Сүүрбэттэн тахса сыллааҕыттан Саха сиригэр, интернет ситимэ сайдан, кэпсэтии форумнара баар буолбуттара. Дьон «ник» дэнэр кистэлэҥ ааты ылынан, үөрэ-көтө бодоруһан суруйсан барбыта. Барыта олус сонун этэ.
«Ykt.ru» форумнарыгар дьиҥнээх сулустар баар буолбуттара. Олортон биирдэстэрэ – Дь: )))). Кини көрдөөх кэпсээннэрэ дьон болҕомтотун ылыахтарын ылбыттара. Дьон форумҥа кини тугу суруйбутун кэтээн ааҕара. Ол иһин, «Дь: )))) кэпсээннэрин «Күрүлгэҥҥэ» таһаарыахха» дии санаабытым. Кэпсэтэргэ сорунаммын, бэйэтигэр суруйбутум, дьон нөҥүө даҕаны билэ сатаабытым – барыта туһата суох буолбута. Дьикти никтэнэн-ааттанан ким форумҥа суруйарын билбэтэҕим. Ол оннугар, тус суруйсуубутугар «оҥороҥҥун альманахха бэчээттиир буоллаххына бэчээттээ» диэбитэ. Инньэ гынан, суруйууларын хомуйаммын, түмэммин, сааһылааммын, көннөрөммүн, 2008 сыллаахха «Күрүлгэн» 2-с нүөмэригэр таһаарбытым. – АРЧЫЛАН.
Дь: )))) көрдөөх кэпсээннэрэ
Манна кэпсэнэр барыта кырдьык буолбатах. Сороҕун дьонтон истибитим, сороҕун онтон-мантан «сойбоппутум», ону, көрү-нары тарда таарыйа, бэйэм ааппыттан кэпсиибин.
Арыллыбатах талаан эбэтэр «биллибэтэх артыыс»
Биһиги Лэкиэстиин аҕыс кылаастаах орто оскуоланы бүтэрэн оройуоҥҥа уон кылаастаах оскуолаҕа үөрэнэ киирдибит.
Оскуолабыт улаханыын... Оҕо да оҕо. Лэкиэһим – уол оҕото, киһи бэрдэ – актыбыыс ааттааҕа, кэлээт да, туруорааччы режиссёр буола охсон, туох эрэ саҥа испэктээкили туруораары сүүрүү-көтүү, билсии-көрсүү баһаам.
Оттон мин, аны туран, бастакы тапталбын көрүстүм быһыылаах! Адьас атын кыһалҕаҕа сылдьабын. Аттынааҕы кылааска адьас тыыннаах куукула курдук кыыс баарын сөбүлээн кэбиһэн хара сор. Ону баара, онтубун мин эрэ буолбатах, атын эрэттэр эмиэ сөбүлүүр эбиттэр! Ол обургулар мин курдук буолуохтара дуо?! Адьас аттыгар аалыҥнаһыы бөҕөлөр. Былдьаһан, охсуһуох да курдуктар. Мин олортон туохпунан ордон ойон тиийиэхпиний?.. Арай переменаҕа тахсан, кирилиэс аттыгар туран, ээр-сэмээр ыраахтан кэтэһэбин-манаһабын. Уонна, уруокка олорон, ырам ыраатар...
Арай мин биллиилээх артыыс буолан хаалбыппын! Уол-кыыс халҕаһалыы анньан кэлэн, автограф ылаары, кэтэһэн ахан тураллар. Олор быыстарыгар били кыыһым мичээрэн ахан турар! Тоҕо баҕас үчүгэйэй?! (Ол гынан баран, тоҕо эмиэ чуолаан «артыыс» буолан аарыгырбытым буолла, баҕар, Лэкиэһим киэһээҥҥи кэпсээннэрин сабыдыала буолуо...) Хата, доҕоор, оттон арай испэктээкилгэ кытыннахха... Сонно тута улуу да буолбатарбын, син биллэ-көстө түһэр эбиппин буолбаат! Бу баар дии аттыбар, туох баар кыһалҕабын тута быһаарар суол!
Баламат санаа киирэн кэлбэт дуо мин үлүгүнэйэ сылдьар акаары төбөбөр... (Түбэһиэх быабар, билигин эбитэ буоллар, адьас кый ыраах кыйдыам этэ – ол кэриэтэ кыыс хааллын!)
Санаатым – оҥордум.
Лэкиэспэр ойон тиийэн:
– Доҕоор, миигин испэктээкилгэр кытыннар, мин эмиэ хайдах эрэ талааннаах курдукпун, – диэн хаайабын.
Киһим мин туспар кытаанаҕа, дьэ, киирбит ахан.
– Бу отой дьоһуннаах туруоруу, премьера... баҕалаах баһаам, онон оруол ончу суох, аны саҕаланара бу кэллэ, хайыы үйэ өйүүн буолар, – диир.
Амарах санаалааҕын билэр буоламмын, мин ааттал бөҕө. Уолум буоллаҕына, отой сөбүлэммэт. (Баҕар, бу дьыалаттан аанньалаах быһыы тахсыбатын сүрэҕэ сэрэйээхтээбитэ буолуо!..) Мин туран ыксаан, кистэлэҥ санаабын киһибэр билинэн кэбистим.
Эр дьон бэйэ-бэйэлэрин өйөнсүүлэрэ обургу итинник «серьёзнай» дьыалаҕа тугу оҥорторботоҕо баарай?!
Арай, сарсыныгар уолум этэр:
– Эйиэхэ эрэ анаан, эрэй бөҕөнөн оруол буллум, сценарийбын уларытан туран.
Онон уруок кэнниттэн репетицияҕа ойдубут. Оруолум, кырдьык, уу судургу буолан биэрдэ. Ааһан иһэр киһи буолан киирэбин уонна ынах маҥырыырын истэн: «Һок, киһи саҥарар диэбитим ынах маҥырыыр эбит дуу?!» – диэхтээхпин, обургу соҕустук ботугураан, уонна тахсан барабын. Туох да ааттаах!
Сарсыныгар киэһэ кулуупка киһи кырыы-кырыытыттан муһунна. Биһиги, артыыстар, эрдэ кэлэн, сцена кэтэҕэр сүпсүгүрүү бөҕө. Саҕаланара чугаһаата. Реквизиппитин эҥин аҕаллылар. Кэлбит дьоҥҥо испэктээкил туһунан кыра илиинэн суруллубут кинигэ курдугу түҥэтэллэр. Онно ким тугу саҥарара, туох киһитэ буолара суруллубут (уолум эрэйдээх түүнү быһа хачыгырыыр этэ). Көстүүммүтүн түҥэтэллэр. Ыксаталлар ахан. Уопсайынан, дьонум адьас күүскэ долгуйбуттар. Сирэйдэрэ-харахтара туран, туттуу-хаптыы абытай!
Арай мин холкубун. Кып-кыратык киирэн тахсаары биллэ охсон хаалар киһи туох буолуомуй?!
Онтон биэрбит таҥастарын кэтээри гыммытым, арай онтукам абырахтаах ыстаан, имиллибит кирдээх пиджак уонна куһаҕан баҕайы хаанньайбыт этэрбэс буолан биэрдэ. Саатар, размердара атын-атын. Сороҕо ыга тутар, сороҕо улахан. Барыта хайдах эрэ сатала суох баҕайы... Мин санаабытым курдук буолбатах... Били ааһан иһэр киһилэрэ аны бомж буолаарай?! Хайдах-хайдаҕый?.. Аны, саҕаланан эрэр... Арыый да эрдэ эппэт буоланнар! Абатын!!!
Лэкиэспэр ойон тиийэбин. Киһим ыксыы ахан сылдьар. Сиэҕиттэн тардыалыыбын.
– Арыый да атын таҥас суох дуо? Куһаҕан баҕайы дии, – диибин.
Киһим эргиллэ түһэр. Урукку Лэкиэс сыта да суох. Отой уларыйан хаалбыт!
– Эн өссө да таҥна иликки-ин?! Киирэриҥ бу кэллэ дии! Кэт да сабаас! – диэн кытаанах бирикээс буолла.
Тута сылдьар таҥаспын сонно тута түҥ-таҥ тутан кэтэрдэн кэбистилэр уонна, өсөһүннэрбитинэн, «чээ!» диэн баран, көхсүбүттэн сценаҕа анньан кэбистилэр.
Оннук таҥастаах-саптаах тэҥнэһиэм дуо... бастакы хардыыбын оҥордум... Дьон диэки кылап гынабын... Арай, доҕоор, быыстарынан сиргэ доруобунньук да түспэт гына, саала иһэ лыык курдук тобуус-толору кып-кыһыл сирэйдэр мин илиибин-атахпын кэтээн, көрүөхтэринэн көрөн, истиэхтэринэн истэн олороллор ахан буолбаат! Туох эрэ сүнньүгэ саайбытын курдук төбөм иһэ ньир гына түстэ... Илиим-атаҕым – адьас бааталар... Талбыттарынан хамсаналлар!.. Оннук тэлиэс-былаас дайбаан, балааскайдаан, син сцена ортотун буллум... (Эбиитин итирик курдук көстүбүт буолуохтаахпын...). Уу чуумпу... Эмискэ куттаммыт санаабар улахан баҕайытык ынах маҥыраата. Көрө түстүм. Арай Лэкиэһим сыана кэтэҕэр микрофоҥҥа «ынах» буолан кытара-кытара маҥырыы ахан тураахтыыр эбит.
Тугу эрэ этиэхтээхпин өйдөөн кэлэн тохтуу түһэбин. Ол гынан баран, тугу этиэхтээхпин отой умнан кэбиспиппин! «Ынах» буоллаҕына маҥырыыр!!! Мин буоллаҕына ньим курдукпун... Уу чуумпу... «Ынах» өссө күүскэ маҥырыыр... Мин син биир тылбын быһа ыйыстыбыттыы турабын... «Ынах» аны ырдьыгыныыр аҥаардаах букатын да ынырыктык маҥырыыр! Мин – эмиэ ньимиликээн... Уу чуумпу... Дьон кэтэһэ-эр... «Ынах» аны ытыыр аҥаардаахтык торбос курдук мэҥириир! Мин – син биир ньимиликээн... «Ынах» маҥырыыра букатын синньиир... Мин – өссө да ньимиликээн... Уу чуумпу... Дьон кэтэһээ-эр... Оттон «ынах» аны өлөн эрэр курдук куһаҕаннык бэрилээхтиир!
Кэнникинэн «ынахпыт» адьас ыксаата... Аны аттанан эрэр атыыр оҕус курдук орулаата...
Дьон салгыы туох буоларын тулуурдаахтык кэтэһэн олороохтууллар... Мин сцена ортотугар, өстөөхтөргө тутуллубут герой партизан курдук, муннубунан да, айахпынан да тыыммакка тураахтыыбын... Саала ньим курдук... Арай «ынахпыт» эрэйдээх отой буорайда, тохтоло суох маҥырыыр, мэҥириир, бэрилиир, орулуур!
Киһим диэки көрөбүн: ынырыктык ыксаабыт, кытарыаҕынан кытарбыт уонна уу-хаар баспыт харахтара «чэ, саҥар даа!..» диэн көрдөспүттүү килбэчиҥнииллэр!
Ол турдахпына, инники эрээттэн: «Ынах маҥырыыр диэбитим...» – диэн ким эрэ сибигинэйбитэ иһилиннэ.
Сонно тута туох быһыы-майгы буолбутун өйдүү түстүм, тиэкиспин санаан кэллим...
Түөспэр толору салгын ыллым уонна-а... киһим диэки көрөн туран, туох да сүрдээх улаханнык, чуолкай баҕайытык:
– Ынах маҥырыыр диэбитим киһи маҥырыыр эбит дуу?! – диэн кэтэһэн олорор дьоҥҥо уолбун тыллаан биэрдим!
Саала иһэ дьон күлүүтүттэн ньир гына түстэ! Ол ону кытта «биллиилээх» артыыспыт карьерата уонна кыыспыт билсиитэ хааллаҕа!!!
Күрүлгэн. – 2008. – 2-с №.
