Киир

Киир

MDR диэн ханаал сакааһынан, ньиэмэс-француз ARTE  диэн култуураҕа аналлаах ханаала “Арассыыйаҕа Саҥа Дьыллааҕы үгэстэр” диэн документальнай киинэтэ Саха Сиригэр уһуллан бүттэ.

Премьераны бу сыл бүтэһигэр, ахсынньы ыйга, Саха сиригэр Ийэ сылын уонна Саха АССР төрүттэммитэ 100 сылын чэрчитинэн көстүөҕэ. Манна дьоруойдарынан “Чап уустара” аҕа ууһун удьуордара, утумнааччылара, элбэх оҕолоох Константиновтар дьиэ кэргэн буоллулар. Нэдиэлэ устатын тухары саха быһахтарын оҥорор уус Павел Константинов дьиэ кэргэнин олоҕун-дьаһаҕын устубуттар. 

WhatsApp Image 2022 01 04 at 09.11.51

Табыллыбыт үлэ түмүгүнэн, Лейпцигтэн сылдьар Open house media теле-хампаанньа үлэһиттэрэ Кэнтик нэһилиэгин олохтоохторугар ыалдьытымсахтарын, документальнай киинэ уһуллуутугар үтүө өҥөлөрүн уонна көмөлөрүн иһин улахан махталларын биллэрдилэр. Кинилэр чуолаан киинэҕэ уһуллубут дьоруойдарга, Антонина Васильевна уонна Павел Антонович Константиновтарга,  Н.К. Седалищев аатынан Кэнтиктээҕи орто оскуола кэллэктиибигэр, дириэктэригэр Владислав Семеновка, учууталга Александр Прокопьевка, Кэнтиктээҕи култуура дьиэтин үлэһиттэригэр махтаннылар.

WhatsApp Image 2022 01 04 at 09.11.54

Улуу Арассыыйаҕа үгүс омук олорор. Дойду киэҥ далааһыннаах сиригэр-уотугар туспа култууралаах, үгэстэрдээх, итэҕэллэрдээх элбэх норуот баар. Дьэ олортон талан, ала-чуо Сахабыт сирин Кэнтик нэһилиэгэр олорор саха дьиэ кэргэнин, удьуордарын утумнаан, былыргыттан кэлбит үтүө үгэстэрин илдьэ сылдьар ыал туһунан киинэ устубуттара ураты буолла. Бу бырайыакка үлэлэспит дьон көмөтүнэн, режиссер Катрин Молнар, иккис режиссер Мартин Штригель, эпэрээтэр Патрик Майер-Клемент уонна толорооччу продюсер Светлана Клюшина дьоһун үлэлэрин түмүгүнэн, аан дойду үрдүнэн Саха сирин култууратын, устуоруйатын, чуолаан Үөһээ Бүлүү Кэнтик нэһилиэгин туһунан үтүө сурах тилийэ көтүөҕэ. Маныаха, нэһилиэк дьаһалтата бырайыагы тэрийээччилэргэ уонна толорооччуларга, Саха сирин туһунан үтүө өйдөбүл, норуоттар икки ардыларынааҕы сыһыан сайдыытыгар төһүү күүстэрин иһин махталларын биллэрдилэр. 

WhatsApp Image 2022 01 04 at 09.11.52

Кэнтик нэһилиэгин олохтоохторо этэллэринэн, кинилэр маннык бырайыакка кыттаннар, дьоруой буолбуттарыттан сүргэлэрэ көтөҕүллүбүт. Бары көмөлөөн улахан, ураты матырыйаал хомуйбуттар. Уонна, бу Саҥа Дьылга аналлаах Саха сиригэр устубут матырыйааллара, уон сыл устатын тухары Ороһуоспатааҕы  бырааһынньык күннэригэр, Германия уонна Франция дойдуларыгар ARTE ханаалга көстө туруоҕа. Маннык үлэ түмүгэ, биллэн турар, Арассыыйа имиджигэр кэскиллээх өрүттээх буолуоҕа, ол курдук, саха норуотун үгэстэрин, култууратын уонна тыйыс, хотугу усулуобуйаҕа боростуой тыа дьонун олоҕун-дьаһаҕын туһунан үтүө өйдөбүл олохтонуоҕа диэн Кэнтик нэһилиэгин дьоно-сэргэтэ санаатын этэр. Маны сэргэ, бу саҥа сылга субу курдук улахан бырайыактар баар буоллуннар, оттон биһиги кэрэ айылҕалаах нэһилиэкпит өссө даҕаны туристары маҕыньыыт курдук ыҥыра-угуйа турдун диэн олохтоохтор этэллэр. Чахчыта даҕаны, Кэнтик нэһилиэгэ бэйэтин баай устуоруйатынан эрэ буолбакка, айылҕата кэрэтинэн уонна уратытынан биллэр. 

WhatsApp Image 2022 01 04 at 09.11.53

Куйаар ситиминэн кэлбит бэлиэтээһиннэргэ этиллэринэн, киинэ уһуллуутун бириэмэтигэр, омуктар олус элбэх көстүүттэн соһуйбуттар эбит. Холобура, Кэнтик орто оскуолатыгар, 160 оҕо эрэ үөрэнэр сиригэр маннык оскуолалааххыт диэбиттэр. Оттон, 31-с чыыһылаҕа Саҥа Дьылы көрсөр түүн, салют үгүһүн көрөн баран эмиэ сөхпүттэр,  хаһан даҕаны итинник салюту көрө иликтэрин биллэрбиттэр уонна салюкка оҕолор сылдьалларыттан соһуйбуттар: «А вдруг они заболеют», - дэспиттэр. Баралларын саҕана, таһырдьа бытархан тымныыга тахсан, уунан ыһан, “сахалыы фейерверк" оҥотторбуттарыгар олус диэн бэркиһээбиттэр, сөрү диэн сөхпүттэр. Көстүүнэйдэригэр тиийэн баран, бэйэлэрэ камераларын хостоон, ити курдук “сахалыы” тымныы “салюту" оҥорбуттар.
WhatsApp Image 2022 01 04 at 09.11.50
 
“Арассыыйаҕа Саҥа Дьыллааҕы үгэстэр” диэн киинэ Арасыыйа үс эрэгийиэнин (Татарстан, Саха сирэ, Уфа уонна Великэй Устюг) Саҥа Дьыллааҕы үгэстэригэр ананар. Бу бырайыак норуоттар итэҕэллэрин, култуураларын, омук быһыытынан уратыларын арыйар, төрүт тыллара, үгэстэрэ атынын көрдөрөр.  Документальнай киинэ уһуна 52 мүнүүтэ буолуоҕа уонна ньиэмэстии, французтуу тылынан тахсыаҕа. Онон, бары даҕаны олус долгуйа, кэтэһэ хаалабыт.
WhatsApp Image 2022 01 04 at 09.11.49
WhatsApp Image 2022 01 04 at 09.11.54 1
WhatsApp Image 2022 01 04 at 09.11.55 1
 
 

Санааҕын суруй

Бүтэһик сонуннар