйүн бэлиэтиир. Үбүлүөйү көрсө оскуолаҕа сэргэх тэрээһин буолан ааста.
Олоҕун 40 сылын оҕону иитиигэ-үөрэтиигэ анаабыт учуутал, СӨ үөрэҕириитин туйгуна, педагогическай үлэ ветерана, үс кыыс күн күбэй ийэтэ, элбэх сиэн, хос сиэн эбэтэ, норуот маастара, Өнөр нэһилиэгин олохтооҕо Ушницкая Анисия Ивановна уус-уран оҥоһуктарын быыстапката үлэлээбит Мүрү 1 №-дээх орто оскуолатыгар үөрэнээччилэр, учууталлар, оскуола үлэһиттэрин көрүүтүгэр, билсиитигэр күн устата турда.
Анисия Ивановна 1984-99 сылларга Мүрү орто оскуолатыгар алын сүһүөх кылаас учууталынан үлэлээбитэ. Кэргэнэ Ушницкай Василий Константинович оройуоҥҥа партийнай салайар араас үлэлэргэ партия ханна ыытарынан сылдьыбыта. Инньэ гынан, Анисия Ивановна кэргэнин өйөөн, батыһа сылдьан үлэлээбитэ. Сынньалаҥҥа тахсан баран бэйэтэ санаата сытар, дууһата тардыстар дьарыгынан – ииһинэн үлүһүйэн турбута. Бу үлэҕэ ылсыыта – оҕо, эдэр эрдэҕиттэн арыллыбакка, иитиэхтэнэн сылдьыбыт баҕа санаатын олоххо киллэрии буолбута.
Оскуолаҕа үөрэнэ сылдьан аан бастаан оччолорго мээнэ көстүбэт саҥа таҥас сыыһын булан бэйэтигэр ырбаахы быстан тиктибитэ туоратынан халыйа баран, кэҥээн тахсан бэйэтэ да соһуйбут, эбиитин ийэтиттэн дьарылларым буолуо диэн иһигэр кутуйах хаампытын билигин да сонньуйа, күлэ ахтар. Ийэтэ барахсан хайаахтыай, кыыһын иистэнэр баҕатын халыннарбат баҕаттан мөхпөтөх. Ити курдук иискэ бастакы дьиэ иһинээҕи сүрэхтэниитин ааспыт. Кэлин үөрэнэн, кэргэн тахсан, оҕо төрөтөн, дьиэ-уот, үлэ-хамнас бүппэт күннээҕи түбүгүттэн быыс булан ииһинэн улаханнык дьарыктамматах.
Эдэр сылдьан нууччалыы истиилинэн остуол сабыыларын тикпит, ришельенан да үлэлэри оҥорбут. Ол гынан баран, “дууһам ордук сахалыы оһуорга сытар буолан, сахалыы таҥастары, этэрбэс билэлэрин тигэр буолбутум”,- диэн кэпсиир. Сааһыран баран дьиэҕэ дьэ нус-хас олорон иҥнэ, кыптыый тутан, араас сурунааллартан ааҕан көрөн үөрэнэн, саҥаттан-саҥа үлэлэри оҥорон киирэн барбыт. Бу кэлиҥҥи сүүрбэччэ сылга өбүгэ үгэһин утумнаан бииртэн-биир киһи хараҕар хатанар, эриэккэс тигиилээх, дьэрэкээн көстүүлээх үлэлэри айан таһаарда. Кини уран тарбахтарын сылааһынан угуттанан айыллан тахсыбыт үлэлэр үгүс улуустааҕы, өрөспүүбүлүкэтээҕи уус-уран оҥоһуктар көрүү быыстапкаларыгар ситиһиилээхтик кыттыбыттара. 2014 сыллаахха Өлтөх нэһилиэгэр Ил Түмэн 20 сылыгар аналлаах ыһыахха “Бастыҥ ат киэргэлин тигээччи” анал ааты ылбыта. 2016, 2017 сылларга Туймаада ыһыаҕар II уонна III степеннээх дипломнарынан бэлиэтэммитэ. 2016 сылга Яков Ефремов аатынан II өрөспүүбүлүкэтээҕи «Кылтан кынаттанан, сиэлтэн ситимнэнэн» көрүү-күрэххэ “Дэйбиир” көрүҥэр III миэстэ буолбута. Анисия Ивановна киэн туттар ситиһиитинэн Хоту дойду, Уһук Илин, Сибиир төрүт олохтоох омуктарын уус-уран оҥоһуктарын быыстапкаларыгар III бочуоттаах миэстэни ылбытын ааттыыр. Ааспыт сылга маастар үлэлэрэ Италияҕа аан дойдутааҕы быыстапкаҕа турбуттара. Анисия Ивановна барыта алта ат толору симэҕин тиктим диир. Аны иккини оҥорор соруктаахпын диэн баран сэмэйдик мичээрдиир. Кини кыбытык тигиигэ араас үлэлэрэ, оҥорбут дэйбиирдэрэ, айан таһаарбыт оҥоһуктара бииртэн-биир ураты тыыннаахтар, дьиктилэр, кэрэлэр.
Норуот маастарын үлэлэрин быыстапкатын үөрүүлээх аһыллыытыгар оскуола директора С.С.Бурнашев, профком председателэ О.Е.Пестрякова ветеран учууталы истиҥник эҕэрдэлээтилэр. Алын сүһүөх кылаастар үөрэнээччилэрэ оҕолуу нарын ырыаларынан тэрээһини киэргэттилэр (салайааччылар: оскуола учууталлара М.Г.Константинова, Е.С.Парникова, В.С.Парников, А.Г.Пермякова). Анисия Ивановнаны утумнаан кыыһа Л.В.Бурцева педагог-библиотекарынан, сиэнэ О.И.Бурцева нуучча тылын уонна литературатын учууталынан Мүрү орто оскуолатыгар үлэлииллэр. Үс көлүөнэ учуутал сыанаҕа тахсан туруулара баар дьону барыларын долгутта. Бу буолар ийэ, учуутал быһыытынан Анисия Ивановна олоҕор ситиспит сүҥкэн ситиһиитэ, өр сыллаах сыралаах үлэтин дьоһун түмүгэ. Бу күн устата оскуола үгүс оҕолоро быыстапканы көрдүлэр, боппуруос биэрэн элбэх сүбэни да ыллылар. Эбиэттэн киэһэ норуот маастара баҕалаах оҕолорго, учууталларга кыбытык тигиигэ маастар кылаас ыытта.
Норуот маастарын уус-уран оҥоһуктара ураты көстүүлэринэн дьону абылыыр күүстээхтэр, кэрэҕэ-сырдыкка, үтүөҕэ угуйар, өбүгэ үгэһин салгыыр аналлаахтар. СӨ-гэр норуот маастарын күнүгэр А.И.Ушницкаяҕа “СӨ уус-уран оҥоһуктарын маастара” диэн бэлиэни туттардылар. Маннык ураты дьарыктаах ветеран учууталбытынан, сэмэй үлэһит киһинэн, саха Далбар Хотунунан киэн туттабыт. Аны күһүн балаҕан ыйыгар төрөөбүтэ 80 сааһын көрсө улууска анал быыстапканы тэрийэр былаана олоххо киирэригэр баҕара хаалабыт.
Е.Н. Сыроватская.
