Экономика салааларыгар сыыппара технологияларын киллэриигэ быһаарыныылары ылынар, технология көмөтүнэн судаарыстыбаннай уорганнар үлэлэрин уонна дьон олоҕун тупсарар туһуттан, «Сыыппара экономиката» холбоһук СӨ Инновацияҕа, сыыппараҕа сайдыытын уонна инфокоммуникационнай технологияҕа Министиэристибэтин кытта атырдьах ыйын 9-11 күннэригэр «Саха сирин сыыппара технологияларынан толоруу» стратегическай сиэссийэни ыыттылар.
Үс күн иһигэр федеральнай эспиэр салалталаах эрэгийиэннээҕи уонна олохтоох дьаһалталар, тэрилтэлэр бэрэстэбиитэллэрэ, сайдыы институттарын уонна сыыппара урбаанын испэсэлиистэрэ сыыппара технологияларын туттууга быһаарыныылары ылыннылар. Маны сэргэ, кыттааччылары ситиһиилээх бырайыактары уонна атын эрэгийиэннэр үтүө түмүктээх үлэлэрин кытта билиһиннэрдилэр.
Стратегическай сиэссийэ чэрчитинэн, «Доруобуйа харыстабыла», «Үөрэҕирии», «Куорат эйгэтин сайдыыта», «Тырааныспар уонна логистика», «Судаарыстыбаннай салалта» уонна «Социальнай эйгэ» диэн сыыппара экономиката сайдыытын хайысхаларыгар үлэлэр ыытылыннылар.
Кыттааччылар олоххо киириэн сөптөөх эрэгийиэннээҕи бастыҥ быраактыкалары ырыттылар, бастыҥ көҕүлээһиннэри уонна пилотнай бырайыактары быһаардылар.
«...сыыппара технологияларын олоххо киллэриигэ уонна олохтоохтук быһаарыыга былаас уорганнарын, отраслевой уонна сыыппара урбаанын, эспиэрдээх холбоһугу кытта алтыһыы саҥа көрүҥнэрэ баар буолаллара ирдэнэр. Бу – аһаҕас кэпсэтии, соруктары туруорууга уонна үтүө түмүктэри ситиһиигэ бииргэ үлэлэһии.
Биһиги эрэгийиэммитин «сыыппара технологияларынан толоруу» сиэссийэтэ баар кыһалҕалары эспиэрдэр көмөлөрүнэн, биир сүбэнэн көдьүүстээхтик быһаарыахпыт диэн эрэллээхпин», - диэн СӨ Инновацияҕа, сыыппараҕа сайдыытын уонна инфокоммуникационнай технологияҕа Министиэристибэтин эбээһинэһин толорооччу Петр Николаев санаатын этэр.
«Саха сирин сыыппара технологияларынан толоруу» стратегическай сиэссийэ саҕаланыытыгар SkillsCenter Сатабыллар (Навыки) уонна компетенция Кииннэрин эспиэрдээх сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ Павел Черных:
«Эрэгийиэн сыыппараҕа уларыйыытын сүрүн соруга – нэһилиэнньэ олоҕун хаачыстыбатын уонна толору хааччыллыытын таһымын үрдэтии. Мин, тэрээһин сүрүн методолога буоларым быһыытынан, өрөспүүбүлүкэҕэ билигин баар бырайыактары туһанан олоххо киллэрии инструменнарын ыйан-кэрдэн биэриэм», - диэн эттэ.
Сиэссийэ үлэтин бириэмэтигэр, эспиэр Саха сиригэр билигин баар сыыппара эйгэтин бырайыактара операционнай функциялаахтарын туһунан бэлиэтээтэ. Ол эрээри, прогностическай функциялаах бырайыактар суохтарын кэриэтэ диэн эттэ. Кини бу итэҕэһи көннөрөргүт буоллар диэн санаатын түмүктээтэ.
Оттон эрэгийиэннэринэн үлэлиир «Сыыппара экономиката» холбоһук дириэктэрэ Сергей Черемисин:
«Быһаарыы форматынан Арассыыйа эрэгийиэннэригэр сыыппара технологияларын түргэнник киллэриигэ сыал-сорук туруорабыт», - диэн бэлиэтээтэ. Кини эппитинэн, Саха сиригэр сыыппара технологияларын сайыннарарга бары кыах баар. Санатар буоллахха, өрөспүүбүлүкэбит Арассыыйа үрдүнэн сыыппара эйгэтэ сайдыытыгар 10 бастыҥнар быыстарыгар киирсэр уонна 9-с миэстэҕэ сылдьар.
СӨ Инновацияҕа, сыыппараҕа сайдыытын уонна инфокоммуникационнай технологияҕа миниистирэ Анатолий Семенов судаарыстыбаннай салалтаҕа сыыппара эйгэтин уларыйыыта (трансформация) улахан суолталааҕын бэлиэтээтэ:
«Сыыппара эйгэтин уларыйыытын (трансформациятын) ис дьиҥэ - нэһилиэнньэ олоҕун тупсуута уонна дьон-сэргэ судаарыстыбаннай өҥөнөн толору хааччыллыыта. Биир чаҕылхай холобурунан госуслуга үлэтин ааттыыбын. Чахчыта даҕаны, Саха сирэ дойду үрдүнэн аан бастакынан уу кэлиититтэн эмсэҕэлээччилэргэ харчы төлөбүрүгэр электроннай гос. өҥөнү оҥорбута. Үөһээ Дьааҥы оройуонун олохтоохторо кылгас болдьох иһигэр бу сыыппара өҥөтүн нөҥүө докумуоннары толорон төлөбүрдэри ылбыттара...».
Кини эппитинэн, экономика хайысхаларын сыыппаратын эйгэтигэр 87 бырайыак киирбит.
Бэлиэтээн эттэххэ, сарсын Дьокуускайга цифровой уларыйыы (трансформация) эйгэтин испэсэлиистэригэр анаан анал ыстааб арыллыа.
Сонуну сырдатта Ираида Коркина-Чугдаара
