Кулун тутар 18 күнүгэр Өксөкүлээх Өлөксөй аатынан норуоттар доҕордоһууларын дьиэтигэр “ЫЛЛАА-ТУОЙ, ТЫАМ СИРЭ” диэн култуура киинин информационнай-маркетинговай отделга салайааччыта Любовь Шишигина ааптарыскай бырайыага 6-с төгүлүн ыытылынна.
Быйыл эбэҥки национальнай оройуон статуһун ылбыта 10 сылынан сибээстээн Эдьигээн улууһун талба талааннаахтара уонна Мэҥэ Хаҥалас улууһун киин балыыһатын кэлэктииптэрэ 2 блогунан сүрдээх интэриэһинэй кэнсиэри көрдөрдүлэр.
Кэнсиэри көрө олорон урукку сэбиэскэй кэмнээҕи дэриэбинэлии кэнсиэри олус да суохтаабыт эбиппин дии санаатым. Барыта дьиҥнээх – артыыстардыы оҥорон саҥара сатааһын, туттуу-хаптыы, хамсаныы суох. Барыта хайдах баарынан. Онон көрөөччүгэ ордук тиийимтиэ эбитин өйдүүгүн.
Эдьигээн улууһа эбэҥки статуһун ылбыта 10 сылынан!
Бары билэрбит курдук, сахатын сирин Аан дойдуга аатырдыбыт бастакы олимпийскай чөмпүйүөн Роман Дмитриев Эдьигээҥҥэ төрөөбүтэ. Саха сирин бастакы бэрэсидьиэнэ Михаил Николаев эмиэ Эдьигээнтэн куорсун анньынан тахсыбыта. Эбэҥки чулуу уола, судаарыстыбаннай диэйэтэл Н.Шемяков быйыл 105 сааһын үөрэ-көтө бэлиэтиэхтэрэ.
“Мы жители низовья реки” театрализованнай дьүһүйүү (Эдьигээн улууһа).
Көрөөччүлэри тоҥ сыалаах күндүөбэй балыгынан күндүлээн сүрэхтэрин ууллардылар (Эдьигээн).
“Осиктакан” үҥкүү норуодунай ансаамбыла (Эдьигээн).
Кэнсиэр бастакы чааһыгар киирбэт күндэлэс күннээх, күндү күндүөбэй балыгынан аатырыан аатырар Эдьигээн улууһун талба талааннаахтара ырыа-үҥкүү эгэлгэтин тартылар. “Мы, жители низовья реки” театрализованнай композициянан саҕаланна.
Биир бэйэм сыанаҕа кэтэр таҥастарын наһаа сэҥээрэ көрдүм. Араас өҥнөөх оҕуруону таба тутан тиспиттэрэ киһи хараҕын халтарытар кэрэ көстүү. Хотугулуу үҥкүүнү, хамсаныыны, дьэ, кыайа туттулар.
“Осиктакан” үҥкүү ансаамбыла уонна Мэҥэ Хаҥалас улууһун киин балыыһатын “Долун” үҥкүү ансаамбылын “Хотугу ыччат үҥкүүтэ” холбоһуктаах үҥкүүлэрин көрөөччү сэҥээрэ көрдө. Олус табыллыбыт үҥкүү буолла. Бу буолар – икки улуус доҕордуу сыһыана култуура нөҥүө көстүүтэ!
Көрөөччүлэр “Аяралдын”, “Дулин Буга” вокальнай ансаамбыллар толорууларыгар ырыалары, “Осиктакан” норуодунай үҥкүү ансаамбыла туруорбут үҥкүүлэрин “бис” тыаһынан уруйдаатылар, айхаллаатылар. Көрөөччүлэрин тоҥ күндүөбэй балыгынан күндүлээн сэргэхситтилэр.
Мэҥэ Хаҥалас киин балыыһатын кэлэктиибэ – Кулаковскай сыанатыгар
Өрөспүүбүлүкэҕэ суос-соҕотох Мэҥэ Хаҥалас улууһугар култуура эстафетата ыытыллыбыта быйыл 62-с сыла буолла. Ааспыт үйэттэн хаалбыт, билигин да салҕанан барар, сэбиэскэй олоҕу санатар үтүө үгэс. Онон да буолуо, бу улуус олохтоохторо бары “култуура быһа сиэбит” дьоно диэтэхпинэ омнуо буолбата буолуо.
“Айыына” доруобуйа харыстабылын үлэһиттэрин вокальнай ансаамбыла (сал.Светлана Дьячковская). Иркутскай куоракка ыытыллыбыт VII Бүтүн Арассыыйатааҕы “Поет село родное” норуот айымньытын бэстибээлин кыайыылаахтара, “Көрөөччүлэр биһирэбиллэрэ” анал аата хаһаайыннара, Москуба куоракка ыытыллыбыт XXII дойдулар икки ардыларынааҕы “Единство России” бэстибээл Гран-при хаһаайыннара.
“Эбээ оҕото” сыаҥка – Полина Кулаковская, Александра Рожина.
“Казах норуотун үҥкүүтэ” – “Долун” үҥкүү ансаамбыла (сал. Саргылана Захарова).
“Венский вальс” – “Кыталык” эстетическэй киини иһинэн 2016 сылтан тэриллэн үлэлиир спортивнай-бальнай үҥкүү “Хобби” бөлөҕөр доруобуйа харыстабылын эйгэтин үлэһиттэрэ сөбүлээн дьарыктаналлар. Соторутааҕыта Намҥа ыытыллыбыт “Радуга” спортивнай-бальнай үҥкүү күрэҕэр 2-с миэстэни ылбыттара.
“Өйү сүүйтэрии” сценка (З.Москвина, Н.Спиридонова, И.Антипин, Е.Петров).
Дьэ, манна бааллар эбит ырыаһыт, үҥкүүһүт, сыанаҕа тахсан дьону күллэрэр дьоҕурдаах артыыс кылааннаахтара. Бииртэн-биир сонун үҥкүү, ырыа, сценка... Бары талбыт курдук үҥкүүһүттэр, ырыаһыттар, сыанаҕа дьону дуоһуйа күллэрэр артыыстар. Кинлэри көрө олорон профессиональнай үҥкүүһүттэр үҥкүүлүү сылдьаллар диэххин баҕараҕын. Оннук имигэстэр, сылбырҕалар, чэпчэкилэр, сыыһа-халты туттунууну алҕас булан ылбаккын. Маладьыастар! Маны барытын анал култуура үөрэҕэ суох дьон үөрэтэр, дьарыктыыр эбиттэрин истэ сөҕөҕүн.
Ол курдук, “Долун” үҥкүү бөлөҕүн Саргылана Захарова, “Айыына” дьахталлар вокальнай уонна эр дьон ансаамбылын Светлана Дьячковская, балыыһа драмколлективын Зоя Москвина, “Кыталык” спортивнай бальнай үҥкүүнү Илья Крылов, Виктория Исакова тустаах үлэлэрин таһынан салайан үлэлэтэллэрин истэн сөхтүм-махтайдым.
Роман Плотников – СӨ үтүөлээх бырааһа, Арассыыйа доруобуйатын харыстабылын туйгуна, бочуоттаах донор, үрдүк категориялаах анестезиолог-реаниматолог быраас, Мэҥэ Хаҥалас улууһа:
- Улуустааҕы балыыһабытыгар 600-тэн тахса киһи үлэлиир. Бүгүҥҥү кэнсиэргэ 60-ча киһи кытынна. Сылын аайы ыытыллар култуура эстафетатыгар өссө элбэх буолан кыттааччыбыт. Кэлэктииппитигэр эдэр ыччат, үлэһит элбэх. Буолар кэнсиэртэргэ алын сүһүөх үлэһиттэртэн саҕалаан салайааччытыгар тиийэ бары кыттабыт. Кэнсиэркэ кыттыбат дьон спортивнай өттүгэр кытталлар. Онон туора хаалбыт киһи диэн суох. Ким туох талааннааҕынан, кыахтааҕынан бары кыттар.
Ити билигин “Дьөһөгөй” үҥкүүтүгэр үҥкүүлээбит реаниматолог быраас Николай Жирков Нам Аппаанытыттан төрүттээх, үлэлээбитэ быйыл 4-с сыла. Балыыһабытыгар тыыннаах муусука доҕуһуолунан ыллыыр ВИАлаахпыт, бүгүн кыайан кэлбэтилэр. Бүгүн 8 үҥкүүнү үҥкүүлээтилэр. Сыл аайы биирдии үҥкүүнү репертуарга киллэрэн иһэллэр. Таҥас-сап өттүгэр профсоюзтан көмө оҥоһуллар. Үлэһиттэрбит ким хайдах бириэмэлээҕинэн көрөн бэлэмнэнэллэр.
Дьэ, ити курдук төһө да ыарахан, үгүс түбүктээх үлэлээх буоллаллар, үрүҥ халааттаах аанньалларбыт дьону өрүһүйэргэ күүһү-уоҕу айар үлэ умсулҕаныттан эбинэллэр. Ускуустуба, норуот култуурата, тыйаатыр эйгэтэ кинилэргэ ыарахан үлэттэн санааны аралдьытарга бастыҥ ньыма буолар.
Киин балыыһа иһинэн араас ааттаах-суоллаах кэлэктиип элбэх. Ол курдук, балыыһа драмколлектива 35 сыл устата айымньылаахтык үлэлээн кэллэ (сал. Арассыыйа доруобуйатын харыстабылын туйгуна З.Москвина), 28 сыл ырыаны өрө тутар “Айыына” вокальнай ансаамбыл (сал. СӨ култууратын туйгуна С.Дьячковская), үҥкүүлүүр дьоҕурдаах үлэһиттэр 2002 сылтан “Долун” (сал. С.Захарова) ансаамбылга дьарыктаналлар.
Онон үлэни, ырыаны-тойугу дьүөрэлии тутан үлэлии-хамсыы олорор Мэҥэ Хаҥалас улууһун киин балыыһата инникитин тэтимҥитин ыһыктыбакка улуускут аатын ааттата сылдьыҥ диэн алгыыбыт.
Саргылаана БАГЫНАНОВА.
Сэҥээриилэр