УГАРОВ Гавриил Спиридонович – биология наукатын дуоктара, профессор, РФ Суруналыыстарын Сойууһун чилиэнэ, Саха литературатыгар научнай фантастика жанрын киллэрбит фантаст суруйааччы (айымньылара 7-8 кылааска үөрэтиллэллэр), Угаров биологическай температурнай шкалатын уонна Аан дойдуга маҥнайгынан олоххо-дьаһахха туттарга анаммыт Угаров шкалалаах биологическай термометр ааптара, Аан дойду Дед Моруостарын кэккэтигэр киирбит Эһээ Дьыл, РФ Аналлаах үрдүк үөрэҕин уонна М.К. Аммосов аатынан ХИФУ Бочуоттаах ветерана, СР култууратын үтүөлээх үлэһитэ. Гавриил Спиридонович «Таҥараианство” диэн ааттаах аныгы саҥа итэҕэл ааптара.
Электроннай Kyym.ru хаһыат салалтата миэхэ анал рубрика аспытыгар Барҕа Махтал буоллун!
Мин бу Рубрикаҕа тус бэйэм толкуйбун, анаарыыларбын, бастатан туран, Итэҕэл боппуруоһугар ааҕааччыларбын кытары санаабын үллэстиэхпин баҕарабын.
Өй-санаа, олох-дьаһах уларыйдаҕын ахсын онно сөп түбэһиннэрэн Религия эмиэ уларыйар. Холобур, Тенгрианство түҥ былыргы языческай итэҕэл, өссө да баайга-дьадаҥыга арахса илик киһи аймах бастакы итэҕэлэ, тулалыыр эйгэни оҕолуу кэнэнник көрөрө. Онтон кулуттаах-хамначчыттаах, баайдаах-тойоттордоох судаарыстыбалар үөскээбиттэрэ. Итилэргэ, биллэн турар, баай, былаастаах өттүн интэриэһин көрөр букатын атын религия наада буолбута уонна саҥа монотеистическай религиялар үөскээбиттэрэ.
Биһиги билигин XXI нйэҕэ олоробут. Олох балысханнык сайдар, наука уонна техника күннээҕи олохпутугар күүскэ өтөн киирэр, билии-көрүү, тулалыыр эйгэни анаарыы үрдүк таһымнанар. Ол гынан баран, киһи аймах үгүс өттө сүүһүнэн, тыһыынчанан сыл анараа өттүгэр суруллубут Итэҕэл кинигэлээх Авраамическай диэн ааттанар Буддизм, Ислам, Христианство о.д.а. Религиялары тутуһа сылдьар. Биллэн турар, ол түҥ былыргы үйэтээҕи дьон билиитэ, толкуйа билигин улаханнык эргэрдэҕэ дии. Өссө ХХ үйэ саҕаланыытыгар биһиги биир бастакы улуу учуонайбыт Г.В.Ксенофонтов Библияны, Евангелияны олус үрдүк таһымнаахтык суруллубут уус-уран айымньыга холообута, уонна ону билиҥҥи киһи үчүгэй остуоруйа курдук таттаран ааҕар кинигэлэрин эрэ быһыытынан сыаналанар буолуохтара диэн суруйбута.
Кырдьык, билиҥҥи үөрэхтээх, Интернет үйэтин киһитэ Адам ойоҕүн Еваны бэйэтин ойоҕоһуттан оҥорбута, эбэтэр Тэрис Айыы үөрэҕэр суруйарынан, Буор кут бэйэтэ бороҥ дьүһүннээх, чиэрбэ курдук диэн о.д.а. кэнэн суруйуулары итэҕэйбэтэ өйдөнөр. Дьэ ол иһин хайа да итэҕэлтэн дьон тэйдэр тэйэн иһэр. Ол гынан баран дьон Итэҕэлгэ син биир наадыйар. Дьэ ол да иһин, билигин Аан дойду үрдүнэн саҥа религияны көрдөөһүн тэтимнээхтик бара турар.
Итини барытын учуоттаан, биһиги, аныгы дьон өйдүүр, билиҥҥи сайдыылаах үйэ өйүн-санаатын, наукаҕа, техникаҕа ситиһиитин, олоххо-дьаһахха тахсыбыт уларыйыылары учуоттуур, Таҥараианство диэн ааттаммыт, былыргы Тенгрианствоттан силистээх-мутуктаах, Айыы үөрэҕэр олоҕурбут саҥа монотеистическай религия төрүтүн оҥорордубут. Киһилии сиэр-майгы, үтүө үгэс курдук киһи аймах барыта тутуһуохтаах (общечеловеческие цености) хаһан да эргэрбэт өйдөбүллэрэ, быраабылалара хайа да Религияҕа барыларыгар бааллар. Ол иһин Авраамическай о.д.а. итэҕэллэр үчүгэй өрүттэрин сүһэн ылан Таҥараианствоҕа эмиэ тутуннубут.
Мантан инньэ Таҥараианство Итэҕэлин сүрүн өйдөбүллэрин ааҕааччыларга билиһиннэриэм. Оттон ааҕааччылар тахсыбыт матырыйаалы ырытан, көхтөөхтүк дьүүллэһиэхтэрэ диэн эрэнэбин.
