Юрист сүбэтэ

Бэйэҕит быраапкытын быһаарсар­гытыгар туһанарга диэн наадалаах иһи­тиннэриини салгыы таһаарабыт. 

Онуоха биһиги сүбэбитин туһаныҥ: манна тэрилтэ сабыллар эбэтэр үлэһиттэрин сарбыйар түбэлтэтигэр бастатан туран тугу билиэхтээххитин чопчулуубут.

Тэрилтэ сабылларын эбэтэр ыстааты сарбыйарын туһунан салалта иһитин­нэриини икки ый инниттэн хайаан даҕаны суругунан биллэриэхтээх. Эһигини сарбыйыахтарын сөп, өскөтүн эһиги суругунан сөбүлэҥҥитин ылан туран, атын дуоһунаска көһөрөр кыахтара суох буоллахтарына. Ити түгэҥҥэ ыла сылдьар хамнаскытынааҕар төлөбүрэ, баҕар, кыра буолуон сөп, ол эрээри үлэни биэрээччи эһиэхэ тэрилтэҕэ баар туох баар аһаҕас, ирдэбилгэ эппиэттэһэр үлэ миэстэтин билиһиннэрэр уонна ол оннутугар киириэххитин сөбүн туһунан этии киллэрэр эбээһинэстээх.

Эһиэхэ төлөбүр көрүллэр: үлэлээбит күҥҥүтүнэн хамнаскытын хайаан да аахсан ылыахтааххыт, онно туһамматах уоппускаҕыт, уурайыы босуобуйата уонна үлэҕэ киирэр кэмҥитигэр босуобуйа бэриллиэхтээх. Ол икки ыйдааҕы хамнас кээмэйигэр сөп түбэһэр уонна икки ый устата төлөнөр, сорох ордук түгэҥҥэ – үстэ. Холобур, эһиги дьиэ кэргэҥ­ҥитин соҕотох иитэр үлэһит буоллаххытына эбэтэр кыр­дьаҕас төрөппүттэргитин кө­рөн олорор буоллаххытына. Сарбыллыыга түбэспиккит кэннэ хайаан даҕаны икки нэдиэлэ иһигэр нэһилиэнньэ дьарыктаах буолуутун киинигэр анал учуокка туруохтааххыт. Туох баар төлөбүрү тэрилтэ сабыллыан иннинэ уонна бүтэһик үлэ күнүн күүттэрбэккэ төлүөхтээхтэр.

“Тыа сиринээҕи” ыстаас иһин кимнээх биэнсийэҕэ эптэриэхтэрин сөбүй?

Тыа сиригэр отут сылтан кырата суох тыа хаһаа­йыс­тыбатыгар үлэлээбит үлэтэ суох биэнсийэлээхтэр страховой биэнсийэлэригэр 25 бы­рыһыаннаах фиксированнай төлөбүрү эптэрэр бырааптаахтар.

2022 сылтан маннык үрдэтиллибит төлөбүр тыа сириттэн куоракка да көһөр (эбэтэр олорбут сиргит куоракка кубулуйдаҕына) түгэҥ­ҥитигэр оннунан хаалар. Бу маннык үрдэтиллибит кээмэйи кимнээх туһаналлара анал испииһэгинэн бигэргэнэн турар, онно 500-тэн тахса дуоһунас уонна идэтийии киирэ сылдьар.

Маныаха Арассыыйа Федерациятын (РСФСР) территориятыгар 1992 сыл тохсунньу 1 күнүгэр диэри холкуостарга, МТСтарга (машинно-тракторная станция), холкуостар иһинээҕи тэрилтэлэргэ, сопхуостарга бааһынай хаһаайыстыбаларыгар, тыа хаһаайыстыбатын артыалларыгар үлэлээбит дьон сыллара дуоһунаһыттан, идэтиттэн тутулуга суох бары “тыа сиринээҕи” ыстааска хапсаллар.

Судаарыстыба кэтэх хаһаайыстыбаны хайдах өйүүрүй?

Тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтигэр кэпсээбиттэринэн, быйылгыттан “самозанятай” курдук бэлиэтэммит кэтэх хаһаайыстыбалаах дьон туттарбыт бородууксуйаларын иһин сорох ороскуоттарын чааһын толуйан ылыахтарын сөп.

Кэтэх хаһаайыстыбалаах­тар субсидияны ылыахтарын сөп, өскөтүн:

• Аһаҕас сиргэ оҕуруот аһын үүннэрэр буоллахтарына,
• Хортуоппуйу үүннэрэр буоллахтарына,
• Үрүҥ аһы астыыр буоллахтарына,
• Эти астыыр буоллахтарына,
• Хойу уонна козаны ииттэр буоллахтарына.

Субсидия кээмэйин эрэгийиэн бэйэтэ быһаарар. Маны таһынан, быйылгыттан оҥорон таһаарааччылар кэтэх хаһаайыстыбалаахтартан оҥорон таһаарыыга диэн бородууксуйаны атыылаһар буоллахтарына, эбэтэр кэтэхтэртэн табаар иһин абаанса биэрэр түгэннэригэр субсидия ыларга киирсиэхтэрин сөп.

Өскөтүн мунаахсыйар түгэннээх, ыйытыылаах буоллаххытына, Этот адрес электронной почты защищён от спам-ботов. У вас должен быть включен JavaScript для просмотра. элэктириэн почтаҕа ыытыҥ.

Хайаан даҕаны хоруйдуохпут, сүбэ-ама биэриэхпит диэн эрэннэрэбин.

Николай ХРИСТОФОРОВ, юрист.