Саха сирин уонна Дьокуускай куорат олохтоохторо ыам ыйын бырааһынньыктарыгар уоппуска ылан сынньалаҥнарын аҕыйах да күҥҥэ уһатыахтарын баҕараллар. Үгүстэр оннук да гыналлар.
Ол эрээри манна сыһыаннаах кэккэ ыйытыы үөскээн тахсар. Үлэһит хамнаһыгар сүүйтэрбэт дуо? Ыам ыйын бырааһынньыктарыгар уоппуска ылар төһө барыстааҕый?
* * *
Хас да суол төрүөт буолар. Холобур, үлэһит хайдах графигынан үлэлиирэ, тэрилтэҕэ хамнас ханнык систиэмэнэн төлөнөрө, ханнык күҥҥэ уоппуска ылара уо.д.а. Киэҥник тарҕаммыт түгэни (үлэһит биэс үлэ күннээх, хамнаһа акылааттаах) холобурга ылан көрүөҕүҥ.
Ыам ыйын бырааһынньыктарыгар маннык күннэргэ өрүүбүт:
1-3 кк. (1 – бырааһынньык күнэ, 2-3 – өрөбүллэр);
7-9 кк. (7-8 – өрөбүллэр, 9 – бырааһынньык күнэ).
Өскөтүн үлэһит 1 эбэтэр 9 чыһ. уоппуска ылыан баҕардаҕына, бырааһынньык күннэр буолалларынан сибээстээн, уоппусканан ааҕыллыбаттар, атын күҥҥэ көһөн биэрэллэр. Акылааттаах буоллаҕына, бырааһынньык эбэтэр бырабыыталыстыба бигэргэппит өрөбүл күннэрин иһин ыйдааҕы хамнаһын кээмэйэ аччыа суохтаах. Холобур, үлэһит акылаата ыйга
30 000 солк. эбит. Ыам ыйыгар 18 күн, онтон бэс ыйыгар 21 күн үлэлээтэҕинэ, акылаата оннунан хаалар, уларыйбат. Ол эрээри ити икки ыйга биир күҥҥэ аахсар хамнаһа араас буолар (ыам ыйыгар күннээҕи хамнаһа – 1666 солк. (30 000/18), бэс ыйыгар – 1428 солк. (30 000/21). Санатан эттэххэ, уоппуска харчыта үлэһит орто хамнаһыттан ааҕыллан төлөнөр.
Үлэһит ыам ыйын 14-18 күннэригэр (биэс күҥҥэ) уоппуска ылыан баҕарар. Бу күннэргэ үлэлээбитэ эбитэ буоллар, кини 8 330 солк. (1666*5) хамнаһы аахсыахтаах этэ. Өскөтүн акылааты эрэ ылар буоллаҕына, күннээҕи орто хамнаһа 1023 солк. (30 000/29,3) тэҥнэһэр. Инньэ гынан, ыам ыйыгар уоппуска ыллаҕына, 5 115 солк. эрэ аахсар кыахтанар.
Арай үлэһит акылааты эрэ буолбакка, араас бириэмийэни ылар буоллаҕына, кини орто хамнаһа үрдээн биэрэр. Оччоҕо уоппускатын харчыта соччо биллэрдик аччаабат.
Иккис түгэн. Үлэһит уоппускатын ханнык күннэргэ ылара эмиэ суолталаах. Тоҕо диэтэххэ, өрөбүллэр уонна бырааһынньык күннэр төлөммөттөр. Күҥҥэ аахсар хамнаһа үрдээн биэрэр буолан ол хамнаһыгар биллибэт. Ол иһин уоппуската төлөммөт бырааһынньык күннэригэр түбэстэҕинэ, харчыга сүүйүөн сөп. Холобур, ыам ыйын 2-8 күннэригэр уоппуска ыллаҕына, элбэҕи аахсар кыахтанар (2, 3, 7 уонна 8 күннэр төлөммөттөрүн иһин). Өскөтүн бу күннэр уоппуска иһигэр киирэр буоллахтарына, орто хамнаһынан төлөнөр.
Онон, ыам ыйын бырааһынньыктарыгар уоппуска ылар барыстаах дуу, ночооттоох дуу диэн ыйытыыга элбэх суол төрүөт буолар. Күҥҥүтүн-дьылгытын үчүгэйдик ааҕан-суоттаан ыларгытыгар сүбэлиибит. Элбэх дуу, аҕыйах дуу хамнаһы аахсаргыт бэйэҕититтэн тутулуктаах.
