санаалар

Баай өрөспүүбүлүкэ - кыра биэнсийэ
2005 сыллаахха «Ил Түмэн» – хаһыакка биир дойдулаахпыт Н.Н. Лыткин ыстатыйата тахсыбытын ааҕан турабын. Онно кини “Саха сиригэр көмүс хостооһуна ХХ үйэ 30-с сылларыттан саҕаламмыта” диэн суруйар....
Быыбар туһунан саҥа санаалар
Балаҕан ыйынааҕы улахан муниципальнай быыбардар олох чугаһаатылар. Быыбар аайы тыа сиригэр “биир ньыгыллартан” ураты атын баартыйалар улуустары, нэһилиэктэри тилийэ барыларыгар бэйэлэрин...
Патриоттар уонна “элиитэ” (Саҥа уларыйыы туһунан санаалар)
Оҕолорбут туох-хайдах дьон буолан тахсаллар? Тугу итэҕэйэр, туохха тирэҕирэр, тугу күөн туттар, туох сыаннастары өрө тутар дьон буолаллар? Бу ханнык да уопсастыбаны долгутар сүрүн ыйытыылар буолуо.
Барыта кыраттан саҕаланар
Билигин аан дойду балаһыанньатын улаханнык айгыратар аймалҕан ис төрүөтүн нэһилиэнньэ ситэ өйдөөбөт. Ол – салалта өттүттэн ситэ быһаарбат, өйдөппөт буолууттан тахсар. Биир сүрүн быһаарыы Арассыыйа...
Вячеслав Штыров: Саха сирэ уонна глобальнай уларыйыылар
Өрөспүүбүлүкэ 100 сыллаах үбүлүөйүгэр кэккэ ситиһиилээх кэллэ. Салгыы ханнык суолунан, хайдах сайдар – ону өйдүүр судургута суох, тоҕо диэтэххэ, билигин быыһык кэм. Саха сирэ Арассыыйа уонна аан...
Салама туһунан санааларым
“Туймаада быйылгы ыһыаҕын саламаҕа сүгүрүйүү быһыытынан ыытыахха” диэн киэҥ кэпсэтии буолбутун туһунан “Кыым” хаһыакка суруйбуттарын бэркэ биһирээн аахтым. Бэрт тэрээһин буолсу. Дьэ, онно кыттыһан,...
Тустар кыахтаах уолаттарбытын атын дойдуга таһаарыаҕыҥ!
Венгрия Будапешт куоратыгар тустууга Дьобуруопа чөмпүйэнээтин кэнниттэн кылгастык тус санаабын этиэхпин баҕарабын. Кырдьыгынан билиннэхпинэ, кыһыл көмүс мэтээл кэлэригэр эрэл суох этэ. “Саа сылга...
Суруйааччылары улуустарынан “үллэстии” соҥноноро төһө сөбө буолла?
Хас эмэ сүүһүнэн тыһыынчалаах киин куораппытыгар суруйааччылар үбүлүөйдэрин улуустар тиийэн тэрийсэллэрэ, кинилэр ааттарын-суолларын намтатан иһэр курдук. Биһиги көлүөнэ...
Айаным биир аартыгар...
Бэҕэһээ, Тойон Мүрү алаас биир кэрэ туонатыгар, аатырар-сураҕырар кэрэ Нэлээннээх Чараҥ бөһүөлэгэр, олус кэрэ эйгэлээх, үгүс үтүө дьоннордоох тэрээһин буолла. Мин литературнай айаммын кулун тутар 4...
Мииринэйгэ саха тэлэбиидьэннэтэ тоҕо 25 босхо ханаалга көстүбэтий?
Мин маны “Саха НКИХ” салалтатыгар аадырыстыахпын баҕарабын. Хас да сыллааҕыта анаалагабай тэлэбиидьэннэ 25 ханаалын киллэрэллэригэр «Саха НКИХ» суох этэ. Бу маннык дьайыы олус хомотон турар. Ханнык...
Климент Иванов: Арассыыйа норуота эппиэттинэстээх, ыарахан кэмҥэ түмсүүлээх
Саха Өрөспүүбүлүкэтин Бочуоттаах олохтооҕо, уопсастыбаннай диэйэтэл Климент Егорович Иванов Украинаҕа буола турар быһыы-майгы туһунан санаатын суруйар.
Быыбары тохтотуохтара дуо?
Быйыл 274 муниципальнай быыбар ыытыллыахтаах. Ол иһигэр 9 улуус, 18 куорат, бөһүөлэк, 170-ча нэһилиэк баһылыктара талыллыахтаахтар. 6 улуус, 31 нэһилиэк мунньахтарын дьокутааттарын быыбардара...
“Үйэ оҕолорун” сахалыы ааттыаҕыҥ
Биһиги Сэбиэскэй Аармыйа кэккэтигэр сулууспалыырбыт саҕана, атын омуктар саамай сөҕөр, мунаарар боппуруостара – “Эһиги (сахалар) тоҕо бэйэҕит ааккыт суоҕуй?” – диэн буолара.
САХА СУРУГУН-БИЧИГИН ТУһУНАН КЫЛГАСТЫК
Саха биир чулуута, саха омук суруктаах-бичиктээх буолуутугар сүдү кылааттаах лингвист-учуонай Семен Андреевич Новгородов төрөөбүтэ быйыл 130 сылын туолар. Кини күн сирин көрбүт күнэ – олунньу 13...
Саха тылын үөрэтии: сийиэстэн сийиэскэ...
Төрөөбүт тылы үөрэтиигэ туох саҥа киирдэ? Ханнык кыһалҕа баарый? Саҥа ФГОСтан тугу күүтэбитий, тугу гынар кыахтаахпытый? Саха тылын учууталлара тугу туруорсаллар? Бу туһунан санаалары салгыы...
САХАЛАР АСТРОНОМИЯНЫ ТӨҺӨ БИЛЭЛЛЭРЭЙ?
Олунньу 12 күнүгэр Эһээ Дьыл оҕуһун – Тымныы Иччитин аҥар муоһа түһэр. Ону сахалар Дьыл оҕуһа - Телец сулус аҥар муоһа - үөһэ өттүнээҕи сулустара күн уһаан, халлаан сырдаан көстүбэт буолалларын...
Саха тыла: сийиэстэн сийиэскэ
Саха тылын учууталларын I сийиэһэ 2017 сыллаахха күргүөмнээхтик ыытыллан, уопсастыба санаата өрө көтөҕүллүбүтэ. Учууталлар аныгы кэмҥэ саха тылын үөрэтии туһунан дьүүллэспиттэрэ, уураах ылыммыттара....
Роберт Скотт эспэдииссийэтин өлүүтүгэр сылгы буруйа суох
«Наука из первых рук» сурунаал 2021 с. балаҕан ыйынааҕы нүөмэригэр тахсыбыт “Соҕуруу полюһу былдьаһыы: “Биир ат туйаҕа албан аакка тиэрдиэн сөбө” диэн ыстатыйаны кыратык кылгатан таһаарабыт....
«ТУМАН БУОЛБУТ ХОНУКТАР ТУМУЛЛАРЫН КЭТЭҔЭР»
Саха интэлигиэнсийэтин устуоруйатын үөрэтии туһунан санаалар. 110 сыллааҕыта Өксөкүлээх Өлөксөй «Саха интэлигиэнсийэтигэр» диэн уһулуччулаах ыҥырыытын суруйбута. Оччолорго саха интэлигиэннэрэ...
Муниципальнай уокуруктары сопхуостар кииннэринэн тэрийдэххэ, үлэһит киһиэхэ чугаһыыгын
Бэйэни салайыныы сүрүн хайысхаларын уларытыы ситимигэр, сэрэйдэххэ тупсарыы дииллэрэ буолуо, бэрт кылгастык санаабын этээри гынабын, бэйэбит өрөспүүбүлүкэбитигэр сыһыаран эттэххэ, куораттааҕы уонна...
"Нэһилиэктэрбит дьылҕалара биһигини долгутар"
“Мэҥэ Хаҥалас улууһа” муниципальнай оройуон баһылыга Николай Старостин, Саха Өрөспүүбүлүкэтин тыа хаһаайыстыбатынан дьарыктанар улахан оройуонун салайа сылдьар төрүт олохтоох салайааччы быһыытынан,...
Ыт ахсаана регулировкаланыахтаах!
Сыл ахсын бэйдиэ сылдьар ыттар боппуруостара Саха сиригэр кыайтарбат. Бу боппуруос аны ыттар киһиэхэ саба түстэхтэринэ эрэ күөдьүйэн тахсар. Ол курдук, бу соторутааҕыта Дьокуускай куоракка АГАТУ...
Мииринэйгэ дьиҥ сахалыы талба астаах чайнойдар, кафелар тоҕо суохтарый?
Мииринэй – Саха сирин муҥутуур улахан, бырамыысалыннастаах оройуона. Аҥаардас бырапыыскалаах дьонун ахсаана 75 тыһыынчаттан тахса. Онно эбэн кэбис уонча тыһыынча бырамыысалыннас баахтатын дьонун,...
Кытыаны харыстыырбытыгар ыҥырабыт
ЫҤЫРЫЫ СУРУК. Күндү сахабыт дьоно! Биһиги, "Алгыс От" түмсүү кыттыылаахтара, Сахабыт сирин биир маанылаах үүнээйитин - кытыаны (можжевельник) харыстыырбытыгар ыҥырабыт.
ХАМСЫК УОННА АЙАР КУТТААХ ДЬОН. ТУОХ ДА БУОЛБУТУН ИҺИН – ОЛОХ САЛҔАНАР!
Хамсык уонна айар эйгэ. Куһаҕаны ыарыы кэлиэҕиттэн, ол сабыдыалыттан биир саамай эмсэҕэлээбит араҥа кинилэр буоллулар - айар куттаах биһиги сөбүлээн истэр ырыаһыттарбыт. Ханнык да хараҥа кэм, хамсык...